Inhibotory neurotransmiterów, oligopeptydy typu botox-like
Peptydy typu botox-like wpływają na powstawanie i zapobiegają utrwalaniu się zmarszczek mimicznych. Komórki skóry, poddawane powtarzalnym napięciom tracą swoje właściwości kurczliwe i nie rozprężają się. Peptydy przeciwdziałają tym napięciom, przez co hamują powstawanie zmarszczek mimicznych. W medycynie estetycznej powszechnie wykorzystuje się toksynę botulinową, która hamuje uwalnianie acetylocholiny (ACh). ACh jest wydzielana na złączu nerwowo-mięśniowym i w wyniku jej działania dochodzi do skurczu mięśnia. Takie powtarzalne skurcze prowadzą do powstania zmarszczki mimicznej. W recepturach kosmetyków pojawiają się peptydy naśladujące działanie toksyny botulinowej, tzw. peptydy botox-like.
- Acetyl Glutamyl Heptapeptide-1, czyli oktapeptyd SNAP-8. Mięśnie kurczą się, gdy uaktywni się bodziec – przekaźnik nerwowy, zainicjowany przez kompleks SNARE. SNARE jest uformowany przez proteiny VAMP (Vesicle Associated Membrane Proteins), syntaksynę i SNAP-25, czyli białko synaptosomalne. SNAP-8 moduluje formowanie się tego kompleksu i zaburza funkcjonalność składnika kompleksu SNAP-25. SNARE ulega destabilizacji, prowadząc do osłabienia skurczu mięśnia i zapobiegając tworzeniu się zmarszczek. Reasumując, SNAP-8 redukuje głębokość zmarszczek mimicznych (głównie czoło i okolice oczu), jest łagodniejszą, tańszą i bezpieczniejszą alternatywą dla botoxu. Można go stosować w różnych formach fizykochemicznych: emulsja, żel, serum, w stężeniu 3-10%.
- Acetyl hexapeptide-3 – heksapeptyd (Argireline®, SNAP- 6),tomacierzysta forma peptydu, z którego zsyntetyzowano SNAP-8. W badaniach in vitro dowiedziono, że wpływa na tworzenie kompleksów białkowo-wapniowych i zapobiega zależnej od wapnia egzocytozie ACh. Nie można jednak powiedzieć, że argirelina działa jak toksyna botulinowa, bo nie jest wprowadzana podskórnie i nie blokuje pracy mięśni mimicznych. Reakcja ma charakter powierzchowny, a testy in vivo potwierdzają wygładzenie zmarszczek mimicznych. SNAP-6 posiada właściwości regeneracyjne obejmujące naskórek i skórę właściwą. Wspomaga odnowę i regenerację skóry poprzez usprawnienie komunikacji międzykomórkowej. Stymuluje syntezę białek strukturalnych skóry, czego efektem jest poprawa jędrności oraz spłycenie zmarszczek. Badania wykazały, że 1,5% stężenie SNAP-6 znacznie redukuje głębokość zmarszczek po 4 tygodniach stosowania.
- Adenoxine – kompleks peptydów, adenozyny i magnezu. Magnez jest blokerem kanału wapniowego. Adenoksyna zapobiega skurczom fibroblastów związanym z wnikaniem do komórki wapnia.
- ProSense – mieszanina acetyl tetrapeptide-15 i hektapeptide-10. Są to neuropeptydy zmniejszające stany zapalne i podrażnienia skóry. ProSense redukuje kaskadę procesów zapalnych, podnosi próg tolerancji i odporności skóry wrażliwej na czynniki zewnętrzne (temperatura, kosmetyki i inne czynniki drażniące).
- Biopeptox – dipeptyd, obniżający częstotliwość skurczów mięśni.
- Myoxinol – naturalny kompleks oligopeptydów z nasion tropikalnego gatunku okry (Hibscus esculentus) (INCI: Hydrolyzed Hibiscus Esculentus Extract (and) Dextrin).
- Syn-Ake – (INCI: Dipeptide diamniobutyroyl benzylamide diacetate) syntetyczny tripeptyd-3 o budowie podobnej do składnika jadu żmii Tropidolaemus waglerii (Trwożnica Waglera). Jest odwracalnym antagonistą mięśniowych receptorów nikotynowych dla Ach. Blokuje napływ jonów sodowych do komórki, uniemożliwiając skurcz mięśnia. Efektem jest wygładzenie zmarszczek mimicznych. Zalecane stężenie w kosmetyku to 1-4%.
- Leuphasyl – pentapeptyd-3, sugerowane stężenie to 2%.
- Tripeptyd-1 (twarz) i acetyl tetrapeptyd-5 (na okolice oczu) – peptydy biomimetyczne zapobiegające glikacji kolagenu i elastyny. Acetyl tetrapeptyd-5 (INCI: Acetyl tetrapeptide-5) poprawia wytrzymałość ścian naczyń krwionośnych, usprawnia drenaż i spowalnia proces tworzenia się zmarszczek, cieni i obrzęków („worków”) pod oczami (redukcja o 70% po 28 dniach kuracji).
Czytaj także: Zima – czas retinolu.
Peptydy pełniące funkcję nośników
Peptydy nośnikowe odgrywają swoją rolę ze względu na zdolność wiązania i przenoszenia np. jonów metali, będących kofaktorami reakcji metabolicznych. Zwykle mają też wpływ na syntezę białek podporowych skóry.
GHK-Cu – glycyl-L-hystydyl-L-lysine to tripeptyd (INCI: Copper Tripeptide-1) wiążący i transportujący miedź. Miedź (Cu) jest kofaktorem dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), enzymu uczestniczącego w procesach antyoksydacyjnych. Cu jest także kofaktorem oksydazy lizyny, biorącej udział w syntezie kolagenu. GHK-Cu działa także jako peptyd sygnałowy – stymuluje produkcję kolagenu, metaloproteinazy-2 macierzy (MMP-2) i inhibitorów metaloproteinaz TIMP-1 (tissue inhibitor metaloproteinase) i TIMP-2. Zapewnia stałe stężenie wody w skórze właściwej oraz przyczynia się do usuwania uszkodzonego kolagenu i elastyny z matrycy pozakomórkowej. Takie działanie remodelujące tkankę łączną próbuje się wykorzystywać w preparatach wspomagających gojenie ran oraz w wyniku fotouszkodzeń skóry.
Peptydowe czynniki wzrostu
Warto także wspomnieć o peptydach, będących czynnikami wzrostu. Jedną grupę stanowią peptydowe składniki mające wpływ na czynniki wzrostu np. Syn-coll® działający ochronnie na czynnik wzrostu fibroblastów 2 (FGF-2, fibroblast growth factor 2). Drugą grupę stanowią czynniki wzrostu identyczne z ludzkimi, pozyskiwane w bakteryjnych lub roślinnych systemach ekspresyjnych. Do czynników wzrostu mających właściwości przeciwstarzeniowe zalicza się:
- GM-CSF (granulocyte monocyte colony stimulating factor, czynnik stymulujący wzrost kolonii granulocytów i monocytów). Analog GM-CSF stymuluje procesy naprawcze w skórze, przyspiesza migrację keratynocytów i fibroblastów oraz wzmaga produkcję białek strukturalnych, głównie kolagenu typu I.
- TGF-β (transforming growth factor β – transformujący czynnik wzrostu β). Syntetyczny ma podobne działanie, a dodatkowo pobudza syntezę fibronektyny. INCI: sh- polypeptide-22.
- EGF (epidermal growth factor – epidermalny czynnik wzrostu) otrzymywany metodami bioinżynierii, chroni skórę przed skutkami starzenia się. Indukuje syntezę kolagenu, elastyny i fibronektyny, dzięki czemu redukuje głębokość zmarszczek i uelastycznia skórę. INCI: sh-Oligopeptide-1 (SH – Synthetic Human Epidermal Growth Factor)
- Interleukiny (np. IL-10) – syntetyczna IL-10 wykazuje właściwości przeciwzapalne, dzięki czemu łagodzi podrażnienia skóry.
Białka naprawcze DNA: fotoliaza i endonukleaza
Fotoliaza i endonuleaza to enzymy naprawcze, które często są dodawane do kosmetyków chroniących przed promieniowaniem UV.
Fotoliaza jest izolowana z sinic Anacystis nidulans, a endonukleaza z bakterii Micrococcus luteus. Fotoliaza posiada 2 chromofory, które ulegają aktywacji pod wpływem światła. Enzym wiąże się z DNA i rozpoznaje uszkodzenie spowodowane negatywnym wpływem promieniowania UV. W następnej kolejności wycina uszkodzenie wraz z sąsiadującymi nukleotydami. Powstała luka jest wypełniana podczas syntezy DNA tego odcinka z udziałem polimerazy. Endonukleaza natomiast działa niezależnie od światła, usuwa nieprawidłowe zasady nukleinowe lub całe nukleotydy. Fotoliaza i endonukleaza zmniejszają wytwarzanie mediatorów stanu zapalnego, m.in. IL-1, IL-6, IL-8, dzięki czemu łagodzą podrażnienia i hamują aktywność metaloproteinaz odpowiedzialnych za degradację włókien kolagenowych. Aby ułatwić przenikanie enzymów, umieszcza się je w fosfolipidowych otoczkach. Efektem działania białek naprawczych DNA jest odbudowana skóra o większej sprężystości.
Czytaj także: Probiotyki, prebiotyki, synbiotyki, postbiotyki. Trendy w suplementacji i kosmetologii.