Jak zachęcić do odchudzania nie wywołując poczucia winy?
Nie zmienia to jednak faktu, że w większości wypadków nadwaga i otyłość pojawiają się na nasze własne życzenie, wskutek tzw. czynników środowiskowych, czyli siedzącego trybu życia w pracy i w wolnym czasie, zwiększonego dostępu do żywności, konsumowania żywności wysoce energetycznej, spożywania dużej ilości słodkich napojów. To właśnie czynniki środowiskowe stanowią w 60% przyczynę prowadzącą do otyłości. Skąd jednak statystyczny obywatel ma o tym wszystkim wiedzieć? Niestety – do tego właśnie człowieka trafia wyłącznie medialny przekaz „walki z nadwagą i otyłością”, nieuwzględniający tych wszystkich skomplikowanych zależności, które opisaliśmy powyżej. I to właśnie dlatego przed farmaceutą otwiera się pole do popisu: jak jednocześnie zachęcić pacjenta do obniżenia masy ciała, równocześnie nie wpędzając go w kompleksy, nie krzywdząc go, nie wywołując poczucia winy?
Jak zyskać konstruktywne podejście do odchudzania?
Wieloletnia praca tak z pacjentami w aptece, jaki i ze studentami w ramach ćwiczeń z przedmiotu „Dietetyka” pokazała mi, że każdej osobie dotkniętej nadwagą i otyłością należy najpierw bardzo spokojnie przedstawić genezę powstania otyłości, zwracając uwagę, że – po pierwsze – magazynowanie tkanki tłuszczowej jest czymś zupełnie naturalnym, i – po drugie – zależy od tak wielkiej liczby złożonych czynników, że nie można czuć się za swój stan wyłącznie odpowiedzialnym. Dzięki takiemu postawieniu sprawy nadmiar tkanki tłuszczowej przestaje być „moją winą”, bo przecież walka z własnymi genami i własną fizjologią to absurd i zrozumie to każdy. W tym akurat przypadku przeniesienie „winy” z człowieka na otaczającą go rzeczywistość powoduje diametralną zmianę w podejściu do „odchudzania”. Przestaje ono być pospieszne, chaotyczne i pełne emocji, zaczyna być konstruktywne, spokojne i… skuteczne! Pojawia się pozytywna motywacja.
Podsumowanie
Mówmy zatem do pacjentów w taki właśnie sposób – nie obarczajmy ich odpowiedzialnością, nie budujmy poczucia winy, nie straszmy epidemią nadwagi i otyłości i jej zgubnymi skutkami, nie wskazujmy wreszcie na wszystkich słynnych szczupłych tego świata, gdyż w większości wypadków popchnie to pacjentów do decyzji nieracjonalnych, wywoła strach i poczucie zaniżonej wartości. A w takiej właśnie atmosferze, pod taką presją, najłatwiej jest popełnić powszechnie spotykany błąd: rozpocząć wyniszczającą organizm dietę redukcyjną.
Dlaczego w większości wypadków są one dla naszego organizmu bardzo szkodliwe wyjaśnimy w kolejnym numerze „Aptekarza Polskiego”. Opiszemy także szczegółowo i ocenimy leki stosowane w obniżaniu masy ciała i przede wszystkim przedstawimy autorski schemat postępowania w nadwadze i otyłości, które może być realizować przez farmaceutę. Zapraszam do lektury!
Piśmiennictwo:
- Bilek M., Typek J., Pasternakiewicz A. Dietetyka. Wybrane zagadnienia. Rzeszów 2014.
- Bilek M., Rybakowa M. Zawartość cukrów prostych i sacharozy w napojach bezalkoholowych a zalecenia dietetyczne dla dzieci i młodzieży. „Pediatric Endocrinology Diabetes and Metabolism” 2014, nr 22, ss. 152-160. DOI: 10.18544/PEDM-20.04.0015
- Bilek M., Rybakowa M. Cukry dodane w napojach energetycznych, a ryzyko nadwagi i otyłości u młodzieży. „Endokrynologia Pediatryczna” 2015, nr 14, ss. 29-35. DOI: 10.18544/EP-01.14.01.1508
- Bujko J. (red.). Podstawy dietetyki. Warszawa 2008.
- Ciborowska H., Rudnicka A. Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa 2010.
- Gawęcki J., Hasik J. Żywienie człowieka – zdrowego i chorego. Warszawa 2005.
- Gawęcki J., Hryniewiecki L. Żywienie człowieka, t. 1. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa 2006.
- Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T. Kompendium wiedzy o żywności i żywieniu. Warszawa 2006.
- Gawęcki J., Roszkowski W. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Warszawa 2009.
- Gertig H., Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Warszawa 2010.
- Grzymisławski M., Gawęcki J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa 2011.
- Hasik J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa 2000.
- Jarosz M. (red.). Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych. Warszawa 2012.
- Nawojek L. Ciągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach. Warszawa 2012.