Selektywne modulatory receptora estrogenowego – rola w terapii osteoporozy
Raloksyfen jest selektywnym modulatorem receptora estrogenowego wskazanym zarówno w celu zapobiegania, jak i leczenia osteoporozy pomenopauzalnej. Lek ten nie powinien być stosowany u kobiet w wieku rozrodczym z uwagi na ryzyko uszkodzenia płodu. Lekarze wykorzystują terapię opartą na raloksyfenie u pacjentek z przeciwwskazaniami do stosowania innych leków przeciwresorpcyjnych, bądź u kobiet, u których istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia raka piersi. Należy jednak zaznaczyć, że stosowanie raloksyfenu wpływa na zwiększenie ryzyka zakrzepicy w układzie żylnym [9,12].
Romosumab – nowe przeciwciało monoklonalne
Jednym z nowszych leków przeznaczonych do walki z osteoporozą jest romosumab. Jest to przeciwciało monoklonalne, które wiąże się ze sklerostyną i przyczynia się do nasilenia procesu tworzenia kości, a także zmniejszenia ich resorpcji. Sklerostyna jest białkiem wydzielanym przez osteocyty, charakteryzującym się zmniejszaniem aktywności osteoblastów, co z kolei przekłada się na hamowanie procesu kościotworzenia.
Przeprowadzono badania mające na celu określenie roli romosumabu u kobiet zmagających się z osteoporozą pomenopauzalną, co pozwoliło na powiązanie stosowania romosumabu z niższym ryzykiem wystąpienia złamania kręgów, niż miało to miejsce w przypadku grupy przyjmującej placebo. Ponadto, zaobserwowano również, że u kobiet po menopauzie z niską masą kostną stosowanie romosumabu wiązało się ze zwiększeniem gęstości mineralnej kości oraz ze zmniejszonym procesem resorpcji kości [13,14].
Lek ten jest podawany w postaci wstrzyknięć, z częstotliwością raz na miesiąc, przez okres 12 miesięcy. Stosowanie romosumabu jest przeciwwskazane u pacjentów z hipokalcemią, a także na podstawie przeprowadzonych badań należy zachować szczególną ostrożność oraz wziąć pod uwagę stosunek ryzyka do korzyści u osób, u których występuje duża możliwość wystąpienia niedokrwiennej choroby serca czy też chorób naczyniowych mózgu [15].
Czytaj także: Hormonoterapia.
Niefarmakologiczne aspekty walki z osteoporozą
Leczenie osteoporozy najczęściej kojarzy się z metodami farmakologicznymi, lecz warto wspomnieć, że aby obniżyć ryzyko potencjalnych złamań, aspekty takie jak ostrożność, zapewnienie odpowiedniego poziomu witaminy D, wapnia oraz białka w organizmie, a także regularne wykonywanie odpowiednich ćwiczeń mających na celu poprawę równowagi oraz postawy pacjenta, także pełnią istotną rolę i warto o nich pamiętać. Zmiana stylu życia obejmująca ograniczenie spożywania alkoholu oraz rzucenie palenia również mogą stanowić korzystne uzupełnienie farmakologicznego postępowania w trakcie zmagań z osteoporozą [9].
Program Koordynacji Profilaktyki Złamań Osteoporotycznych
Program ten został opracowany dla kobiet w wieku pomiędzy 50 a 70 rokiem życia, nieleczących się na osteoporozę i u których choroba ta nie została zdiagnozowana. W ramach programu zapewnione są konsultacje medyczne oraz badania, o których konieczności wykonania decyduje lekarz. Są to badania densytometryczne, pozwalające ocenić poziom gęstości kości, a także badania obrazowe (RTG). Program umożliwia również przekazanie kobietom fachowej wiedzy dotyczącej odpowiedniego postępowania w celu uniknięcia osteoporozy oraz ochrony przed potencjalnymi złamaniami kości. Aby uzyskać więcej informacji, należy kontaktować się z instytucjami w danym województwie, które biorą udział w programie. Lista poszczególnych placówek dostępna jest na stronie pacjent.gov.pl [16].
Piśmiennictwo:
[1] Sözen, T., Özışık, L., & Başaran, N. Ç. (2017). An overview and management of osteoporosis. European journal of rheumatology, 4(1), 46.
[2] Tu, K. N., Lie, J. D., Wan, C. K. V., Cameron, M., Austel, A. G., Nguyen, J. K., … & Hyun, D. (2018). Osteoporosis: a review of treatment options. Pharmacy and Therapeutics, 43(2), 92.
[3] Gajewski, P. (2020). Interna Szczeklika: mały podręcznik 2020/2021.
[4] Dardzińska, J., Chabaj-Kędroń, H., & Małgorzewicz, S. (2016). Osteoporoza jako choroba społeczna i cywilizacyjna–metody profilaktyki. Hygeia Public Health, 51(1), 23-30.
[5] Ivanova, S., Vasileva, L., Ivanova, S., Peikova, L., & Obreshkova, D. (2015). Osteoporosis: therapeutic options. Folia medica, 57(3/4), 181.
[6] Daroszewska, A. (2012). Prevention and treatment of osteoporosis in women: an update. Obstetrics, Gynaecology & Reproductive Medicine, 22(6), 162-169.
[7] McGreevy, C., & Williams, D. (2011). Safety of drugs used in the treatment of osteoporosis. Therapeutic Advances in Drug Safety, 2(4), 159-172.
[8] Suchecka-Rachoń, K., Rachoń, D. (2005). Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń, 2(3), 115-124.
[9] Drake, M. T., Clarke, B. L., & Lewiecki, E. M. (2015). The pathophysiology and treatment of osteoporosis. Clinical therapeutics, 37(8), 1837-1850.
[10] http://leki.urpl.gov.pl/files/41_Prolia.pdf
[11] Sewerynek, E., & Stuss, M. (2016). Obowiązujące wskazania do prewencji i leczenia osteoporozy pomenopauzalnej—choroby miliona złamań. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 1(2), 45-55.
[12] https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2017/20170706138343/anx_138343_pl.pdf
[13] Cosman, F., Crittenden, D. B., Adachi, J. D., Binkley, N., Czerwinski, E., Ferrari, S., … & Grauer, A. (2016). Romosozumab treatment in postmenopausal women with osteoporosis. New England Journal of Medicine, 375(16), 1532-1543.
[14] McClung, M. R., Grauer, A., Boonen, S., Bolognese, M. A., Brown, J. P., Diez-Perez, A., … & Bone, H. G. (2014). Romosozumab in postmenopausal women with low bone mineral density. New England Journal of Medicine, 370(5), 412-420.
[15] Markham, A. (2019). Romosozumab: first global approval. Drugs, 79(4), 471-476.
[16] https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne/profilaktyka-osteoporozy