Ochrona przed słońcem – wszystko, co należy wiedzieć o fotoprotekcji

Reakcja skory na promieniowanie UV

Właśnie dlatego niezwykle ważna jest ochrona, by była skuteczna musi być odpowiednio dobrana. Co więcej właściwa ochrona przed promieniami ultrafioletowymi to nie tylko okresowe stosowanie filtrów przeciwsłonecznych, to również odpowiednia suplementacja przez cały rok, tak, by organizm mógł sam stanowić pierwszą linię obrony.

Ludzka skóra stale narażona jest na działanie promieniowania, w konsekwencji istnieje szereg mechanizmów ochronnych (pogrubienie warstwy naskórka, naprawa DNA, apoptoza, enzymy antyutleniające, pigmentacja skóry). Opalenizna wskazuje właśnie na zwiększoną w odpowiedzi na działanie promieni słonecznych produkcję melaniny.

Istnieją trzy rodzaje reakcji pigmentacyjnych: natychmiastowe, trwałe i opóźnione. Natychmiastowe ciemnienie spowodowane promieniowaniem UVA następuje już po kilku minutach ekspozycji na słońce. Zależność ta pozwalająca rozróżnić rodzaj działającego promieniowania wykorzystywana jest także w badaniach nad skutecznością różnych filtrów chroniących przed promieniowaniem UVA. Opóźnione reakcje ciemnienia to konsekwencje działania promieniowania UVB. Brązowienie skóry zauważalne jest po około 2-3 dniach od nasłonecznienia.

Trzy filary fotoprotekcji

Nowoczesna fotoprotekcja opiera się na trzech filarach. Obejmuje ona odpowiednie zachowanie podczas nasłoneczniania, w tym stosowanie preparatów przeciwsłonecznych.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed słońcem – co nie jest bardzo odkrywcze – jest unikanie ekspozycji na światło słoneczne poprzez poszukiwanie cienia oraz skracanie czasu przebywania na słońcu, zwłaszcza w godzinach 10:00-14:00.

Ważnym czynnikiem chroniącym jest także odpowiednia odzież, w tym nakrycie głowy, które nie tylko chroni przed udarem cieplnym ale także zabezpiecza delikatna skórę twarzy przed nadmiernym nasłonecznieniem. Należy także zadbać o ochronę oczu stosując okulary wyposażone w szkła pochłaniające promieniowanie UV. Jest to ważne, gdyż nadmierna ekspozycja na światło UV może prowadzić do uszkodzenia rogówki, spojówki, soczewki i siatkówki, której częste narażanie na światło niebieskie może doprowadzić do zwyrodnienia plamki żółtej.

Znaczenie współczynnika SPF

Miarą skuteczności ochrony przeciwsłonecznej jest współczynnik SPF, dobrze rozpoznawalna, ale bardzo często źle interpretowana informacja na opakowaniach produktów do pielęgnacji skóry. Dla przykładu: SPF 4 nie oznacza, że czas ekspozycji po zastosowaniu preparatu może wzrosnąć czterokrotnie, lecz że dawka promieniowania jaka wywołuje rumień musiałaby być czterokrotnie wyższa niż w przypadku niechronionej skóry.

Warto zaznaczyć, że żaden preparat zawierający filtry UV nie zapewni 100% ochrony przed promieniowaniem UV i choć wiele osób w to wierzy, to procentowa różnica między ochroną przeciwsłoneczną SPF 30 a SPF 50 jest niewielka. Dlatego warto podkreślić, że te wyższe filtry wcale nie zagwarantują lepszej ochrony i powinny być stosowane tylko przez niektóre grupy ludzi. Czytaj więcej: Filtry UV – co warto wiedzieć na ten temat? oraz Filtry ochronne.