Kamica nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie

Kamicą nerkową określamy obecność złogów w drogach moczowych, które powstają na skutek wytrącania substancji chemicznych występujących w moczu, w sytuacji gdy dochodzi do przekroczenia progu rozpuszczalności. Z czasem może dojść do formowania się kamieni nerkowych zbudowanych ze związków wapnia, fosforanów lub szczawianu.

Do grupy związków powodujących kamicę nerkową możemy zaliczyć m.in. nierozpuszczalne związki zawierające wapń, fosforany oraz szczawiany. Do „przesycenia” moczu wspomnianymi substancjami litogennymi dochodzi na skutek odwodnienia lub też genetycznych predyspozycji danego pacjenta [1, 2].

Etiopatogeneza oraz czynniki ryzyka powstawania kamieni nerkowych

Wśród czynników mogących sprzyjać tworzeniu się kamieni nerkowych możemy wyróżnić między innymi:

• wysokie stężenie w moczu substancji litogennych (szczawianów, fosforanów, wapnia, cystyny, kwasu moczowego),
• przyjmowanie płynów w małej ilości,
• gorący klimat,
• zastój moczu,
• nadwagę pacjenta,
• zakażenie układu moczowego,
• spożywanie w nadmiernej ilości białka, węglowodanów oraz sodu,
• choroby współistniejące – nadciśnienie, niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby [1, 3].

Jak rozpoznaje się kamicę nerkową?

Obecność kamieni w nerkach można wykryć poprzez przeprowadzenie badań diagnostycznych takich jak badanie ogólne moczu oraz badanie krwi. Po wykonaniu wstępnych badań obecność kamieni nerkowych można potwierdzić za pomocą badań obrazowych takich jak RTG brzucha, USG układu moczowego, tomografia komputerowa bądź urografia TK, które mogą wykryć nawet kamienie cechujące się niewielkimi rozmiarami [4].

Objawy – napad kolki nerkowej

Charakterystycznym objawem związanym z kamicą jest kolka nerkowa. Mianem tym określa się ból występujący w okolicy lędźwiowej, który może promieniować aż do spojenia łonowego i wewnętrznej części ud. Ból jest odpowiedzią na wędrówkę kamieni przez moczowód. Pacjent może wówczas odczuwać nudności, zwiększone parcie na mocz, który oddawany jest częściej, lecz w mniejszych ilościach, może wystąpić krwiomocz, czy też gorączka przy współistniejącym zakażeniu dróg moczowych. Wymienione dolegliwości ustępują w sytuacji, gdy zostanie przywrócony przepływ moczu po przemieszczeniu się złogu oraz jego usunięciu [1].

Podczas napadu kolki nerkowej, która jest typowym objawem kamicy nerkowej, ważne jest, aby rozpoznać czy stan pacjenta wymaga natychmiastowego skierowania go na oddział oraz złagodzenie odczuwanego bólu poprzez podanie (najczęściej) niesteroidowego leku przeciwzapalnego [3].

Rodzaje kamieni nerkowych

W zależności od budowy złogów możemy wyróżnić ich kilka rodzajów. Najwięcej, bo około 70-80% wszystkich kamieni nerkowych, składa się ze szczawianu wapnia oraz fosforanu wapnia. Pozostałe 10% złogów stanowi struwit (zbudowane z fosforanu magnezowo-amonowe), kolejne 10% kwas moczowy, natomiast rzadziej spotykane są kamienie cystynowe stanowiące mniej niż 1%. U mężczyzn zaobserwowano, że częściej występują złogi wapniowe oraz moczanowe, u kobiet z kolei przeważają kamienie struwitowe [2].

Czytaj także: Kamica dróg moczowych.