Osteoporoza – ukryty wróg kości

Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu charakteryzującą się obniżoną masą kości, zaburzeniami ich mikroarchitektury oraz pogorszonym stanem tkanki kostnej. Wszystkie te czynniki mogą prowadzić do znacznego zmniejszenia wytrzymałości kości, co w efekcie będzie skutkować podwyższonym ryzykiem złamań [1,2].

Osteoporoza jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób tkanki kostnej. Zaobserwowano, że częściej występuje w przypadku rasy białej oraz u kobiet, a także osób starszych. Nie jest to oczywiście regułą i schorzenie to dotyka wielu osób na całym świecie, postępując wraz z tendencją starzenia się populacji. Osteoporoza często określana jest mianem cichej choroby, utajonej do momentu złamania kości, co w konsekwencji może prowadzić do wtórnych problemów ze zdrowiem o różnym stopniu nasilenia oraz konieczności hospitalizacji [1].

Jaka jest skala problemu?

Statystyki podają, że około 30% kobiet choruje na osteoporozę, natomiast u około 40% kobiet w okresie pomenopauzalnym i 30% mężczyzn dojdzie do złamania osteoporotycznego. Szacuje się, że liczba osób z osteoporotycznym złamaniem kości udowej na całym świecie przekracza 200 milionów przypadków [1].

Co wpływa na rozwój masy kostnej?

Kości pełnią wiele niezwykle ważnych funkcji w naszym organizmie. Zapewniają odpowiednią postawę naszego ciała, chronią narządy wewnętrzne oraz magazynują wiele minerałów, takich jak np. fosfor czy też wapń, które są niezbędne do naszego prawidłowego rozwoju. Szczytowa masa kości zostaje osiągnięta około 30 roku życia, po czym rozpoczyna się jej stopniowa utrata. Pomimo, że proces ten w dużym stopniu zależy od genetyki, to czynniki takie jak ćwiczenia fizyczne, odżywianie, przebyte choroby, a także przyjmowane leki również mogą wykazywać wpływ na naszą masę kostną, o czym warto pamiętać [2].

Patomechanizm zmian kostnych

W czasie naszego życia kości ulegają stałej przebudowie na skutek funkcjonowania osteoklastów, które odpowiedzialne są za resorpcję tkanki kostnej oraz osteoblastów biorących udział w tworzeniu kości. Zachowana odpowiednia równowaga pomiędzy dwoma wspomnianymi rodzajami komórek, warunkuje wytrzymałość mechaniczną oraz naprawę uszkodzeń tkanki kostnej. W sytuacji, gdy dochodzi do przewagi procesu resorpcji, można zaobserwować zmiany patofizjologiczne, charakterystyczne dla osteoporozy [2]

Rozpoznanie osteoporozy – badania

Badanie gęstości mineralnej kości (BMD, ang. bone mineral density) stanowi jedno z podstawowych badań wykonywanych w celu sprawdzenia, czy pacjent zmaga się z osteoporozą. Zalecaną metodą jest dwuwiązkowa absorpcjometria rentgenowska (DXA, ang. dual-energy x-ray absorptiometry), która umożliwia pomiar BMD bliższego końca kości udowej, lędźwiowego odcinka kręgosłupa, kości przedramienia oraz całego kośćca, co najczęściej wykonywane jest w przypadku dzieci. Uzyskany wynik oznaczany jest jako T-score. Wskaźnik ten przedstawia liczbę odchyleń standardowych (SD) od szczytowej masy kostnej, która stanowi punkt odniesienia [2-4].

Uzyskany wynik wskaźnika T-score podczas badania u kobiet po menopauzie, a także u mężczyzn, należy interpretować w sposób następujący:

• wartość powyżej -1 SD: wynik prawidłowy
• wartość mieszcząca się w zakresie od -1 do -2,5 SD: osteopenia
• wartość poniżej -2,5 SD: osteoporoza
• wartość poniżej -2,5 SD oraz złamanie osteoporotyczne: zaawansowana osteoporoza [4].

Czytaj więcej: Osteoporoza równie groźna jak koronawirus.