Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Receptura

Surowce recepturowe dawniej i dziś – olej rzepakowy

mgr farm. Joanna Bilekdr hab. Maciej Bilek, prof. URAutormgr farm. Joanna Bilekidr hab. Maciej Bilek, prof. UR
22/12/2021
Surowce recepturowe dawniej i dziś - olej rzepakowy

fot. Canva.com

W poprzednich odcinkach cyklu „Surowce recepturowe dawniej i dziś” omówiliśmy dwa oleje: lniany i rycynowy. Dziś przyszedł czas na olej rzepakowy. Ma on obecnie pewną i ugruntowaną pozycję: posiada monografię farmakopealną w obowiązującej „Farmakopei Europejskiej 10”, wchodzi także w skład preparatów, przekazanych jako monografie narodowe przez „Farmakopeę Polską XII”. Liczne są również leki recepturowe z olejem rzepakowym, które na co dzień wykonujemy w aptekach.

REKLAMA

Z pewnością nikt by nie uwierzył, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu olej rzepakowy był bardzo niedoceniany i traktowany wręcz po macoszemu, przede wszystkim jako potencjalne zafałszowanie innych olejów!

REKLAMA

Oley na Post dla ludzi prostych zdatny

Oleju rzepakowego, pochodzącego zgodnie z wymogami obowiązującej „Farmakopei Europejskiej 10” od gatunków Brassica napus L. oraz Brassica campestris L., czyli od kapusty rzepaku i kapusty (rzepy) właściwej, próżno szukać w źródłach farmaceutycznych z XIX i początku wieku XX, które niezmiennie cytujemy w cyklu „Surowce recepturowe dawniej i dziś”. Nie ma monografii oleju rzepakowego także w galicyjskich komentarzach do „Farmakopei Austriackiej VII” i „Farmakopei Austriackiej VIII”.

Nie dziwmy się jednak: obydwa wymienione gatunki były wówczas przede wszystkim roślinami spożywczymi. Roślina ta iest iedna z pożytecznych w gospodarstwie. Z nasienia wybiia się Oley na Post dla ludzi prostych zdatny, pisał w „Dykcyonarzu roślinnym” (1786-1788) Krzysztof Kluk, zastrzegając przy tym, że w Lampach y Kagańcach kopci zbytnie. Ponadto informował ostosowaniu wytłoczyn z nasion, nasion i słomy rzepakowej jako pokarmu dla wielu zwierząt gospodarskich.

W opisie Ignacego Rafała Czerwiakowskiego

W kilkadziesiąt lat później profesor Ignacy Rafał Czerwiakowski relacjonował w „Opisaniu roślin dwulistniowych lékarskich i przemysłowych” (1860): Kapusta Rzepak (…) dawniej Kolnikiem zwany. (…) Lubo ojczyzna pierwotna tego gatunku niewiadoma, to można powiedzieć, iż przez swą prawie powszechną uprawę, należy do całego ucywilizowanego świata. Zastrzegał przy tym, że zastósowania lékarskiego niema prawie żadnego, wyjąwszy może nasion jako odmiękczających: o techniczném zaś użyciu – oleju rzepakowego – oleum Napi do oświetlania, robienia pokostów, smarowideł i t.d. jako i gospodarskiém jego makuch na paszę dla krów, a bulwowatych korzeni na pokarm dla ludzi i zwiérząt – jako każdemu znanému, niema co powtarzać.

W odniesieniu do kapusty (rzepy) właściwej pisał Czerwiakowski podobnie: użycie gospodarskie rzepy jako jarzyny, już za świéża już po ukiszeniu, oraz jako paszy dla bydła – aż nadto jest znane: w celach zaś lekarskich, zadawano dawnymi czasy korzeń jako środek rozpuszczający, czyszczący krew, przeciwgnilcowy, – a sok świéży z niego w nieżycie gardła i dróg oddechowych; zewnętrznie zaś, leczono miazgą korzeni odmrożenie. I dodawał: także i oléj z nasion, wyrównywa w dobroci rzepakowemu.

Wzmianki Juliana Trappa

Spośród licznych XIX-wiecznych podręczników farmaceutycznych jedynie „Farmakognozya królestwa roślinnego i zwierzęcego” (1869), autorstwa Juliana Trappa wzmiankuje o oleju rzepakowym. W opracowaniu tym olej otrzymany z nasion rzepaku określany jest jako olej rzepakowy (oleum Napi), zaś pochodzący z nasion rzepy nazwany jest z kolei olejem rzepnym (Oleum Rapae). W przypadku tego drugiego czytamy: używa się do przyrządzania mydła.

Strona 1 z 5
12...5Następny
Tagi: leki recepturoweleki sporządzane w apteceolej rzepakowyreceptura apteczna
UdostępnijPodziel się
mgr farm. Joanna Bilek

mgr farm. Joanna Bilek

Joanna Bilek – magister farmacji, wychowana na zapleczu cefarmowskiej apteki wraz z mlekiem matki-farmaceutki wyssała miłość do roślin leczniczych i samodzielnego sporządzania leków. Na łamach czasopism aptekarskich, ogólnopolskich periodyków ekologicznych i lifestylowych opublikowała prawie dwieście artykułów (w tym blisko pół setki w „Aptekarzu Polskim”), poświęconych m.in. naturalnym metodom leczenia, medycynie alternatywnej, surowcom zielarskim i przyprawowym, właściwościom odżywczym owoców i warzyw. Dzielone z mężem Maciejem zamiłowanie do podróży zamieniła obecnie na wychowywanie dzieci – Mieczysława oraz Felicji i doglądanie własnego ogródka. W wolnych chwilach maluje akwarele, uwieczniając z natury rośliny lecznicze i tworząc tym samym ilustracje do swoich artykułów, destyluje olejki eteryczne, fermentuje liście rozmaitych gatunków na herbatki „liściówki”, tworzy i sprawdza na sobie i rodzinie kosmetyki domowej roboty.

dr hab. Maciej Bilek, prof. UR

dr hab. Maciej Bilek, prof. UR

Maciej Bilek – magister farmacji, doktor nauk farmaceutycznych, doktor habilitowany nauk leśnych. Temu nietypowemu połączeniu patronują przodkowie: ojciec Jerzy – farmaceuta, dziadek Mieczysław – docent doktor medycyny oraz prapradziadek Jan Nepomucen i praprapradziadek Józef – leśniczowie. Autor ponad stu publikacji naukowych, poświęconych m.in. chemizmowi, toksykologii i przetwórstwu soku brzozowego, fitochemii leśnych roślin leczniczych, zanieczyszczeniom wód studziennych, właściwościom żywieniowym płynnych środków spożywczych oraz owoców i warzyw. Autor blisko sześciuset (w tym ponad stu dla „Aptekarza Polskiego”) artykułów popularno-naukowych, dotyczących m.in. historii farmacji i medycyny, receptury aptecznej, zielarstwa i ziołolecznictwa, chemii i toksykologii żywności oraz chorób zakaźnych. Autor kilkunastu książek na temat dziejów prowincjonalnych aptek i historii farmacji w południowej Polsce. Pracownik naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego, wykładowca przedmiotów związanych m.in. z dietetyką, żywnością funkcjonalną, suplementami diety, surowcami leśnymi, analizą instrumentalną i zielarstwem. Najważniejszym jednak terenem działalności jest zabawa z dziećmi – Mieczysławem i Felicją.

Powiązane artykuły

Wykorzystanie chlorowodorku klindamycyny jako nowego surowca farmaceutycznego w recepturze preparatów dermatologicznych i ginekologicznych

Wykorzystanie chlorowodorku klindamycyny jako nowego surowca farmaceutycznego w recepturze preparatów dermatologicznych i ginekologicznych
AutorSponsorowane

W Zakładzie Farmacji Stosowanej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku przeprowadzono ocenę nowej substancji pro receptura – chlorowodorku klindamycyny pod kątem możliwości...

Czytaj więcej

Co ciekawego w nowym „Suplemencie 2022” do „Farmakopei Polskiej XII”?

Co ciekawego w nowym „Suplemencie 2022” do „Farmakopei Polskiej XII”?
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

Koniec starego i początek nowego roku to już tradycyjnie czas, gdy do prenumeratorów trafia część podstawowa lub kolejne suplementy „Farmakopei...

Czytaj więcej
Następny wpis
FDA autoryzuje doustny lek Paxlovid przeciwko COVID-19

FDA autoryzuje doustny lek Paxlovid przeciwko COVID-19

Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego

Przeczytaj również

Rola hiszpańskiego farmaceuty w szpitalu geriatrycznym

Rola hiszpańskiego farmaceuty w szpitalu geriatrycznym  

Weź ulotkę, wygraj życie: w aptekach rusza kampania informacyjno-edukacyjna

Weź ulotkę, wygraj życie: w aptekach rusza kampania informacyjno-edukacyjna

WHO uruchamia repozytorium informacji o substancjach uzależniających

WHO uruchamia repozytorium informacji o substancjach uzależniających

Liść rozmarynu zewnętrznie można stosować do kąpieli

Rekomendacje EMA dla roślinnych produktów leczniczych z liściem rozmarynu

Media społecznościowe w edukacji zdrowotnej Polaków

Media społecznościowe w edukacji zdrowotnej Polaków

Facebook

  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aptekarz Polski
  • Akademia Aptekarza Polskiego – szkolenie [punkty edukacyjne]
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 200 (178e)
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Receptura
  • Trendy
  • Prawo
  • Farmacja szpitalna
  • WIDEO
  • Podcasty
  • WYWIADY
  • Opinie ekspertów

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję