Co warto wiedzieć o atopowym zapaleniu skóry (AZS, atopic dermatitis)?
Może obejmować różne części ciała, także skórę głowy (tu umiejscawia się najczęściej u niemowląt i małych dzieci). Ma postać żywoczerwonych rumieniowo-grudkowych ognisk z przeczosami, nadżerkami, często pokrytymi krwotocznymi strupami. Charakterystyczna jest lichenizacja skóry w okolicach karku. Złuszczanie, w odróżnieniu od ŁZS jest niewielkie [10].
Włosy są suche, łamliwe i mogą być przerzedzone (nie jest to cecha typowa). Charakterystyczny dla AZS jest silny świąd i suchość, wynikająca z upośledzonej funkcji bariery naskórkowej. Obserwuje się też nadmierną kolonizację Staphylococcus aureus i Malassezia furfur. Pacjenci z AZS ze zmianami w obrębie głowy i szyi wytwarzają przeciwciała IgE przeciwko alergenom grzybów drożdżopodobnych Malessezia spp. Alergeny te wnikają przez uszkodzony naskórek i stymulują reakcję zapalną.
W leczeniu używa się GKS. W przypadku małych dzieci z AZS o małym i średnim nasileniu stosuje się 1% hydrokortyzon w formie roztworu na skórę głowy 1-2 razy na dobę. Powyżej 2 r.ż., w przypadku braku odpowiedzi na powyższe leczenie rozważa się użycie silniejszych GKS np. mometazonu [8].
Czytaj także: Konieczne jest kompleksowe leczenie chorych na atopowe zapalenie skóry.
Jak rozpoznać i leczyć łupież?
Łupież to niezapalna zmiana skóry głowy, objawiająca się złuszczaniem drobnopłatkowym, którą uważa się za łagodną formę ŁZS [11]. Łupież i ŁZS różnicuje się na podstawie obecności stanu zapalnego, czyli zmian rumieniowych [2].
Na różnym etapie życia łupieżu doświadcza niemal 50% populacji. Za przyczyny uważa się: nadmierną ekspozycję słoneczną, niewielkie podrażnienie wywołane źle dobranymi szamponami czy kosmetykami do włosów, zbyt intensywnym czesaniem (urazy mechaniczne), ekspozycję na kurz i brud [11].
Jeśli złuszczaniu towarzyszy łojotok, to rozpoznajemy łupież tłusty (pityriasis seborrhoica). Charakteryzują go większe żółte przylegające łuski. Łupież suchy (pityriasis simplex) z kolei cechuje się drobnymi, sypkimi łuskami w kolorze szarobiałym [2].
Skalp jest zasiedlany przez Staphylococcus spp., Propionibacterium spp. i Malassezia spp. Na skórze z łupieżem ilość drożdżaków Malassezia jest 1,5-2 razy większa niż na skórze zdrowej. Malassezia spp. to co najmniej 7 gatunków, z czego niektóre (M. furfur, M. gobosa, i M. restricta) są powiązane z dermatozami skórnymi. Zaburzony mikrobiom owłosionej skóry głowy obserwuje się także w ŁZS, łuszczycy i AZS [11].
Czytaj także: Łupież i łojotokowe zapalenie skóry – etiologia i metody leczenia.