Dysfunkcje seksualne związane z lekami

Dysfunkcje seksualne to częste działanie niepożądane preparatów stosowanych w psychiatrii:  leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych, ale również leków hormonalnych, antyhistaminowych, opioidów czy niektórych leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym. Wpływają one na jakość życia, ale także na stosunek do przyjmowanego leku i przestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Ich pojawienie się może mieć istotny wpływ na skuteczność leczenia, ponieważ stanowią one jedną z głównych przyczyn odstawienia terapii przez chorych. 

Kiedy mówimy o dysfunkcjach seksualnych?

Dysfunkcje seksualne występują w społeczeństwie bardzo powszechnie. W jednym z badań przeprowadzonych w 1999 roku wykazano, że w USA dotyczą one 43% kobiet i 31% mężczyzn [1]. Mogą one objawiać się zaburzeniami pożądania, podniecenia, orgazmu, zaburzeniami erekcji i wytrysku, a nawet problemami z odprężeniem po stosunku.

Zaburzenia te dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn, chociaż częściej opisuje się przypadki zaburzeń u mężczyzn ze względu na łatwiejszą ocenę objawów (są to głównie problemy z erekcją czy wytryskiem). Czytaj więcej: Zaburzenia erekcji – przyczyny oraz możliwości i bezpieczeństwo terapii.

Co może powodować zaburzenia seksualne?

Wśród czynników biologicznych, które mogą wywoływać zaburzenia seksualne zalicza się choroby somatyczne, zaburzenia psychiczne, zmiany hormonalne (np. hiperprolaktynemia, czy niedobór testosteronu), uzależnienie od alkoholu, tytoniu i heroiny, meno- i andropauzę oraz stosowania niektórych leków.

Dlaczego leki mogą wpływać na życie seksualne?

Szacuje się, że nawet 25% zaburzeń erekcji jest skutkiem ubocznym przyjmowanych leków. Jednym z najważniejszych mechanizmów poprzez które leki prowadzą do zaburzeń funkcji seksualnych, jest ich antagonistyczne działanie na neurony dopaminergiczne. Odpowiadają one za kontrolę i wyzwalanie potrzeb związanych z głodem, pragnieniem, popędem seksualnym oraz motywacją do podtrzymania stanu przyjemności i unikania bólu. Czytaj więcej: Leki poprawiające komfort życia. Aspekty lecznicze i społeczne.

Działania niepożądane a brak stosowania się do zaleceń lekarskich

Ignorowanie ubocznych skutków terapii wpływających na jakość życia pacjenta rzutuje na współpracę z lekarzem i może prowadzić do nieprzestrzegania zaleceń – nieregularnego stosowania leku, pomijania lub obniżania dawek i wreszcie samodzielnego odstawiania. Dotyczy to bardzo często właśnie polekowych dysfunkcji seksualnych, a „pozbycie się” działania ubocznego przez odstawienie leku jest oczywistym czynnikiem ryzyka nasilenia objawów lub nawrotu choroby. Obniżenie popędu i zaburzenia orgazmu znalazły się wśród pięciu głównych przyczyn braku prawidłowej współpracy z lekarzem [2].