Co powoduje rozwój atopii?
Przeprowadzone badania wskazują, że u podstaw choroby leżą czynniki genetyczne i jest ona dziedziczona wielogenowo. Za wystąpienie objawów AZS odpowiadają mutacje genów odpowiadających za strukturę i czynność naskórka, m. in. genu kodującego filagrynę. Konsekwencją tego zjawiska jest szereg nieprawidłowości: nadmierna przeznaskórkowa utrata wody, świąd i suchość skóry, zwiększona wrażliwość na czynniki drażniące, skłonność do rozwoju stanu zapalnego i zakażeń, nieprawidłowy skład płaszcza lipidowego, niedobór ceramidów i mocznika.
Ciekawostka
W przypadku stwierdzenia choroby u jednego z bliźniąt jednojajowych ryzyko wystąpienia objawów u drugiego z bliźniąt wynosi 70-86%. W przypadku bliźniąt dwujajowych ryzyko wynosi 21-23%. Kiedy u jednego z rodziców stwierdza się AZS, ryzyko choroby u dziecka wynosi 30%. W przypadku, gdy choroba dotyczy obojga rodziców, ryzyko wynosi 50-70%.
Ponadto u osób cierpiących na AZS stwierdza się IgE-zależną nadwrażliwość na wiele antygenów (alergeny pyłków roślin, roztoczy kurzu domowego oraz pochodzenia zwierzęcego) przy jednoczesnej zmniejszonej odporności na infekcje bakteryjne i wirusowe.
Jakie czynniki środowiskowe wpływają na rozwój AZS?
Poza czynnikami genetycznymi i immunologicznymi w rozwoju AZS istotną rolę odgrywają czynniki środowiskowe, wśród których można wyróżnić zarówno czynniki zwiększające, jak i zmniejszające ryzyko wystąpienia AZS.
Czynniki zwiększające ryzyko AZS
- cesarskie cięcie;
- antybiotykoterapia w dzieciństwie;
- mieszkanie w mieście;
- chłodny klimat o niskiej wilgotności i ekspozycji na promieniowanie UV;
- palenie tytoniu;
- otyłość;
- dieta bogata w pokarmy przetworzone, czerwone mięso i tłuszcze nasycone;
Czynniki zmniejszające ryzyko AZS
- karmienie piersią;
- wczesny kontakt z psem, trzodą chlewną i endotoksynami bakteryjnymi;
- przechorowanie ospy wietrznej do 8. r. ż.;
- dieta bogata w pokarmy nieprzetworzone, warzywa, owoce, ryby i orzechy.
W przypadku stwierdzenia w wywiadzie zwiększonego ryzyka AZS i braku objawów klinicznych, zaleca się wprowadzenie profilaktyki, która polega m. in. na: przedłużeniu karmienia piersią, zakazie palenia tytoniu w ciąży, stosowaniu probiotyków, ograniczeniu narażenia na alergeny środowiskowe oraz właściwej pielęgnacji skóry.
W jaki sposób leczy się atopowe zapalenie skóry?
Celem leczenia AZS jest zapobieganie zaostrzeniom choroby oraz właściwa dbałość o stan skóry. Bardzo istotną rolę w terapii tego schorzenia odgrywa edukacja pacjenta i uświadomienie mu konieczności stosowania preparatów pielęgnacyjnych nawet w okresach, gdy objawy choroby mają łagodniejszy charakter.
Wybór metody leczenia AZS jest uzależniony od stopnia nasilenia postaci choroby i obejmuje:
- leczenie miejscowe: glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), leki przeciwdrobnoustrojowe, emolienty;
- leczenie systemowe: leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, metotreksat, azatiopryna;
- leczenie uzupełniające: fototerapia, immunoterapia, preparaty kwasu γ-linolenowego;
- leczenie biologiczne: omalizumab, efalizumab, antagoniści TNF-α.
Czytaj także: Ile kosztuje życie z atopowym zapaleniem skóry?
