Sterydy donosowe dostępne bez recepty
Od około roku w sprzedaży odręcznej znajduje się aerozol do nosa zawierający mometazon [11]. Jest to pierwszy preparat OTC zawierający lek sterydowy do nosa. Mometazon stosowany jest w leczeniu zdiagnozowanego przez lekarza sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa u osób powyżej 18 roku życia. Czytaj więcej: Sterydoterapia i „sterydofobia”. Wskazania oraz działania niepożądane.
Jak działa mometazon w alergicznym nieżycie nosa?
Alergiczny nieżyt nosa (tzw. katar sienny) manifestuje się obrzękiem i podrażnieniem błony śluzowej nosa, kichaniem, swędzeniem i uczuciem zatkanego nosa. Objawy te są wynikiem reakcji alergicznej na pyłki traw i drzew, jak również pleśni i grzybów. Mometazon stosowany donosowo łagodzi objawy zapalenia błony śluzowej nosa i zmniejsza ilość wydzieliny z nosa.
Jak stosować mometazon donosowy OTC?
W przypadku braku poprawy w ciągu 14 dni stosowania leku, należy skonsultować się z lekarzem w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki. Bez konsultacji z lekarzem nie powinno stosować się leku dłużej niż 1 miesiąc. Prawidłowe stosowanie preparatu powinno obejmować dwie dawki aerozolu do każdego otworu nosowego raz na dobę. Dawkowanie należy zmniejszyć do jednej dawki do każdego otworu nosowego na dobę w przypadku, gdy objawy są mniej nasilone.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania mometazonu donosowego OTC?
Przeciwwskazaniem do stosowania leku jest występowanie niewyleczonego zakażenia w obrębie jamy nosowej (np. opryszczki) lub niedawno przebyty zabieg lub uraz nosa. Lek nie może być stosowany bez uprzedniej konsultacji lekarskiej w przypadku przebytej lub występującej gruźlicy lub innego zakażenia, mukowiscydozy, jak również w przypadku przyjmowania innych kortykosteroidów w postaci doustnej lub zastrzyków.
Jakie są działania niepożądane mometazonu aplikowanego do nosa?
Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi, związanymi ze stosowaniem tego leku jest podrażnienie bądź krwawienie z błony śluzowej nosa, ból gardła, ból głowy i kichanie. Mogą również wystąpić natychmiastowe reakcje nadwrażliwości, w przypadku których niezwłocznie należy przerwać stosowanie preparatu i zwrócić się po pomoc lekarską. Alarmującymi objawami ostrej reakcji alergicznej może być obrzęk twarzy, języka lub gardła, problemy z przełykiem, a także pokrzywka, świszczący oddech i trudności w oddychaniu. Należy również pamiętać, że długotrwałe przyjmowanie kortykosteroidów w postaci aerozolu do nosa może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych ogólnoustrojowych, wynikających z wchłaniania leku do krążenia systemowego [12].
Dostępność aerozolu do nosa zawierającego mometazon bez recepty jest bez wątpienia ułatwieniem terapii alergicznego nieżytu nosa dla osób ze zdiagnozowanym schorzeniem. Może również pomóc złagodzić objawy u osób z podejrzeniem alergicznego podłoża nasilającego się kataru. Należy jednak poinformować pacjenta, że długotrwałe stosowanie preparatu (powyżej miesiąca) bez konsultacji lekarskiej jest przeciwwskazane i może grozić wystąpieniem szeregu działań niepożądanych.
Jakie leki wkrótce dostępne będą bez recepty?
W lipcu 2020 roku Prezes URPL wydał decyzje dotyczące nadchodzących zmian kategorii dostępności kolejnych dwóch preparatów. Na rynek sprzedaży odręcznej wkrótce trafi kolejny syrop zawierający karbocysteinę [13], jak również kolejny już roztwór na skórę zawierający minoksidil w stężeniu 5% [14]. Choć preparaty te będę stanowiły uzupełnienie dostępnych obecnie bez recepty innych produktów z takim samym składem, warto zauważyć, że wachlarz dostępnych opcji rozszerza się.
Podsumowanie
Jak zatem powinien zachować się farmaceuta w obliczu szerzącego się samoleczenia pacjentów i zmiany kategorii dostępności leków? Przede wszystkim, powinien wykazać się fachową wiedzą umożliwiającą udzielenie profesjonalnej porady pacjentowi zgłaszającemu się do apteki. Prawidłowe stosowanie leków jest jednym z ogniw niezbędnych do prowadzenia bezpiecznej farmakoterapii, a farmaceuci często stanowią źródło pierwszej porady. Ponadto, nie powinniśmy zapominać, że nadrzędnym celem jest dobro pacjenta oraz skuteczność i bezpieczeństwo stosowanego przez niego leczenia.
Niekiedy najcenniejszą poradą może okazać się odesłanie pacjenta bez leku w celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki w gabinecie lekarskim. Wzajemne poszanowanie obu zawodów jest możliwe, gdy ich przedstawiciele wzajemnie sobie ufają i wspólnie pracują na poczet zdrowia pacjenta.
Piśmiennictwo:
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/0337/20 z dnia 28.02.2020 [Maxon Forte, tabletki powlekane]
- Ulotka dla pacjenta: https://www.nia.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/MAXON-FORTE-50-mg-PIL_clean.pdf
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/0338/20 z dnia 28.02.2020 [Bravera Control, aerozol na skórę]
- Ulotka dla pacjenta: https://www.nia.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/Bravera-Control_ulotka_word.pdf
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/2904/19 z dnia 18.12.2019 [Gynoxin, kapsułki dopochwowe]
- Ulotka dla pacjenta: https://gynoxin.pl/wp-content/uploads/2020/04/Gynoxin_Uno_ulotka.pdf
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/2905/19 z dnia 18.12.2019 [Gynoxin, krem dopochwowy]
- Ulotka dla pacjenta: https://gynoxin.pl/wp-content/uploads/2020/04/Gynoxin_krem_ulotka.pdf
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/2719/19 z dnia 03.12.2019 [Canesten, kapsułki dopochwowe]
- Ulotka dla pacjenta: http://www.goia.org.pl/images/Canesten_kapsu%C5%82ki_ulotka_1.pdf
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/1184/19 z dnia 25.06.2019 [Momester Nasal, aerozol donosowy]
- Ulotka dla pacjenta: https://www.nia.org.pl/wp-content/uploads/2019/07/KO_1237_2019-URPL-zmiana-z-Rp-na-OTC-Momester-nasal-przewodnie-pismo-ulotka.pdf
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/1178/20 z dnia 1.07.2020 [Mukolina, syrop]
- Decyzje Prezesa Urzędu: nr UR/ZD/1188/20 z dnia 7.07.2020 [Alopexy, roztwór na skórę]