Składniki diety wywierają duży wpływ na nasze zdrowie oraz samopoczucie. W dobie ery żywności wysokoprzetworzonej oraz coraz częściej występujących schorzeń autoimmunologicznych warto zadbać o jelita, które są miejscem bytowania dobroczynnych dla zdrowia bakterii.
Termin probiotyk został po raz pierwszy użyty w 1965 roku, kiedy to Lilly i Stillwell zdefiniowali probiotyki jako substancje wytwarzane przez mikroorganizmy, które stymulują wzrost człowieka i zwierzęcia. Definicja ta została uzupełniona w 1989 roku przez Fullera, który dodał, że “probiotyki są to żywe, bakteryjne dodatki do żywności poprawiające funkcjonowanie przewodu pokarmowego gospodarza”. Dziś, gdy termin probiotyk stał się tak powszechny, warto przybliżyć co dokładnie mieści się w tym pojęciu.
Probiotyki – krótka charakterystyka
Probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystne działanie zdrowotne. Zalicza się do nich mikroorganizmy – głównie bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus spp., Streptococcus spp. (około 90%), szczepy drożdży –Saccharomyces spp., kultury pleśni Aspergillus spp. Mają one korzystny wpływ między innymi na czas pasażu jelitowego czy na odporność organizmu. Tworzą biofilm ochronny wobec ścian jelita, dzięki wytwarzaniu immunoglobulin i stymulowaniu fagocytozy.
Probiotyki mogą być stosowane w zapobieganiu oraz leczeniu ostrych biegunek, biegunek poantybiotykowych, biegunek podróżnych, zespołu jelita drażliwego czy alergii pokarmowych. Poza produktami leczniczymi oraz suplementami diety w probiotyki obfitują produkty fermentowane takie jak kefir, kwaśne mleko, jogurt, kapusta i ogórki kiszone. Warto te produkty włączać do codziennej diety.
Prebiotyki jako pożywka dla probiotyków
Rozwój pożytecznej mikroflory wspomagają prebiotyki. Definiowane są one jako niestrawione składniki żywności, które selektywnie pobudzają wzrost lub aktywność jednego rodzaju bądź kilku rodzajów bakterii w okrężnicy, wykazujących korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Prebiotyki pod względem chemicznym to fruktooligosacharydy, pochodne galaktozy, beta-glukanów, laktuloza czy inulina. Prebiotyki nie ulegają procesowi trawienia przez enzymy endogenne i w takiej niestrawionej postaci docierają do okrężnicy, gdzie ulegają procesowi fermentacji całkowitej przez bakterie sacharolityczne. Prebiotyki naturalnie występują w produktach pochodzenia roślinnego: w czosnku, karczochach, cebuli, szparagach i pszenicy.
Jak działają synbiotyki?
Połączeniami pre- oraz probiotyków o synergistycznym efekcie działania są synbiotyki. Mają one wpływ na rozwój pożytecznej mikroflory dzięki pożywce do rozwoju probiotyku.
Wykazano, że synbiotyki przyczyniają się do zmniejszenia stężenia niepożądanych metabolitów w organizmie, unieczynniają kancerogenne nitrozo aminy i zapobiegają biegunkom oraz zaparciom.
Czytaj także: Mikrobiota jelitowa i probiotyki – przewodnik dla farmaceuty oraz Prebiotyki. Część I – Historia, mechanizmy działania, wymagania, efekty zdrowotne.
