Półpasiec – „druga odsłona” wirusa ospy wietrznej

Półpasiec jest chorobą występującą na skutek reaktywacji w organizmie wirusa ospy wietrznej i półpaśca VZV (Varicella Zoster Virus), charakteryzującą się pęcherzykowatą skórną wysypką. Szacuje się, że półpasiec wystąpi u około 1/3 populacji, bez względu na wiek pacjenta. Częściej dotyka kobiet aniżeli mężczyzn.

Mimo, że półpasiec kojarzy nam się z chorobą występującą przeważnie u osób starszych, to pamiętajmy, że nie jest to regułą i choroba ta może także rozwinąć się u dzieci. Wśród grup podwyższonego ryzyka możemy również wymienić osoby z ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV, ang. human immunodeficiency virus) [1-3].

Zmiany skórne ustępują zazwyczaj po upływie dwóch do czterech tygodni, natomiast od mniej więcej dwóch do czterech dni przed wystąpieniem wysypki, pojawia się w danym miejscu mrowienie, a nawet ból [1].

Skąd bierze się półpasiec – epidemiologia

Początkowe zakażenie wirusem VZV wywołuje ospę wietrzną, po ustąpieniu której wirus może pozostać w formie nieaktywnej lub utajonej w grzbietowych zwojach nerwowych. Do aktywacji VZV dochodzi w sytuacji spadku odporności danej osoby oraz na skutek współistnienia innych czynników ryzyka. W momencie spadku odporności komórkowej dochodzi do reaktywacji wirusa VZV z postaci utajonej, który następnie trafia do nerwów czuciowych skóry, przyczyniając się do wywołania w danym miejscu uczucia mrowienia, bolesnych nerwobóli oraz pęcherzykowej wysypki [1,4]. Czytaj więcej: W objęciach zdradliwego wirusa.

Jakie czynniki sprzyjające reaktywacji wirusa VZV?

Poza obniżoną odpornością, wśród czynników sprzyjających reaktywacji wirusa VZV możemy wymienić [1,3,5]:

• Podeszły wiek – związane jest to najprawdopodobniej z faktem, że odporność komórkowa wraz z wiekiem ulega spadkowi.
• Immunosupresję – na skutek przebytych chorób lub przyjmowanych leków oraz ekspozycję na immunotoksyny.
• Czynniki psychiczne i psychologiczne, takie jak stres czy depresja.
• Uraz fizyczny.
• Choroby współistniejące np. cukrzycę.

Jakie są najbardziej charakterystyczne objawy półpaśca?

Charakterystycznym objawem półpaśca jest bolesna wysypka pęcherzykowa. Osoby chore opisują swoje dolegliwości – w zależności od stopnia nasilenia jej przebiegu – jako uczucie mrowienia bądź pieczenia na skórze, swędzenie bądź też pulsujący ból. Kolejną cechą typową dla półpaśca jest fakt, że wysypka występuje jednostronnie pojawiając się na twarzy, tułowiu bądź głowie, chociaż może wystąpić również na kończynach [5,6].

Zmiany na skórze rozwijają się przez okres kilku dni, co zazwyczaj trwa do 7 – 10 dni. Po tym czasie, objawy te zaczynają ustępować, natomiast w ciągu 3 do 4 tygodni dochodzi do całkowitego ich zaniku [2].

Stopień nasilenia wysypki skórnej u poszczególnych pacjentów może się znacznie różnić. Może to być postać o charakterze łagodnym i wówczas proces gojenia przebiega w dosyć szybkim tempie. Zmiany skórne mogą również przyjąć postać ciężką, rozległą i wymagająca do pełnego wygojenia kilku tygodni. Większe prawdopodobieństwo wystąpienia cięższej postaci wysypki dotyczy osób starszych oraz osób ze znacznie obniżoną odpornością [5].