Nowe antybiotyki – czy mamy szansę wygrać z bakteriami?

Jak zapobiegać antybiotykooporności?

Enzymy rozkładające antybiotyki tj. betalaktamazy były już znane w czasach Fleminga. Bakterie reagują uruchomieniem szeregu szlaków ochronnych nie tylko na znane nam antybiotyki. Każdy stresor chemiczno-fizyczny potrafi je wyposażyć w mechanizmy obrony. Szczęśliwie po usunięciu warunków stresujących wracają do form wrażliwych. Czytaj więcej: EMA o narastającej oporności drobnoustrojów na antybiotyki.

Wytyczne, zalecenia, złoty standard

Najpoważniejsze instytucje zdrowia publicznego wydają wytyczne i wskazówki, jak należy ograniczać wpływ zachowań ludzi na rosnącą antybiotykooporność. Oczywistym jest zabieganie o własną odporność i dobrą kondycję, higieniczny tryb życia i dbanie o higienę, unikanie zanieczyszczania środowiska pozostałościami leków i zabezpieczenie wysokiego standardu oczyszczania ścieków. Zwracana jest uwaga na czynniki środowiskowe i rolnicze, ale także racjonalną gospodarkę antybiotykową. Złotym standardem byłoby stosowanie antybiotyków po różnicowaniu patogenu wywołującego infekcję przez wykonanie testu serologicznego czy antybiogramu. Kładzie się nacisk na możliwie krótkie stosowanie leków i ich indywidualne dawkowanie zależne od parametrów klinicznych. Czytaj więcej: Antybiotyki, czy nadal skuteczne?

Maszyna BAM – szansa na przełom w walce a bakteriami Gram-ujemnymi?

Zarządzanie antybiotykami ma duże znaczenie, ale nie zastąpi opracowywania i wdrażania nowych leków przeciwbakteryjnych. Ostatnie 20 lat to rozwój immunologii i metod analitycznych. Dzięki temu wiemy więcej o biologii bakterii i potrafimy wydajniej produkować leki. Ostatnio stwierdzono, że bakterie Gram-ujemne budują swoją błonę zewnętrzną wykorzystując tzw. maszynę BAM – kompleks białkowy, wobec którego wydają się być aktywne darobaktyna, analogi murepawadyny i związek o nazwie MRL-494. Możliwe więc, że nauczymy się walczyć z niepokonanymi do tej pory bakteriami Gram-ujemnymi.

Nowe szlaki sygnałowe a szczepie Escherichia coli

Naukowcy z Uniwersytetu New South Wales odkryli natomiast nowe szlaki sygnałowe w szczepie Escherichia coli enterokrwotocznym dla toksyn Shiga. Było to możliwe dzięki udoskonalonej metodzie sekwencjonowania RNA. Ten rodzaj bakterii był badany ponad 7000 razy w przeciągu ostatnich 40 lat, a dopiero to odkrycie może pozwolić na opracowanie skutecznego leku na ten groźny patogen, który potrafi uszkodzić nerki i pozostawić powikłania neurologiczne u chorego.

Biotechnologia a produkcja nowych antybiotyków

Nowe techniki ułatwiają też samą produkcję nowoodkrytych leków. Nowa klasa antybiotyków pochodnych pleuromutuliny pierwotnie była otrzymywana z grzyba Citopilus passeckerianus. Jest on jednak bardzo trudny w hodowli i GSK w porozumieniu z naukowcami z Uniwersytetu w Bristolu zidentyfikowało geny kodujące pleurom otulinę. Przeszczepiono je do Aspergillus oryzae, który jest łatwo namnażać, co zwiększyło możliwość produkcji o 2106 procent. Taki postęp umożliwiła zaawansowana inżynieria genetyczna. Fleming sam też nie doprowadził do szerokiej produkcji penicyliny – to Howard Florey i Ernst Chain opracowali taką metodę przerabiając 500 litrów filtratu pleśniowego tygodniowo w warunkach uczelnianych.