Apteki w Nowym Jorku będą wykonywać testy serologiczne w kierunku SARS-CoV-2
Obecnie oczy farmaceutów zwrócone są na Nowy Jork, gdzie apteki będą wykonywać testy serologiczne w kierunku SARS-CoV-2. USA jest krajem, w którym serwis apteczny jest na bardzo wysokim poziomie. American Society of Microbiology szacuje, że obecnie około 25% szczepień na grypę wykonuje się właśnie w aptekach. W każdym kraju odczuwalny jest brak kadry medycznej, lekarze są przeciążeni i nie czasu, którego wymaga pacjent. Obliczono, że amerykańscy farmaceuci mogą poświęcić pacjentowi około 12-14 minut. Zwykle taka wizyta nie wymaga umówienia, a pacjent otrzymuje usługi, z których w inny sposób nie mógłby skorzystać.
Farmaceuci a programy ochrony antybiotyków
USA promują telemedycynę, a obciążeni lekarze dążą do skrócenia konsultacji. Niestety przy roszczeniowej postawie niektórych chorych prowadzi to do nadużywania antybiotyków. Oszacowano, że 66% wizyt związanych z infekcją kończy się przepisaniem antybiotyku. Aby zaradzić temu zjawisku wprowadzono pilotażowe programy przeprowadzania testów w aptekach.
Ostre zapalenie gardła generuje w USA około 13 milionów wizyt rocznie, ale paciorkowce wywołują je zaledwie u 10-15% dorosłych i 15-30% dzieci. Zastosowano szybkie testy wykrywające antygeny i wprowadzono katalog możliwych do zastosowania na tej podstawie leków. Po wypełnieniu ankiety farmaceuta kwalifikuje pacjenta do wykonania testu różnicującego infekcję pod względem wywołującego ją patogenu. W zależności od wyniku stosuje antybiotyk, lek przeciwwirusowy lub leki dostępne bez recepty. W większym badaniu Klepser i wsp. opisali model funkcjonujący w USA w zakresie zapobiegania ostrym zapaleniom gardła. W określonym czasie do testu zakwalifikowano 316 pacjentów, z czego do usługi aptecznej 278. Z tego tylko 17% (46 pacjentów) otrzymało antybiotyk.
44% zakwalifikowanych do testu pacjentów odwiedziło aptekę w godzinach, gdy wybrany przez nich gabinet lekarski był nieczynny. W podobnym badaniu w Anglii na 367 osób zakwalifikowano 149 do wymazu, z czego tylko 24% uzyskało wynik dodatni. Obliczono, że system opieki zdrowotnej zaoszczędził przez to około 67 GBP/osobę.
W Kanadzie Papstregiou i in. opisał, że z 7050 pacjentów 25,5% miało dodatni wynik testu, a 70% z tych 25,5% otrzymało antybiotyk. Widać więc, że postępowanie różnicujące rodzaj infekcji przeprowadzone w aptece przyczyniło się w znacznym stopniu do ograniczenia stosowania antybiotyków.
Niedawne rozwiązania prawne wprowadziły we Francji procedurę TROD obejmującą szybkie diagnostyczne testy orientacyjne, podobne do stosowanych w USA do różnicowania między innymi zapalenia gardła. Ma to na celu zwalczanie nadmiernego i niewłaściwego zużycia antybiotyków. Francuzi szacują, że tylko co 5 zapalenie migdałków wymaga antybiotykoterapii, a mimo tego ta jednostka chorobowa generuje aż 10% recept na antybiotyki. Racjonalizacja tego postępowania pozwoli zaoszczędzić do 20 milionów euro rocznie.
Takie testy, naprawdę może wykonać każda apteka, w każdym miejscu funkcjonowania, także w Polsce… Musi mieć jednak do tego podstawy prawne, których założeniem jest, że aptekarz jest pracownikiem ochrony zdrowia.
Czy apteka może zmniejszyć presję na system opieki zdrowotnej?
Australia jest jednym z krajów, który dobrze radzi sobie z pandemią. Apteki oprócz racjonalizacji dystrybucji środków dezynfekcyjnych przejęły rolę monitorowania i zarządzania farmakoterapią, by zmniejszyć presję na system opieki zdrowotnej. Kompetencje preskrypcyjne farmaceutów w połączeniu z telezdrowiem i teleporadami pozwoliły ograniczyć konieczność hospitalizacji.
Od 15.04.2020 roku apteki w Queensland mogą się rejestrować na przełomowe badanie dotyczące zakażeń dróg moczowych. W 2018 r. w Queensland było ponad 20000 potencjalnie możliwych do uniknięcia hospitalizacji z powodu zakażeń dróg moczowych i nerek – teraz potrzebujący pacjent będzie mieć możliwość uzyskania szybkiego różnicowania. Test będzie wykonywany na terenie apteki skompletowany z usługą z zakresu farmakoterapii.
Podobne rozwiązania wprowadziła Wielka Brytania i Nowa Zelandia, a teraz wprowadza Francja. W ciągu ostatnich 10 lat praktyka farmaceutyczna mocno się w tym kraju zmieniła. Ustawa o finansowaniu ubezpieczeń społecznych (LFSS) i kolejne ustawy zdrowotne, wprowadziły nowe zadania pozwalające aptekom na reagowanie na problemy zdrowia publicznego. Model apteki z zamkniętej przestrzeni, dostępnej dla pacjenta w ograniczonym zakresie, zmienia się na obszar całkowicie dostępny diagnostycznie i konsultacyjnie.