Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, nawracającą i niezakaźną chorobą skóry o podłożu genetycznym, w przebiegu której dochodzi do zaburzeń w budowie i funkcjonowaniu skóry oraz układu odpornościowego. Podstawowym objawem AZS jest uciążliwy świąd, a wielu pacjentów skarży się na niemożliwość dopasowania konkretnego leczenia do swoich dolegliwości. W tej sytuacji ratunkiem stają się leki recepturowe, których prosty skład często zapewnia satysfakcjonujące efekty terapeutyczne.
Szacuje się, że z powodu AZS cierpi obecnie do 20% populacji, a odsetek ten znacznie wzrósł w drugiej połowie ubiegłego wieku i nadal wzrasta z uwagi na rozwój cywilizacyjny i przemysłowy. U 50-60% chorych dolegliwości pojawiają się w pierwszym roku życia, a u 70-85% chorych przed osiągnięciem piątego roku życia. Zwykle choroba ma charakter samoograniczający się i objawy ustępują przed osiągnięciem wieku dorosłego.
Biorąc pod uwagę dorosłych, częstość występowania AZS określa się na poziomie 2-10%, przy czym obserwuje się u nich jej cięższy przebieg oraz większą oporność na leczenie. W przypadku wystąpienia atopii u dzieci stwierdza się zwiększoną zachorowalność na choroby atopowe układu oddechowego w późniejszym okresie życia, a zaliczyć do nich można alergiczną dychawicę oskrzelową i alergiczny nieżyt nosa.
Czytaj także: Opieka farmaceutyczna w dermatologii. Choroby skóry – Atopowe Zapalenie Skóry.
Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry?
Do zdiagnozowania atopowego zapalenia skóry niezbędne jest zastosowanie kryteriów diagnostycznych opracowanych przez Hanifina i Rajkę. Wyróżnia się wśród nich 4 kryteria główne (większe) i 23 uzupełniające (mniejsze), co przedstawia Tabela 1. Warunkiem postawienia diagnozy jest stwierdzenie u pacjenta obecności co najmniej trzech objawów głównych i trzech uzupełniających.
Jak zmienia się lokalizacja charakterystycznych zmian skórnych wraz z wiekiem?
Charakterystyczna lokalizacja zmian skórnych w przebiegu AZS, która zalicza się do kryteriów głównych, zmienia się wraz z wiekiem pacjentów:
A. u dzieci od urodzenia do 2. r. ż.:
- zmiany mają charakter grudkowo-wysiękowy, obficie sączą i swędzą oraz łatwo ulegają wtórnemu nadkażeniu;
- występują na twarzy, kończynach, płatkach usznych i tułowiu;
B. u dzieci od 2. do 12. r. ż.:
- zmiany mają charakter wyprysku rumieniowo-grudkowatego, skóra swędzi i jest sucha, pojawiają się wykwity z lichenizacją (zliszajowaceniem), dobrze odgraniczone o kształcie pieniążkowatym;
- w tym okresie może dochodzić do złuszczania podeszw i opuszek palców;
- zmiany występują na twarzy, w dołach łokciowych, podkolanowych lub na całym ciele;
C. u dzieci powyżej 12. r. ż. i osób dorosłych:
- zmiany mają charakter swędzących nacieków zapalnych, są nieostro odgraniczone i zlichenizowane;
- mogą występować na całym ciele, u dorosłych głównie w zgięciach stawowych.
Czytaj także: Bariera hydrolipidowa skóry – podstawa pielęgnacji.