Co należy wiedzieć o testach ciążowych i owulacyjnych?

W sytuacji gdy kobieta podejrzewa, że może być w ciąży, w celu szybkiej weryfikacji swoich przypuszczeń najczęściej kieruje swoje kroki do apteki, aby kupić test ciążowy. Testy ciążowe są łatwo dostępne i niewiele kosztują – są jednymi z najczęściej wykonywanych testów w ramach samodiagnostyki. Co warto o nich wiedzieć?

Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest kilka rodzajów testów ciążowych wielu różnych firm. Różnią się one między sobą nie tylko sposobem wykonania, ale również parametrem czułości. Pacjentki często zadają nam wówczas pytanie, który test jest najlepszy, najbardziej wiarygodny lub po jakim czasie od zapłodnienia jest on w stanie podać rzetelny wynik. Czy istnieje możliwość, że test wskaże fałszywy wynik? Jeżeli tak, to co może mieć na to wpływ? Czytaj więcej: Testy diagnostyczne dostępne w aptece.

Pierwszy domowy test ciążowy

Pierwszy test ciążowy do samodzielnego wykonania w domu został udostępniony do sprzedaży w 1976 roku przez firmę Warner-Chilcott. Zasada jego wykonania nie była tak prosta, jak to ma miejsce w przypadku dzisiejszych testów. Ówczesny domowy test składał się z probówki oraz uchwytu na nią z zamocowanym lustereczkiem, umożliwiającym kobiecie odczytanie wyniku z dna probówki. Ponadto należało odczekać aż dwie godziny do momentu, aż wynik były gotowy [1].

Na jakiej zasadzie działa test ciążowy?

W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, w tym poważne zmiany hormonalne. Krótko po zapłodnieniu komórki trofoblastu rozwijającego się zarodka produkują hormon glikoproteinowy określany mianem gonadotropiny kosmówkowej (hCG, ang. human choriotic gonadotropin).

Po zaledwie 7-10 dniach od momentu zapłodnienia jest już możliwość wykrycia obecności tego hormonu w moczu bądź w surowicy krwi. Po 9 dniach od zapłodnienia średnie stężenie hCG w moczu kobiety wynosi 0,93 mIU/ml i wciąż wzrasta do momentu osiągnięcia fazy plateau co następuje około 45 dnia od momentu zapłodnienia. Z tego też powodu gonadotropina kosmówkowa pełni rolę doskonałego markera pozwalającego na wykrycie ciąży nawet na wczesnym jej etapie [1,2].

Dzisiejsze domowe testy ciążowe charakteryzują się bardzo szybkim oraz prostym sposobem wykonania. Ich zasada działania wykorzystuje przeciwciała do wykrycia hCG w moczu kobiety. Jako wynik pojawiają się kreski, których ilość należy zinterpretować zgodnie z zaleceniami producenta. W nowszych testach ciążowych pojawia się słowna informacja czy kobieta jest w ciąży czy też nie [1].

Warto zwrócić uwagę, że pacjentka po wykonaniu testu, którego wynik okazał się pozytywny, powinna zgłosić się +6-do lekarza w celu potwierdzenia ciąży.

Jaka jest rola gonadotropiny kosmówkowej?

Gonadotropina kosmówkowa pełni wiele istotnych funkcji w trakcie ciąży. Hormon ten sprzyja procesowi angiogenezy i waskulogenezy, aby wspomóc płód maksymalnym dopływem krwi oraz składników odżywczych w czasie trwania ciąży. Gonadotropina sprzyja również procesowi produkcji progesteronu i wytwarzania cytokin takich jak czynnik hamujący migrację makrofagów. Przyczynia się to do ochrony obcej tkanki łożyskowej oraz płodowej przed ewentualnym jej zniszczeniem bądź odrzuceniem przez układ odpornościowy matki. Ponadto gonadotropina kosmówkowa wpływa na rozwój macicy w czasie trwania ciąży, aby dopasować ją do wielkości płodu [2].

Badanie hCG z krwi versus badanie z moczu

Wyróżniamy dwie metody wykorzystujące pomiar hCG w celu potwierdzenia ciąży – badanie badanie wykonywane z krwi oraz z moczu. Z uwagi na wysoką czułość badania krwi, można potwierdzić ciążę wcześniej, aniżeli miałoby to miejsce w przypadku badania moczu.

Badanie krwi przeprowadzane jest w laboratoriach klinicznych z wykorzystaniem testu ELISA. Jednak ten rodzaj testu w porównaniu do jednoetapowego testu hCG z moczu wymaga więcej czasu. Charakteryzuje się także tym, że jego wykonanie wiąże sie ze znacznie wyższymi kosztami.

Natomiast test hCG z moczu można wykonać samodzielnie w domu, jego wykonanie oraz czas oczekiwania na wynik zajmuje kilka do kilkunastu minut i również wskazuje wyniki z dość dużą dokładnością [2]. 

Rodzaje oraz sposób wykonania testów ciążowych

Wyróżniamy trzy rodzaje testów ciążowych do samodzielnego wykonania w domu spośród dostępnych w aptekach:

• Test płytkowy – próbkę moczu należy zebrać do pojemniczka, a następnie przenieść za pomocą kroplomierza odpowiednią jego ilość do okienka na próbkę moczu znajdującego się na teście. W tego typu testach ciążowych zazwyczaj w zestawie występuje zarówno pojemnik na mocz, jak i pipetka do jego pobrania.
• Test strumieniowy – przy tego typu testów należy umieścić końcówkę bezpośrednio pod strumieniem moczu i utrzymać ją przez około 5-10 sekund, w zależności od zaleceń producenta.
• Test paskowy – po zebraniu próbki moczu do suchego pojemniczka należy zanurzyć w nim pasek testowy do odpowiedniej głębokości (według zaleceń producenta). Po wyjęciu paska testowego należy odczekać do momentu pojawienia się wyniku [3].