Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aktualności
  • Eksperci
  • SZKOLENIA
  • Wiedza
  • Receptura
  • Prawo
  • Trendy
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • Aktualności
  • Eksperci
  • SZKOLENIA
  • Wiedza
  • Receptura
  • Prawo
  • Trendy
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Wiedza

Szczepienia i szczepionki w walce z pandemią

mgr farm. Karolina Wotlińska-PełkaAutormgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka
22/10/2020
Szczepienia i szczepionki w walce z pandemią

fot. Canva.com

Szczepionka to preparat stosowany w profilaktyce, który zawiera jeden lub więcej antygenów stymulujących układ odpornościowy do rozwijania ochronnej i stosunkowo trwałej odporności adaptacyjnej. Tak brzmi ogólna definicja opisująca preparaty, które ocaliły już wiele istnień ludzkich. Od momentu ukształtowania współczesnej nauki w ich produkcji wykorzystywane są coraz nowsze i bardziej skomplikowane metody.

Nie można przecenić znaczenia szczepień. Dzięki temu potężnemu narzędziu ludzkość była w stanie skutecznie przeciwdziałać takim chorobom jak tężec, gruźlica, błonica, kleszczowe zapalenie mózgu, wąglik, zapalenie wątroby czy polio. Szczepionki to wiele uratowanych ludzkich istnień, ale także wymierne oszczędności wynikające ze spadku zachorowalności oraz pośrednie korzyści, takie jak choćby ograniczenie antybiotykooporności.

Chociaż szczepionki są kojarzone przede wszystkim z infekcjami, to nauczyliśmy się produkować także szczepionki przeciwnowotworowe czy przeciwko niektórym niezakaźnym chorobom takim jak choroba Alzheimera.

Dzisiaj jednak zainteresowanie całego świata skierowane jest na tę jedną szczepionkę, na której wynalezienie cały czas czekamy – na preparat uodparniający przeciwko COVID-19.

Jakie są główne typy szczepionek?

Główne typy szczepionek to:

  • zawierające inaktywowane czynniki zakaźne (martwe);
  • żywe atenuowane (pozbawiane zjadliwości) – zawierające fragmenty struktury drobnoustroju bądź jego metabolity.

Ostatecznie szczepionka może zawierać antygeny jednego szczepu tego samego gatunku drobnoustroju. Wówczas określana jest jako monowalentna, a jeśli zawiera ich kilka – jako poliwalentna. Szczepionki tak zwane skojarzone produkuje się z wykorzystaniem antygenów przynajmniej 2 drobnoustrojów.

Jak działają szczepionki?

Głównym zadaniem szczepionek jest indukowanie odpowiedzi immunologicznej poprzez produkcję przeciwciał i aktywację specyficznych dla antygenu komórek T. Naiwne komórki B po prezentacji antygenu przystępują do syntezy immunoglobulin. Pierwotna odpowiedź poszczepienna skutkuje powstaniem przeciwciał klasy IgM i IgA, które stopniowo zanikają i po krótkim czasie są zastępowane przez immunoglobuliny IgG. Po ponownym kontakcie z antygenem dochodzi do szybkiej proliferacji komórek B pamięci i wytworzenia swoistych przeciwciał. Komórki T wspomagają cały ten proces na wielu etapach i biorą udział w ostatecznej dezaktywacji „intruza”.

Czy szczepionka przeciwgruźlicza zwiększa odporność organizmu?

Podejście do zjawiska odporności poszczepiennej zweryfikowała ostatnia dekada. W 2010 roku Mihai Netea stwierdził, że szczepienie przeciwgruźlicze szczepionką Bacillus Calmette-Guerin ma też wpływ na odpowiedź organizmu po kontakcie z patogenami innymi niż prątki gruźlicy. W 2012 roku odkryto, że komórki odpornościowe poddane działaniu szczepionki BCG wytwarzają 4 razy więcej interferonu gamma i dwa razy więcej cytokin przy kontakcie z innymi antygenami. Ostatnie badania wskazują natomiast, że szczepionka BCG wpływa nie tylko na odpowiedź adaptacyjną rozwijaną za pośrednictwem limfocytów B i T, ale jest związana z pamięcią immunologiczną i odpowiedzią wrodzoną. Gruźlica – czy powinniśmy się jej obawiać? oraz WHO: 3 miliony pacjentów z gruźlicą nadal nie otrzymują właściwej opieki.

„Wytrenowana odporność” po szczepionkach

Pod pojęciem odpowiedzi wrodzonej rozumiemy działanie komórek takich jak monocyty czy makrofagi. Działają one poprzez takie zjawiska komórkowe jak fagocytoza, ruch komórek w miejsce występowania patogenu, eliminacja i trawienie intruzów, a także produkcja cytokin prozapalnych. Monocyty i makrofagi także rozwijają cechy adaptacyjne po odpowiednim przygotowaniu. To tak zwana  „odpowiedź wytrenowana” powstająca przez przeprogramowanie metaboliczne. Obejmuje ona komórki krążące, ale również komórki macierzyste szpiku kostnego. Wówczas mówi się o „centralnie wytrenowanej odporności”.

Taki rodzaj odporności indukują żywe atenuowane szczepionki, do których zalicza się szczepionki przeciwko polio czy przeciwko durowi brzusznemu oraz właśnie BCG. Ponadto szczepionka BCG pobudza makrofagi i monocyty do walki z kilkoma typami nowotworów – chłoniakami, białaczkami, rakiem pęcherza moczowego czy czerniakiem. Nie powinno więc dziwić, że w dobie pandemii zaczęły się pojawiać publikacje wyników badań stwierdzających odwrotną korelację między wyszczepialnością przeciwgruźliczą, a nasileniem występowania ciężkiego COVID-19.

Strona 1 z 4
12...4Następny
Tagi: COVID-19koronawirusszczepieniaszczepionka przeciwko COVID-19szczepionkiszczepionki przeciwko grypie
UdostępnijPodziel się
mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka

mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka

Genetycznie chemik, z wykształcenia aptekarz - od dwudziestu lat w zawodzie. Interesuje się wszystkim, co jest związane z nowoczesnymi metodami leczenia, w szczególności w obszarze biotechnologii, genetyki i onkologii. Członek Rady Częstochowskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej. Blog: www.farmacja-subiektywnie.pl, kontakt na TT: @Kto72102356

Powiązane artykuły

Uzależnienie – natura i mechanizm powstawania zjawiska

Uzależnienie - natura i mechanizm powstawania zjawiska
Autormgr farm. Szymon Kuracki

Uzależnieniem nazywamy każdy nabyty stan zaburzenia zdrowia psychicznego i fizycznego przebiegający z okresowym lub stałym przymusem wykonywania określonej czynności lub...

Czytaj więcej

Oreksyny – rola w organizmie i możliwość wykorzystania w terapii niektórych chorób

Oreksyny - rola w organizmie i możliwość wykorzystania w terapii niektórych chorób
Autormgr farm. Natalia Kaznowska

Oreksyny A (OxA) i B (OxB) - inaczej hipokretyny 1 (Hcrt1) i 2 (Hcrt2) - są to neuropeptydy, którym początkowo...

Czytaj więcej
Następny wpis
OIA w Warszawie przypomina o obowiązku dezynfekcji stanowisk

OIA w Warszawie przypomina o obowiązku dezynfekcji stanowisk

Przeczytaj również

Ranking kryteriów wyboru terapii w stwardnieniu rozsianym według pacjentów

Ranking kryteriów wyboru terapii w stwardnieniu rozsianym według pacjentów

Personalizowane terapie HIV a potrzeby psychospołeczne pacjentów

Personalizowane terapie HIV a potrzeby psychospołeczne pacjentów

Trastuzumab derukstekan: rewolucja w leczeniu raka piersi

Trastuzumab derukstekan: rewolucja w leczeniu raka piersi

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o zawodzie farmaceuty i ustawy Prawo farmaceutyczne

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o zawodzie farmaceuty i ustawy Prawo farmaceutyczne

Sejmowa Komisja Zdrowia odrzuciła poprawki Senatu do ustawy o najniższych wynagrodzeniach

Sejmowa Komisja Zdrowia odrzuciła poprawki Senatu do ustawy o najniższych wynagrodzeniach

Facebook

  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 188 (166e)
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Trendy
  • Farmacja szpitalna
  • Aptekarz Polski

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Jak pomóc Ukrainie?
SPRAWDŹ
Jak pomóc Ukrainie?
SPRAWDŹ
Ta strona używa plików cookies. Pozostając na tej stronie zgadzasz się na ich użycie. ☒ Zgadzam się