Ospa małpia – czy grozi nam niebezpieczeństwo?

Postępowanie w przypadku rozpoznania małpiej ospy

WHO radzi, aby każdy pacjent z podejrzeniem ospy małpiej został przebadany i w przypadku potwierdzenia choroby, izolowany do momentu w którym zmiany skórne ulegną stwardnieniu, strup odpadnie i utworzy się nowa, świeża warstwa skóry [6]. Obecnie nie ma specyficznego leczenia zakażenia ospą małpią. Tak, jak ma to miejsce w przypadku większości chorób wirusowych, istotną rolę pełni wspomagające leczenie objawowe. Należy jednak wziąć pod uwagę wszelkie środki mające na celu prewencję, aby zapobiec zarażeniu [18].

Podczas zaobserwowanego wzrostu przypadków ospy małpiej u ludzi, największym czynnikiem ryzyka zarażenia wirusem jest bliski kontakt fizyczny z osobą zainfekowaną. Na stronie Światowej Organizacji Zdrowia zamieszczono informację, że w sytuacji wystąpienia podejrzenia u pacjenta ospy małpiej badanie powinno obejmować badanie kliniczne pacjenta z zastosowaniem odpowiednich środków ochrony, przeprowadzenie wywiadu z pacjentem na temat możliwych źródeł zakażenia oraz czy ktoś z bliskiego otoczenia nie przechodzi podobnej infekcji, a także bezpieczne pobranie oraz wysłanie próbek do badania [6].

Czytaj także: Wirusowe choroby zakaźne wieku dziecięcego.

Testy laboratoryjne

Preferowanym testem laboratoryjnym w kierunku ospy małpiej jest reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR, polymerase chain reaction). Najlepsze próbki diagnostyczne pobierane są bezpośrednio ze zmian wysypki (skóry, strupów, płynów). Metody wykorzystujące antygeny oraz wykrywanie przeciwciał mogą nie być przydatne z uwagi, że nie wykazują one różnicy pomiędzy poszczególnymi ortopokswirusami [19].

Powikłania monkeypox

Przebieg choroby ma szerokie spektrum od łagodnego, poprzez ciężki, nawet do śmiertelnego. Wśród zarejestrowanych powikłań odnotowano m.in. biegunkę, wymioty, zapalenie spojówek, sepsę, odoskrzelowe zapalenie płuc czy też zapalenie mózgu. Blizny jako następstwo nadkażenia bakteryjnego również wymieniane są wśród długotrwałych następstw schorzenia [11, 13]. Natomiast infekcja oczna wirusem ospy małpiej może prowadzić nawet do utraty wzroku [14].

Jak zapobiegać małpiej ospie?

W celu uniknięcia zakażenia ospą małpią należy unikać bliskiego kontaktu „twarzą w twarz” z osobą, u której występują objawy choroby, a także z jej skórą. Należy też dbać o czyste ręce używając w tym celu wody z mydłem lub środków dezynfekujących na bazie alkoholu oraz uważać na kontakt drogą kropelkową [6].

Szczepionka przeciwko ospie

W literaturze można znaleźć informacje sugerujące, że wzrost zakażeń ospą małpią może być powiązany z zaprzestaniem szczepień przeciwko ospie prawdziwej, które prawdopodobnie zapewniały około 85% ochronę przed ospą małpią [20]. W 1980 roku, w związku z eliminacją choroby, szczepienia przeciwko ospie prawdziwej zgodnie z zaleceniami WHO zostały usunięte z kalendarza szczepień [21]. Badania sugerują, że szczepienie przeciwko ospie prawdziwej może przyczynić się do krzyżowej ochrony wobec ospy małpiej lub przyczynić się do łagodniejszego przebiegu choroby [3, 9]. Szacuje się, że około 11% osób niezaszczepionych zmagających się z ospą małpią umiera [12]. Z racji, że szczepionka przeciwko ospie prawdziwej składa się z żywego wirusa, nie powinna być podawana osobom o obniżonej odporności, pomimo swojej skuteczności [20].

Czytaj także: Czy do Polski mogą wrócić groźne choroby zakaźne?

Podsumowanie

Warto zaznaczyć, że w obecnej sytuacji – gdy nie ma określonego specyficznego leczenia wobec ospy małpiej – wczesne wykrywanie ognisk choroby może pełnić kluczową rolę w zapobieganiu rozprzestrzeniania się wirusa ospy małpiej na terenach enzootycznych [20]. Istotną rolę pełni również dbałość o higienę, zachowanie środków ostrożności oraz bezpiecznego dystansu w sytuacji możliwości kontaktu z osobą zarażoną, o czym należy pamiętać.

Piśmiennictwo:

1. Kabuga, A. I., & El Zowalaty, M. E. (2019). A review of the monkeypox virus and a recent outbreak of skin rash disease in Nigeria. Journal of medical virology, 91(4), 533-540.
2. Johnston, S. C., Lin, K. L., Connor, J. H., Ruthel, G., Goff, A., & Hensley, L. E. (2012). In vitro inhibition of monkeypox virus production and spread by Interferon-β. Virology journal, 9(1), 1-15.
3. Brown, K., & Leggat, P. A. (2016). Human monkeypox: current state of knowledge and implications for the future. Tropical medicine and infectious disease, 1(1), 8.
4. McCollum, A. M., & Damon, I. K. (2014). Human monkeypox. Clinical infectious diseases, 58(2), 260-267.
5. Sklenovska, N., & Van Ranst, M. (2018). Emergence of monkeypox as the most important orthopoxvirus infection in humans. Frontiers in public health, 6, 241.
6. https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON385
7. Pal, M., Mengstie, F., & Kandi, V. (2017). Epidemiology, Diagnosis, and Control of Monkeypox Disease: A comprehensive Review. American Journal of Infectious Diseases and Microbiology, 5(2), 94-9.
8. Vaughan, A., Aarons, E., Astbury, J., Brooks, T., Chand, M., Flegg, P., … & Dunning, J. (2020). Human-to-human transmission of monkeypox virus, United Kingdom, October 2018. Emerging infectious diseases, 26(4), 782.
9. Alakunle, E., Moens, U., Nchinda, G., & Okeke, M. I. (2020). Monkeypox virus in Nigeria: infection biology, epidemiology, and evolution. Viruses, 12(11), 1257.
10. Usman, S., & Adamu, I. I. (2017). Modeling the transmission dynamics of the monkeypox virus infection with treatment and vaccination interventions. Journal of Applied Mathematics and Physics, 5(12), 2335.
11. Beer, E. M., & Rao, V. B. (2019). A systematic review of the epidemiology of human monkeypox outbreaks and implications for outbreak strategy. PLoS neglected tropical diseases, 13(10), e0007791.
12. Nolen, L. D., Osadebe, L., Katomba, J., Likofata, J., Mukadi, D., Monroe, B., … & Reynolds, M. G. (2016). Extended human-to-human transmission during a monkeypox outbreak in the Democratic Republic of the Congo. Emerging infectious diseases, 22(6), 1014.
13. Reynolds, M. G., McCollum, A. M., Nguete, B., Shongo Lushima, R., & Petersen, B. W. (2017). Improving the care and treatment of monkeypox patients in low-resource settings: applying evidence from contemporary biomedical and smallpox biodefense research. Viruses, 9(12), 380.
14. Osadebe, L., Hughes, C. M., Shongo Lushima, R., Kabamba, J., Nguete, B., Malekani, J., … & McCollum, A. M. (2017). Enhancing case definitions for surveillance of human monkeypox in the Democratic Republic of Congo. PLoS Neglected Tropical Diseases, 11(9), e0005857.
15. Babkin, I. V., & Babkina, I. N. (2015). The origin of the variola virus. Viruses, 7(3), 1100-1112.
16. Berche, P. (2022). Life and death of smallpox. La Presse Medicle, 51(3), 104117.
17. Kantele, A., Chickering, K., Vapalahti, O., & Rimoin, A. W. (2016). Emerging diseases—the monkeypox epidemic in the Democratic Republic of the Congo. Clinical Microbiology and Infection, 22(8), 658-659.
18. Moore, M., & Zahra, F. (2021). Monkeypox. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
19. https://www.who.int/health-topics/monkeypox#tab=tab_1
20. Mandja, B. A. M., Brembilla, A., Handschumacher, P., Bompangue, D., Gonzalez, J. P., Muyembe, J. J., & Mauny, F. (2019). Temporal and spatial dynamics of monkeypox in Democratic Republic of Congo, 2000–2015. EcoHealth, 16(3), 476-487.
21. https://www.gov.pl/web/gis/ospa-prawdziwa