Srebro na ból gardła i stany zapalne jamy ustnej
Do uśmierzania bólu gardła można stosować wodny preparat w sprayu zawierający nanokoloid srebra, mentol, wyciąg z irlandzkich glonów morskich, sole mineralne (chlorki), sorbitol i glicerynę. Preparat pokrywa błonę śluzową gardła filmem ochronnym, a jony srebra ograniczają rozwój drobnoustrojów. Ma to związek z tym, że nanokoloidy srebra mają silne działanie utleniające, osiadają na błonie komórkowej drobnoustrojów, blokując tym samym enzymy, które są odpowiedzialne m.in. za metabolizm tlenowy. Na skutek tego chorobotwórcze mikroorganizmy obumierają w ciągu kilku minut. Nanokoloidy srebra działają bakteriobójczo na bakterie wywołujące stany zapalne jamy ustnej, gardła i migdałków podniebiennych: Streptococcus pyogenes, Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus. Wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirusowe.
Podobnie do leczenia stanów zapalnych jamy ustnej i gardła stosować można preparat w postaci płynu zawierający nanocząstki srebra, złota i miedzi oraz wyciąg z porostu islandzkiego. Cząsteczki srebra, złota i miedzi znajdujące się w roztworze mają wielkość 2–8 nm i nie mają charakteru jonowego. Pozyskiwanie takich małych cząstek metalu wymaga zastosowania zaawansowanej technologii. Uzyskanie nanocząstek zapewnia znaczące zwiększenie łącznej powierzchni oddziaływania danego metalu i skuteczności działania. Nanocząstki srebra wykazują działanie antyseptyczne, ochronne i łagodzące. Nanocząstki miedzi wykazują przede wszystkim działanie przeciwgrzybicze i pielęgnująco-ochronne, a nanocząstki złota – działanie regenerujące i stymulujące podziały komórkowe. Porost islandzki wzmacnia działanie przeciwbakteryjne preparatu, działa powlekająco i przeciwkaszlowo.
Lapis, czyli diabelski kamyk na brodawki
Do usuwania zmian rozrostowych skóry o charakterze brodawek zwykłych i kłykcin kończastych stosowany jest azotan srebra w ilości 97 części z domieszką 3 części azotanu potasu w postaci sztyftu do stosowania miejscowego. Azotan srebra znany jako lapis lub diabelski kamyk stosowany jest też w leczeniu niektórych zmian skórnych pochodzenia wirusowego jak np. brodawki stóp i kurzajki. Można się nimi zarazić na przykład w miejscach publicznych takich jak baseny, sauny, prysznice na siłowni czy w hotelu.
Brodawki takie zwykle występują na śródstopiu, piętach, palcach. Skutecznie można je usunąć przez miejscowe zastosowanie azotanu srebra, który ma działanie żrące (przyżegające). Należy jednak uważać, żeby nie używać go na nieuszkodzoną skórę. Podczas stosowania należy też być ostrożnym, aby się nie pobrudzić, gdyż lapis pozostawia trudne do usunięcia ciemne plamy na ciele i odzieży.
Zawarty w sztyfcie azotan srebra ułatwia gojenie się rany po usuniętej kurzajce, co jest korzystne też ze względu na to, że nie pozostają blizny po usunięciu kurzajek.
Kosmetyki i wyroby medyczne ze srebrem
Do pielęgnacji skóry twarzy o cerze trądzikowej można wykorzystywać tonik zawierający wysoką zawartość srebra koloidalnego (50 ppm). Tonik łagodzi podrażnienia skóry, zaczerwienienia, a także oczyszcza i pielęgnuje skórę.
Nanocząstki srebra występują też w wyrobach medycznych przeznaczonych do leczenia opryszczki, łuszczycy, skóry atopowej, grzybic skórnych czy łojotoku. Srebro w postaci nanocząstek jest też umieszczane w antyperspirantach jako substancja konserwująca i przeciwbakteryjna. W użyciu są również produkty dezynfekujące jak np. żele do rąk z dodatkiem srebra.
Zastosowanie związków srebra w stomatologii
W stomatologii stosuje się roztwory azotanu srebra w stężeniu 10-20% do zabiegu impregnacji próchnicowo zmienionej zębiny u dzieci. Aplikowany na powierzchnię zębiny azotan srebra strącany jest odpowiednim strącalnikiem takim jak 20% glukoza, płyn Lugola, eugenol lub innym. Powoduje to wytworzenie związków srebra działających bakteriobójczo. Należy jednak mieć na uwadze, że azotan srebra może powodować oparzenia błony śluzowej i nieestetyczne przebarwienia.
Roztwory azotanu srebra o stężeniu 1-2% stosowane są do pędzlowania owrzodzeń i trudno gojących się ran, natomiast roztwory o mniejszym stężeniu – 0,05-0,1% – wykorzystuje się do przepłukiwań.
W stomatologii stosowane są też nanocząsteczki srebra o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Płyn zawierający nanokoloidalne srebro oraz złoto jest wykorzystywany do płukania kanałów korzeniowych. Nanocząstki srebra stosowane są też w preparatach żelowych do pokrywania zębów, co ma chronić przed powstaniem przecieku bakteryjnego. Preparaty takie są stosowane przed założeniem plomb i wypełnień w celu odpowiedniego przygotowania do zabiegu umieszczenia wypełnienia lub implantu. Nanocząstki srebra wchodzą również w skład niektórych past do zębów.
Literatura:
[1] Farmakopea Polska XI. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych PTF, Warszawa 2017.
[2] Gajewska M., Sznitowska M. red. Podstawy receptury aptecznej. Fundacja Pro Pharmacia Futura Warszawa 2019.
[3] Jachowicz R. (red.). Receptura apteczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
[4] Krawczyński M. Farmakoterapia dzieci i młodzieży. PZWL Warszawa 2009.
[5] Krówczyński L. Ćwiczenia z receptury Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Kraków 1994.
[6] Krówczyński L., Rybacki E. Interakcje w fazie farmaceutycznej. PZWL Warszawa 1986.
[7] Pokrowiecki R., Mielczarek A.: Wybrane przykłady wykorzystania nanocząsteczek srebra w procedurach medycznych. Nowa Stomatologia 3, 117-121, 2012.
[8] http://www.footmedica.pl/blog/blog_brodawki#.Xusr9efgqUk
[9] https://www.doz.pl/apteka/p122638-Argotiab_spray_125_ml
[10] https://www.cefarm24.pl/
[11] https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/95084,Nanobiotic-Silver-Gardlo-plyn
[12] https://strefa-natury.eu/pl/p/Argentum200-Srebro-koloidalne-500-ml/
[13] http://swiatlekarza.pl/srebro-jonowe-ag-alternatywna-metoda-w-leczeniu-infekcji/
[14] Farmakopea Polska Wydanie V Tom I. Warszawa PZWL 1990.