Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Receptura

Surowce recepturowe dawniej i dziś – nalewka konwaliowa

mgr farm. Joanna Bilekdr hab. Maciej Bilek, prof. URAutormgr farm. Joanna Bilekidr hab. Maciej Bilek, prof. UR
30/07/2022
Surowce recepturowe dawniej i dziś - nalewka konwaliowa

fot. Canva.com

„Dziś” nalewki konwaliowej

Pomimo iż od wydania „Ziołolecznictwa. Poradnika dla lekarzy” minęło dokładnie czterdzieści lat, w kręgach specjalistów nadal jest ono poważanym źródłem wiedzy o ziołolecznictwie. Przyznajmy jednak, że większość cytowanych w niniejszym artykule źródeł ma już charakter stricte historyczny. Na czym zatem pracownik apteki może oprzeć wiedzę o nalewce konwaliowej? Wszak cykl nasz posiada tytuł „Surowce recepturowe dawniej i dziś”! Jakie jest „dziś” nalewki konwaliowej?

Ani jej, ani macierzystego surowca nie ma w obowiązujących farmakopeach – „Farmakopei Europejskiej 10” oraz monografiach narodowych „Farmakopei Polskiej XII”, a grupę fitochemiczną glikozydów nasercowych reprezentuje już tylko i wyłącznie surowiec „Liść naparstnicy purpurowej”. Na marginesie: do oceny jego jakości nie trzeba poświęcać już życia ani kotów, ani gołębi. Wystarczy spektrofotometr i szczegółowo dopracowana metodyka analityczna… Nie ma też ani śladu po konwalii w wiodących monografiach zielarskich: Europejskiej Agencji Leków i Światowej Organizacji Zdrowia.

Nalewka z ziela konwalii mianowanej jako surowiec recepturowy

„Nalewka z ziela konwalii mianowana” posiada jednak rejestrację jako surowiec farmaceutyczny (zezwolenie dla dwóch producentów) i nadal często wprowadzamy ją do składu złożonych mieszanek o różnych kompozycjach i proporcjach. Towarzyszyć mogą jej trzy inne nalewki: głogowa, kozłkowa i miłkowa, Neospasmina, fenobarbital sodu, fosforan kodeiny i bromki: potasu, sodu i amonu oraz woda, jako substancja pomocnicza. Bardzo często mieszanki te stosowane są jako uspokajające. Jak jednak pamiętamy ten kierunek działania dla konwalii uznać należy – w ślad za Ożarowskim – za bardzo słaby, dominujące jest natomiast szczegółowo opisane powyżej działanie na układ sercowo-naczyniowy.

Zalecenia monografii Komisji E

Jedyny współczesny zbiór oficjalnych i powszechnie znanych zaleceń, w którym ujęto konwalię majową opracowała Komisja E niemieckiego Federalnego Instytutu Leków i Produktów Medycznych (BfArM, Bundesinstitut für Arzneimittel und Medizinprodukte). Właściwym surowcem jest zebrane w czasie kwitnienia i wysuszone ziele, składające się z nadziemnych części Convallaria majalis, bądź też – uwaga! – gatunków pokrewnych. Za najważniejszą substancję czynną uznano konwalotoksynę. Stosuje się ziele konwalii i przetwory z niego otrzymywane w przypadku łagodnej niewydolności serca, niewydolności serca związanej z wiekiem oraz w związku z tzw. „przewlekłym sercem płucnym”. Na takie wskazania terapeutyczne składa się złożona i bardzo szeroka aktywność biologiczna, m.in. efekt inotropowy dodatni, korzystny wpływ na wydolność mięśnia sercowego, działanie kaliuretyczne i natriuretyczne oraz obniżanie: zwiększonego ciśnienia rozkurczowego lewej komory serca i patologicznie zwiększonego ciśnienia żylnego.

Monografia Komisji E zwraca przy tym uwagę na aspekt bezpieczeństwa stosowania ziela konwalii i otrzymywanych z niego „preparatów galenowych”. Po pierwsze: przeciwwskazaniem do stosowania jest terapia glikozydami nasercowymi oraz niedobory potasu. Po drugie: działaniami niepożądanymi mogą być nudności, wymioty, arytmia serca. I po trzecie wreszcie: ziele konwalii i jej przetwory wchodzą w interakcję z preparatami wapnia, saluretykami, środkami przeczyszczającymi, glikokortykosteroidami, chinidyną. Dawkowanie podano wyłącznie dla standaryzowanego proszku: 0,6 g.

Czytaj także: Receptariusz – Mieszanka uspokajająco-nasercowa.

Podsumowanie

Trudno odnaleźć drugi surowiec recepturowy o równie skomplikowanej i niejednoznacznej historii, jak nalewka konwaliowa! W kolejnym odcinku cyklu spróbujemy zmierzyć się z kolejnym niełatwym pytaniem. Także dotyczącym nalewki. Czy źródła historyczne i współczesne uzasadniają powszechne stosowanie nalewki głogowej w składzie mikstur uspokajających? Wszak o głogu mówi się, że działa „na serce”… Już teraz zapraszamy do lektury!

Strona 6 z 6
Poprzedni1...56
Tagi: konwalialeki sporządzane w aptecenalewka konwaliowarecepturasporządzanie lekówsurowce recepturowetechnologia postaci leku
UdostępnijPodziel się

Chcesz otrzymywać powiadomienia o najważniejszych aktualnościach?

WYŁĄCZ
mgr farm. Joanna Bilek

mgr farm. Joanna Bilek

Joanna Bilek – magister farmacji, wychowana na zapleczu cefarmowskiej apteki wraz z mlekiem matki-farmaceutki wyssała miłość do roślin leczniczych i samodzielnego sporządzania leków. Na łamach czasopism aptekarskich, ogólnopolskich periodyków ekologicznych i lifestylowych opublikowała prawie dwieście artykułów (w tym blisko pół setki w „Aptekarzu Polskim”), poświęconych m.in. naturalnym metodom leczenia, medycynie alternatywnej, surowcom zielarskim i przyprawowym, właściwościom odżywczym owoców i warzyw. Dzielone z mężem Maciejem zamiłowanie do podróży zamieniła obecnie na wychowywanie dzieci – Mieczysława oraz Felicji i doglądanie własnego ogródka. W wolnych chwilach maluje akwarele, uwieczniając z natury rośliny lecznicze i tworząc tym samym ilustracje do swoich artykułów, destyluje olejki eteryczne, fermentuje liście rozmaitych gatunków na herbatki „liściówki”, tworzy i sprawdza na sobie i rodzinie kosmetyki domowej roboty.

dr hab. Maciej Bilek, prof. UR

dr hab. Maciej Bilek, prof. UR

Maciej Bilek – magister farmacji, doktor nauk farmaceutycznych, doktor habilitowany nauk leśnych. Temu nietypowemu połączeniu patronują przodkowie: ojciec Jerzy – farmaceuta, dziadek Mieczysław – docent doktor medycyny oraz prapradziadek Jan Nepomucen i praprapradziadek Józef – leśniczowie. Autor ponad stu publikacji naukowych, poświęconych m.in. chemizmowi, toksykologii i przetwórstwu soku brzozowego, fitochemii leśnych roślin leczniczych, zanieczyszczeniom wód studziennych, właściwościom żywieniowym płynnych środków spożywczych oraz owoców i warzyw. Autor ponad dziewięciuset (w tym ponad dwustu dla „Aptekarza Polskiego”) artykułów popularno-naukowych, dotyczących m.in. historii farmacji i medycyny, receptury aptecznej, zielarstwa i ziołolecznictwa, chemii i toksykologii żywności oraz chorób zakaźnych. Autor kilkunastu książek na temat dziejów prowincjonalnych aptek i historii farmacji w południowej Polsce. Pracownik naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego, wykładowca przedmiotów związanych m.in. z dietetyką, żywnością funkcjonalną, suplementami diety, surowcami leśnymi, analizą instrumentalną i zielarstwem. Najważniejszym jednak terenem działalności jest zabawa z dziećmi – Mieczysławem i Felicją.

Powiązane artykuły

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

To już ostatni odcinek cyklu „Z receptariuszami dookoła świata”! Dzisiejsze spotkanie poświęcamy francuskojęzycznym receptariuszom opublikowanym na stronie Centre hospitalier universitaire...

Czytaj więcejDetails

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 2

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 2
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

W przedostatnim odcinku cyklu „Z receptariuszami dookoła świata” omawiamy receptariusz szpitalny z prowincji Nowa Szkocja. Pokazuje nam on znakomicie charakter...

Czytaj więcejDetails
Następny wpis
ZPHF: narasta ryzyko ograniczania częstotliwości dostaw leków do aptek

ZPHF: narasta ryzyko ograniczania częstotliwości dostaw leków do aptek

Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego

Przeczytaj również

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Porozmawiajmy o… „zielonych receptach” [WYWIAD]

Porozmawiajmy o… „zielonych receptach” [WYWIAD]

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Znajdź nas na Facebooku!

Subskrybuj powiadomienia

Nie przegap nowych wpisów - zapisz się na powiadomienia!

Zapisz się na powiadomienia
  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu i Polityka Prywatności
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu Serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aptekarz Polski
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 223 (201e)
  • Akademia Aptekarza Polskiego – szkolenie [punkty edukacyjne]
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Receptura
  • Trendy
  • Prawo
  • Farmacja szpitalna
  • WIDEO
  • Podcasty
  • WYWIADY
  • Opinie ekspertów

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Ta strona korzysta z plików cookies. Kontynuując korzystanie z tej witryny, wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Zapoznaj się z naszą Regulaminem serwisu i Polityką Prywatności.