Czy dieta wegetariańska wymaga umiejętności kulinarnych?
Skomponowanie zdrowej, w pełni zbilansowanej diety wegetariańskiej na całe lata życia jest bardzo trudne i wymaga dużej wiedzy żywieniowej oraz niemałych umiejętności – podkreślmy to! – kulinarnych. Osobom zatem, które chcą praktykować jarstwo i które równocześnie nie są fachowcami z zakresu żywności i żywienia doradziłbym zatem stosowanie diety jarskiej opartej nie tylko o środki spożywcze z certyfikatem ekologicznym, ale także – przynajmniej w początkowym jej okresie, pod okiem dietetyka lub doradcy żywieniowego – który skomponuje pełnowartościowe posiłki i zadba o zbilansowany jadłospis. Wykonujący takie posiłki może bardzo szybko nauczyć się ich samodzielnego tworzenia! A z pewnością warto, bowiem w licznych badaniach porównawczych na wielotysięcznych populacjach pacjentów wykazano, że to właśnie dieta jarska w stosunku do innych odmian wegetarianizmu pozwalała uzyskiwać najkorzystniejsze rezultaty zdrowotne. To jarosze mieli najniższą masę ciała i w najmniejszym stopniu zapadali na nowotwory piersi i prostaty!
Sproutarianizm, juicerianizm, fruitarianizm – czy są bezpieczne?
Na koniec dodajmy, że istnieją jeszcze odmiany jarstwa, np. sproutarianizm, czyli spożywanie wyłącznie kiełków roślin, juicerianizm, dopuszczający wyłącznie soki owocowe, a nawet fruitarianizm, czyli przyjmowanie tylko owoców i wybranych warzyw. Jednak w świetle współczesnych nauk o żywieniu – podkreślmy to z całą mocą – prawidłowe zbilansowanie takich diet nie jest możliwe.
Podsumowanie
Vegetus to z języka łacińskiego nie tylko „świeży”, ale też i „zdrowy”, „pełen życia”. I taka w istocie jest dieta wegetariańska. Zdrowa, dające siłę, świeżość, lekkość ciała i ducha. Aby to zrozumieć, należy jej spróbować. Powinna być zatem jak najpowszechniej stosowana, wegetarianie zaś – szanowani. Za przejściem na tę dietę stoją albo szlachetne pobudki, albo wiedza żywieniowa i dbałość o własne zdrowie, będące wyrazem ludzkiej odpowiedzialności. Tak samo z szacunkiem powinniśmy traktować decyzje naszych pacjentów o przejściu na wegetarianizm.
Musimy jednakże pamiętać o najważniejszej zasadzie medycyny i farmacji: Primum non nocere. Z tego też powodu powinniśmy pacjentom wskazywać bezpieczne i nieszkodliwe alternatywy dla wegetarianizmu, alternatywy które stosować może każdy, bez jakiegokolwiek przygotowania żywieniowego. Wegetarian zaś obstających przy swej decyzji musimy przestrzegać przed tym, jak trudna do zbilansowania jest to dieta i informować wyczerpująco, że na potwierdzone naukowo korzyści zdrowotne ciężko się pracuje!
Piśmiennictwo
- 5 Narodowy Kongres Żywieniowy. Dieta dla zdrowia i planety. Jaka powinna być dieta przyszłości?
- Bilek M. Dietetyka – wybrane zagadnienia. Wegetarianizm. „Farmacja Krakowska. Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie” 2013, 3, ss. 34-40.
- Bilek M. Wegetarianizm – tak, czy nie? „Apetyt na Zdrowie” 2015, 4, ss. 32-33.
- Bilek M., Typek J., Pasternakiewicz A. Dietetyka. Wybrane zagadnienia. Rzeszów 2014.
- Bujko J. (red.). Podstawy dietetyki. Warszawa 2008.
- Ceglarz J. Niedługo wszyscy będziemy wegetarianami. Bo nie będzie innego wyjścia. Portal WP finanse, https://finanse.wp.pl/niedlugo-wszyscy-bedziemy-wegetarianami-bo-nie-bedzie-innego-wyjscia-6142411231155841a
- Ciborowska H., Rudnicka A. Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa 2010.
- Ehmke vel Emczyńska-Seliga E. Nawet dzieci mogą być na diecie wegetariańskiej. Portal Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/nawet-dzieci-moga-byc-na-diecie-wegetarianskiej
- Gawęcki J., Hasik J. Żywienie człowieka – zdrowego i chorego. Warszawa 2005.
- Gawęcki J., Hryniewiecki L. Żywienie człowieka, t. 1. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa 2006.
- Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T. Kompendium wiedzy o żywności i żywieniu. Warszawa 2006.
- Gawęcki J., Roszkowski W. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Warszawa 2009.
- Gertig H., Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Warszawa 2010.
- Grzymisławski M., Gawęcki J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa 2011.
- Hasik J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa 2000.
- Jamrozik P. Dieta wegetariańska. Portal Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/zdrowe_diety/69678,dieta-wegetarianska
- Jarosz M. (red.). Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych. Warszawa 2012.
- Nawojek L. Ciągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach. Warszawa 2012.
- Dobrostan i ochrona zwierząt: przegląd przepisów UE. Portal Parlamentu Europejskiego, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20200624STO81911/dobrostan-i-ochrona-zwierzat-przeglad-przepisow-ue-wideo
- W przyszłości wszyscy będziemy wegetarianami? Portal Polskiego Radia SA, https://www.polskieradio.pl/10/5367/Artykul/1712877,W-przyszlosci-wszyscy-bedziemy-wegetarianami
- Wiśniewska K. Dieta fleksitariańska, czyli… elastyczny wegetarianizm. Portal Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-fleksitarianska-czyli-elastyczny-wegetarianizm/