Farmakoterapia ADHD – korzyści i zagrożenia

ADHD, czyli zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi, to najczęstsze zaburzenie neurorozwojowe u dzieci. W znoszeniu objawów tej choroby stosowane są głównie pochodne amfetaminy i propyloaminy, ale także leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki czy pobudzające receptory alfa-adrenergiczne.

Pierwsza z wymienionych grup leków wywołuje wiele kontrowersji ze względu na duże ryzyko uzależnienia [1] i wiele skutków ubocznych. Mimo to, ich zastosowanie w wielu krajach rośnie w bardzo szybkim tempie.

ADHD – kontrowersyjna choroba

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD – attention deficyt hyperactivity disorder) jest najczęstszym zaburzeniem neurorozwojowym u dzieci, pojawiającym się zazwyczaj przed ukończeniem 5. roku życia. Według różnych źródeł, częstość występowania ADHD to od 3% do 10% u dzieci w wieku szkolnym oraz od 4% do 5% u dorosłych. Choroba ta objawia się nadmierną aktywnością ruchową i impulsywnością oraz zaburzeniami w koncentracji uwagi. Pojawienie się jej w dzieciństwie, daje średnio 50% szans na utrzymanie się niektórych jej objawów również w wieku dorosłym.

W ostatnich latach obserwuje się ciągły wzrost diagnozowanych przypadków ADHD u dzieci. Problem jest tak duży, że chorobę tę określa się nawet jako plagę XXI wieku, zwłaszcza w USA i kilku europejskich krajach. Z pewnością przyczynkiem do dyskusji jest szkodliwość i skutki uboczne samej farmakoterapii [6]. Z drugiej strony, wielu specjalistów uważa, że wczesna diagnoza i wdrożenie leczenia już w dzieciństwie może zapobiegać wystąpieniu cięższego i przewlekłego przebiegu choroby w życiu dorosłym. Naukowcy jeszcze do niedawna zastanawiali się, czy tę chorobę należy w ogóle leczyć, a jeżeli tak – to która z form terapii jest wystarczająco skuteczna i bezpieczna?

Czytaj także: FDA zatwierdziło pierwszą terapię cyfrową dla dzieci z ADHD.

Czym objawia się ADHD?

Rozpoznanie stawiane jest w oparciu o wywiad i obserwacje zachowań dziecka. Istnieje kilka specyficznych cech, na podstawie których lekarze diagnozują tę chorobę:

• nadmierna ruchliwość: dziecko z ADHD nie może „usiedzieć w miejscu”, spokojnie się bawić, jest stale w ruchu, jest nadmiernie hałaśliwe;
• impulsywność polegająca na nagłych i chaotycznych zachowaniach: dziecko nie umie zaczekać na swoją kolejkę, często odpowiada nieproszone, wtrąca się do zabawy czy rozmowy, łatwo wpada w gniew, nie umie przewidzieć konsekwencji i ocenić ryzyka swojego działania;
• zaburzenia uwagi: dziecko łatwo rozprasza się, nie jest w stanie skoncentrować się, ma problemy z przyswajaniem informacji, często nie pamięta co miało zrobić, popełnia proste błędy i nagminnie gubi różne rzeczy.

Z reguły te objawy są nasilone w takim stopniu, że w istotny sposób utrudniają codzienne funkcjonowanie zarówno dziecka, jak i jego otoczenia.

Czytaj także: Substancje psychoaktywne w farmakoterapii schorzeń lekoopornych.