Zima to idealny czas na kuracje i zabiegi złuszczające, odnawiające i regenerujące, a także na zmianę pielęgnacji domowej. Warto wykorzystać tę porę roku na wprowadzenie bardziej aktywnych substancji czynnych. Jedną z nich – szczególnie godną uwagi – jest retinol.
Retinol jest stosowany w kosmetykach od 1999 roku. Produkty zawierające ten składnik aktywny zaliczają się do tak zwanych kosmeceutyków.
Czym są kosmeceutyki?
Kosmeceutyk to produkt pomiędzy lekiem a kosmetykiem o działaniu pielęgnacyjno-leczniczym. Termin pierwszy raz został użyty w USA przez R. Reed’a, a rozpowszechnił go w latach siedemdziesiątych XX wieku dr Albert R. Kligman. Nazwa nie jest uregulowana przepisami, ale jest często stosowana. Dr Kligman to prekursor zastosowania tretinoiny w terapii trądziku i zmarszczek oraz twórca preparatu Retin-A. Lek był początkowo stosowany w leczeniu trądziku, ale po skończonym badaniu zaobserwowano – jako efekt dodatkowy – wygładzenie zmarszczek, rozjaśnienie przebarwień i ujędrnienie skóry. Czytaj więcej: Rola witamin w preparatach stosowanych na skórę.
Retinoidy jako grupa związków aktywnych
Retinol należy do grupy retinoidów, która obecnie liczy około 2,5 tys. związków chemicznych. Retinoidy mają najlepiej ze wszystkich substancji aktywnych udokumentowane działanie przeciwko starzeniu się skóry, w tym przeciw fotostarzeniu, hamują także stres oksydacyjny oraz wpływają na mikroflorę skóry. Do retinoidów zaliczamy cztery generacje substancji czynnych.
I Generacja (niearomatyczne)
- kwas retinowy (tretinoina)
- kwas 13-cis-retinowy (izotretinoina)
- retinaldehyd (retinal)
- retinol
- estry retinylu (palmitynian, octan)
II Generacja (monoaromatyczne)
- etretynat
- acytretyna
III Generacja (poliaromatyczne)
- arotinoid
- adapalen
- tazaroten
IV Generacja
- trifaroten (Aklief, 0,005%) – najnowszy retinoid o działaniu przeciwtrądzikowym
Od czego zależy siła działania retinoidów?
Retinoidy różnią się znacznie siłą działania. Za biologiczne działanie odpowiada kwas retinowy (RA – Retinoic Acid). Im bliżej na szlaku przemian do RA, tym związek jest bardziej aktywny. Wszystkie inne substancje muszą po podaniu na skórę przekształcić się do RA, a to generuje straty. Zaletą jest natomiast ich mniejszy potencjał drażniący.
ester retinylu <-> retinol <-> retinaldehyd (retinal) <-> kwas retinowy
Za biologiczny efekt działania kwasu retinowego odpowiada kilka różnych układów biologicznych: białka wiążące kwas retinowy: CRABP I i II (Cellular Retinoic Acid Binding Proteins I and II) i komórkowe białko wiążące retinol CRBP (Cellular Retinol Binding Protein) oraz 2 kategorie receptorów jądrowych RAR (Retinoic Acid receptors – receptory kwasu retinowego) i RXR (Retinoid X receptors – receptory retinoidowe X).
Kwas retinowy dostępny jest jedynie na receptę i powinien być stosowany pod kontrolą dermatologa. W kosmetykach jest zakazany.
Estry retinylu nie mają właściwości przeciwstarzeniowych, stosuje się je jako substancje nawilżające, natłuszczające, zapobiegające łuszczeniu i rogowaceniu skóry. Palmitynian retinylu jest szeroko stosowany w kosmetykach z uwagi na stabilność i właściwości antyoksydacyjne.
