Farmaceutyczno-turystyczny przewodnik po Elche. Dział Pacjentów Zewnętrznych i historia Palmy Cesarskiej

Robi się gorąco. Wczoraj wychodząc ze szpitala poczułem się, jakbym wszedł do piekarnika. Temperatura na zewnątrz dochodzi do 35 stopni Celsjusza. W aptece dyskutujemy o zmianach klimatu, pojawia się pytanie o to, jest jaki będzie rekord temperatury latem. Podczas mojej obecności na stażu były tylko dwa dni, gdy na niebie pojawiły się chmury, ale z tych chmur nie spadła nawet kropla deszczu. Pozostałe dni były całkowicie bezchmurne.

REKLAMA

Sad Księdza i historia Palmy Cesarskiej

Prognozy pogody zapowiadają prawie 40 stopni w nadchodzących dniach. Powietrze jest suche, nieruchome, nie ma wiatru. Mieszkańcy Elche chronią się w klimatyzowanych domach, a ruch pieszy przenosi się z ulic do licznych w tym mieście parków. W Elche jest ich kilkanaście, a ilość palm szacuje się na około 200 tysięcy. Najbardziej znany jest park Jardin Huerto del Cura. Został on założony w XIX wieku przez rodzinę księdza Jose Castano i stąd też wzięła się jego nazwa: Sad Księdza. Około 180 lat temu w parku wyrosła nietypowa palma daktylowa (Phoenix Dactylifera), u której z jednego pnia wyrosło siedem konarów ułożonych w kształt kandelabra. Palma ta stała się symbolem parku, a z czasem jednym z symboli miasta Elche. W 1894 roku park został odwiedzony przez Cesarzową Elżbietę Bawarską „Sissi” i na jej cześć palma została nazwa Palma Imperial, czyli Palmą Cesarską. W parku znajdziemy niewielkie muzeum dokumentujące historię Palmy Cesarskiej oraz wizyty najważniejszych gości na przestrzeni prawie dwóch stuleci. Dzisiaj palma jest zabezpieczona podporami i majestatycznie góruje nad pięknym parkiem. Wstęp 6 Euro, warto poświęcić trochę czasu i wybrać się, aby odpocząć od upałów, jest tam odczuwalnie chłodniej.

REKLAMA

Praca zespołu nadzorującego politykę antybiotykową

Wróciłem do Działu Dawek Indywidualnych, czyli Dosis Unitaris. Spędziłem tam jeden dzień dwa tygodnie temu, ale dzieje się tam zbyt dużo, żeby to wystarczyło. Dział ten jest największy w aptece szpitalnej, odpowiada za logistykę leków, automatyczne magazyny i unit-dose. Ale to, co najciekawsze dzieje się w małym pokoju zlokalizowanym na tyłach izby ekspedycyjnej. Farmaceuci w nim pracujący zajmują się farmacją kliniczną. W szpitalu funkcjonuje zespół powołany do nadzoru nad polityką antybiotykową. W jego skład wchodzą: lekarz specjalista chorób zakaźnych, mikrobiolog kliniczny, lekarz specjalista intensywnej terapii, lekarz profilaktyk i farmaceuta szpitalny. Do zespołu mogą zostać włączone dodatkowe osoby stosownie do potrzeb. Zadaniem zespołu jest nadzór nad antybiotykoterapią, weryfikacja zleceń lekarskich i wydawanie rekomendacji, prowadzenie szkoleń, opracowywanie raportów. Zespół spotyka się raz w miesiącu, natomiast codziennie weryfikuje zlecenia lekarskie na wybrane antybiotyki i leki przeciwgrzybicze.

Nadzór nad antybiotykoterapią w praktyce

Jak to wygląda w praktyce? Farmaceuta codziennie przegląda zlecenia lekarskie i wybiera do przeglądu te, w których zlecone są karbapenemy, linezolid, daptomycyna, ceftazydym z awibaktamem i inne najnowsze i najdroższe preparaty oraz na leki przeciwgrzybicze takie jak m. in. amfoterycyna B, echinokandyny, worykonazol, izawukonazol, gancyklovir. W historii choroby pacjenta sprawdza, czy rozpoznanie wpisane przez lekarza prowadzącego uzasadnia podanie antybiotyku oraz czy było oznaczane stężenie leku we krwi i jaki był wynik tego oznaczenia. W badaniach laboratoryjnych należy sprawdzić parametry określające między innymi funkcję nerek, co jest niezbędne w przypadku określenia dawkowania wankomycyny. W przypadku, gdy jest uzasadnienie kliniczne do stosowania antybiotyku, a na podstawie parametrów laboratoryjnych farmaceuta stwierdzi, że dawkowanie jest prawidłowe, terapia jest akceptowana, a lek zlecany do przygotowania. Jeśli istnieją jakieś wątpliwości, farmaceuta w historii choroby dokonuje wpisu i prosi o konsultację lekarza specjalistę chorób zakaźnych będącego członkiem zespołu. Jego rekomendacja również znajduje swoje odzwierciedlenie w historii choroby pacjenta, ale jest tylko rekomendacją i decyzja o zmianie terapii lub jej przedłużeniu należy do lekarza prowadzącego. Lekarz ten w historii choroby pacjenta umieszcza wpis o podjętej przez siebie decyzji.

Konsultacje z farmaceutą klinicznym

Do farmaceutów klinicznych spływają również prośby o konsultację terapii na każdym etapie pobytu pacjenta w szpitalu. Często są to pacjenci w trakcie przyjęcia do oddziału i farmaceuta musi zweryfikować, czy pacjent zażywa przepisane leki, czy robi to prawidłowo i czy są to preparaty dostępne w aptece szpitalnej. Informacje o lekach, które pacjent ma przepisane są przez farmaceutę wprowadzane do zleceń podania leków. Jeżeli jakiś preparat nie jest dostępny w aptece szpitalnej, farmaceuta proponuje lek o zbliżonym mechanizmie działania i podobnym efekcie terapeutycznym. Farmaceuta może również zasugerować zmianę leku lub jego odstawienie. Dzieje się tak chociażby w przypadku pacjentów zakwalifikowanych do zabiegów chirurgicznych, u których odstawia się doustne antykoagulanty i zastępuje je heparynami drobnocząsteczkowymi oraz odstawia doustne leki przeciwcukrzycowe i włącza się insulinę. Farmaceuta kliniczny przeprowadza wywiad z pacjentem na oddziale na temat stosowanych przez niego leków i suplementów oraz informuje o zmianach w terapii. Tego typu konsultacje są również zamawiane przez lekarza prowadzącego. Wszelkie decyzje i działania podjęte w trakcie konsultacji są odnotowywane w historii choroby pacjenta.

Praca w Dziale Pacjentów Zewnętrznych

Ostatni etap mojej pracy w aptece szpitalnej to Dział Pacjentów Zewnętrznych. Osoby tutaj pracujące zajmują się wydawaniem leków dla pacjentów leczonych przewlekle i nie wymagających hospitalizacji. Farmaceuta jest odpowiedzialny za konsultacje, wywiad z pacjentem oraz omówienie terapii. Za wydanie leku odpowiada pielęgniarka zatrudniona w aptece szpitalnej. Podczas pierwszej wizyty pacjenta farmaceuta spotyka się z nim w swoim gabinecie i omawia zastosowane leki, sposób ich stosowania oraz wręcza specjalnie przygotowaną ulotkę zawierającą niezbędne informacje. W przypadku, gdy pacjent ma zlecony lek w postaci wstrzykiwacza lub ampułkostrzykawki, pielęgniarka omawia sposób podawania leku oraz podaje pierwszą dawkę. Kolejne pacjent będzie już podawał sobie sam w domu. W przypadku, gdy pacjent nie jest w stanie poradzić sobie z podaniem, może zgłosić się na oddział szpitalny lub uzyskać pomoc w aptece szpitalnej.

Organizacja zaopatrzenia pacjentów zewnętrznych w leki

Apteka realizuje również zaopatrywanie w leki pacjentów, którzy z różnych powodów nie są w stanie odbierać leków samodzielnie. W takim przypadku wysyłane są one kurierem do apteki ogólnodostępnej wskazanej przez pacjenta, gdzie może on je następnie odebrać. Około tydzień przed zaplanowaną wysyłką farmaceuta odbywa konsultację telefoniczną z pacjentem. W Dziale Pacjentów Zewnętrznych wydawane są leki pacjentom oddziałów neurologicznego, reumatologicznego, gastrologicznego oraz cierpiących na chory zakaźne (HIV, WZW), hipercholesterolemię rodzinną, niepłodność oraz choroby onkologiczne. Codziennie wydawane są leki dla 100-150 pacjentów.

Czas wracać do domu…

I to już koniec mojej przygody z hiszpańską farmacją szpitalną. Starałem się przybliżyć w telegraficznym skrócie, jak wygląda praca w aptece oraz pokazać różnice w funkcjonowaniu polskich i hiszpańskich farmaceutów szpitalnych. Mam nadzieję, że choć po części mi się to udało. Teraz czas wrócić do kraju i spróbować przenieść na nasz grunt przynajmniej część rozwiązań, które miałem okazję tutaj zobaczyć.

Podziękowania

Chciałbym na zakończenie serdecznie podziękować Naczelnej Izbie Aptekarskiej i koordynatorowi projektu – mgr farm. Katarzynie Gancarz za zakwalifikowanie mnie do odbycia stażu i świetną organizację, mgr farm. Oldze Sierpniowskiej, redaktor naczelnej Aptekarza Polskiego za wsparcie przy publikacji mojego Przewodnika, Gdańskiej Okręgowej Izbie Aptekarskiej, Dyrekcji Wojewódzkiego Szpitala Wojewódzkiego w Elblągu oraz sponsorom programu. Szczególne podziękowania dla Andresa Navarro Ruiz – kierownika Apteki Szpitalnej Hospital General Universitario Elche i jego zespołu za fantastyczne przyjęcie i dzielenie się wiedzą i doświadczeniem. Do zobaczenia w Polsce. AdGloriam Pharmaciae!

Przeczytaj cały przewodnik: