26 marca 2024 r. weszła w życie ustawa o niektórych zawodach medycznych. Określa ona zasady wykonywania 15 zawodów medycznych, w tym technika farmaceutycznego. Omawia także reguły ustawicznego rozwoju zawodowego i odpowiedzialności zawodowej dla wyszczególnionych zawodów medycznych. Regulacja ma na celu „wprowadzenie mechanizmu mającego zapewnić dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom w danym zawodzie”.
Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego
Rejestr umożliwia złożenie w formie elektronicznej wniosku o wpis do rejestru. Wymagane jest posiadanie i załączenie cyfrowego odwzorowania dokumentu potwierdzającego kwalifikacje do wykonywania zawodu oraz posiadanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub podpisu zaufanego, aby móc złożyć wniosek. Wniosek taki będzie rozpatrywany przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby wykonującej zawód medyczny.
Zgodnie z informacją ze strony rizm.ezdrowie.gov.pl: „System ma za zadanie agregować i dostarczać aktualne informacje na temat osób wykonujących zawody medyczne na terytorium Polski co w szerszej perspektywie posłuży podniesieniu jakości i umożliwi równy dostęp do świadczeń ochrony zdrowia”. Przewidywany przez twórców systemu czas niezbędny na wypełnienie wniosku to około 10-15 minut. Podstawą prawną działania rejestru jest ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz.U 2023 poz. 1972).
Uruchomiono Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu medycznego, źródło: rizm.ezdrowie.gov.pl
Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska w swoim komunikacie na temat zmian przygotowanym przez radcę prawnego Łukasza Świderskiego zauważa doniosłe znaczenie ewentualnych uchybień związanych z brakiem wpisu technika farmaceutycznego do rejestru: „Podmiot prowadzący aptekę powinien okresowo sprawdzać wpisy techników do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Wykonywanie czynności technika przez osobę bez wpisu do tego rejestru (po 25 marca 2025 r.) może być analogicznie traktowane jak wykonywanie czynności przez farmaceutę niewpisanego do Rejestru Farmaceutów (np. kwestionowanie refundacji przez NFZ)„.
Okresy przejściowe
Istotne jest jednak wskazanie, że w ustawie wskazano okresy przejściowe – technicy farmaceutyczni mają czas do 26.09.2024 roku, aby dokonać zgłoszenia do rejestru, natomiast od 26.03.2025 r. nie będzie już możliwa praca w zawodzie bez wpisu. Koszt wpisu wynosi jednorazowo 100 złotych i leży po stronie technika farmaceutycznego, natomiast zmiany mogą być wprowadzane bezpłatnie (w ciągu 30 dni od daty zaistnienia zmiany). Wymagane jest samodzielne dokonanie wpisu – nie może tego dokonać pracodawca czy kierownik apteki. Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 88 ust. 5 pkt 4 Prawa farmaceutycznego „kierownik apteki zobowiązany jest do sprawowania nadzoru nad pracownikami oraz innym personelem zatrudnionym w aptece”.
Obowiązek ustawicznego kształcenia zawodowego
Rozporządzenie regulujące kwestię szkoleń jest aktualnie w fazie projektu, natomiast wiadomo, że obowiązek ten wchodzi w życie 1 stycznia roku następnego po uzyskaniu wpisu do rejestru, czyli najwcześniej 1 stycznia 2025 r. Obowiązek wiąże się także z nowym uprawnieniem – prawem do 6 dni dodatkowego urlopu szkoleniowego rozliczanego jak urlop wypoczynkowy (płatnego).
Czytaj także: Jak ma wyglądać doskonalenie zawodowe techników farmaceutycznych?
Odpowiedzialność zawodowa technika farmaceutycznego
Ustawa o niektórych zawodach medycznych wprowadza odpowiedzialność zawodową oraz kary za naruszenia. Może być to kara upomnienia, finansowa, ale nawet zawieszenia lub odebrania prawa do wykonywania zawodu medycznego. Więcej na temat odpowiedzialności dyscyplinarnej można przeczytać w opracowaniu mec. Karola Korszunia, adw. Kancelarii Fairfield zamieszczonym na stronie Warszawskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej. Zwraca się tam między innymi uwagę na to, że postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte także w związku z „brakiem wypełnienia obowiązku rozwoju„, a „orzeczenie zawieszenia lub pozbawienia uprawnień stanowi podstawę do zwolnienia dyscyplinarnego z apteki (bez okresu wypowiedzenia, bez odprawy)„.
Czytaj także: Ustawa o niektórych zawodach medycznych: ważne zmiany dla pracowników aptek
Kto może wykonywać zawód medyczny?
Zgodnie z art. 2. ustawy o niektórych zawodach medycznych do wykonywania zawodu medycznego jest uprawniona osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2) nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) wykazuje znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego oraz złożyła oświadczenie o następującej treści: „Oświadczam, że władam językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu medycznego.”; Uwaga – warunek uważa się za spełniony, jeżeli osoba uzyskała wykształcenie niezbędne do wykonywania zawodu medycznego po ukończeniu studiów prowadzonych w języku polskim lub uzyskała kwalifikacje po ukończeniu publicznej albo niepublicznej szkoły kształcącej w danym zawodzie medycznym w języku polskim albo uzyskała kwalifikacje do wykonywania danego zawodu medycznego w ramach kształcenia prowadzonego w języku polskim;
5) posiada odpowiednie wykształcenie lub/i kwalifikacje:
- a) wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego, określone w załączniku do ustawy, i posiada dokument potwierdzający uzyskanie tego wykształcenia lub tych kwalifikacji lub
- b) kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego uzyskane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 334), lub
- c) dokument potwierdzający uzyskanie kwalifikacji wymaganych do wykonywania danego zawodu medycznego wydany w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederacja Szwajcarska lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uznany w Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce, za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu, lub
- d) kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego uzyskane przed dniem 1 stycznia 2021 r. w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, lub e) dokument uprawniający do wykonywania danego zawodu medycznego uznany na mocy umowy międzynarodowej lub porozumienia;
6) posiada wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.
Czytaj także: Wykaz czynności zawodowych technika farmaceutycznego
Jak należy udokumentować wymóg niekaralności?
Kwestia sposobu udokumentowania niekaralności wzbudza wątpliwości. W komunikacie mgr farm. Pawła Sapińskiego na stronie Śląskiej Izby Aptekarskiej czytamy na przykład: „(…) pracodawca ma prawo zwrócić się o przedstawienie zaświadczenia o niekaralności, jednak, w naszej ocenie, ustawa nie nakłada na niego takiego obowiązku. Możliwym jest pobranie od technika jedynie oświadczenia, w którym zaświadczy on o braku skazania, co również w pewnym stopniu będzie zabezpieczało kierownika i właściciela. Pamiętać należy, że obecny stan jest przejściowym do czasu pełnego uruchomienia rejestru czyli 26.03.2025 r.”. Na stronie ŚIA do pobrania jest także ciekawe podsumowanie w formule Q&A z webinaru „Nowe obowiązki technika farmaceutycznego, kierownika i właściciela w świetle ustawy o niektórych zawodach medycznych„.
W komunikacie WOIA zalecane jest natomiast pozyskanie zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego, które rekomenduje się dołączyć do akt pracowniczych.
Kompleksowe opracowanie zmian można znaleźć także w Informatorze przygotowanym przez Lubelską Okręgową Izbę Aptekarską: