Legionella - niewidoczne zagrożenie w kroplach wody

Czym jest legioneloza?

Legioneloza to choroba dróg oddechowych wywołana przez bakterie – pałeczki należące do rodzaju Legionella sp., większość zakażeń wywołuje gatunek Legionella pneumophila. Dla tych drobnoustrojów charakterystyczne jest to, że występują one w wodzie, preferując temperatury od 20 do 50 stopni Celsjusza.

Co może być źródłem zakażenia Legionellą?

Do infekcji może dojść poprzez wdychanie powietrza z drobinkami wody skażonej bakteriami. Źródłem mogą być więc przede wszystkim te instalacje wodne w których powstaje aerozol, zwłaszcza z wody nieuzdatnionej. Można tutaj wymienić między innymi natryski, fontanny, zraszacze, myjnie, kurtyny wodne, baseny, ale także po prostu systemy dostarczające ciepłą i zimną wodę, szczególnie w przypadku starych instalacji. Kolonizacji sprzyja spowolniony przepływ lub zastój wody, wysokie temperatury powietrza oraz dostępność substancji odżywczych np. w osadach czy biofilmie wewnątrz systemów dostarczających wodę. Nie jest natomiast groźne spożycie wody zawierającej bakterie Legionella (nie oznacza to jednak zachęty do picia wody o niepewnej jakości). Legioneloza nie przenosi się także z człowieka na człowieka.

Czytaj także: Nowe antybiotyki – czy mamy szansę wygrać z bakteriami?

Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia Legionellą?

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju bakterii, zaleca się dbanie o wszystkie elementy instalacji wodnych, ale także nawilżaczy powietrza, klimatyzatorów czy urządzeń natryskowych. Główny Inspektorat Sanitarny w swojej komunikacji do społeczeństwa zaleca również, aby w przypadku dłuższych przerw (ponad 2 tygodnie) w korzystaniu z prysznica czy kranu odkręcić wodę na minimum 2 minuty oraz okresowo opróżniać i przepłukiwać urządzenia do ogrzewania wody. Wskazuje także, że optymalne jest utrzymywanie temperatury wody w takich urządzeniach powyżej 60 stopni Celsjusza.

Dla kogo Legionella jest groźna?

Legionella może być niebezpieczna dla osób osłabionych, schorowanych (m.in. w wyniku choroby nowotworowej) i z obniżoną odpornością (np. z powodu sterydoterapii, zakażenia wirusem HIV, po przeszczepie narządu). Ciężki przebieg może dotyczyć także osób, które już cierpią na jakieś przewlekłe choroby płuc oraz palaczy. Statystyki wskazują także, że częściej chorują mężczyźni.

Czytaj także: Antybiogram jako narzędzie pracy farmaceuty klinicznego

Jak leczy się legionelozę?

Legioneloza może mieć łagodny, a nawet bezobjawowy przebieg i wówczas określa się ją jako „gorączkę Pontiac”. Objawy grypopodobne ustępują samoistnie.

Legioneloza może mieć także przebieg ciężki, wymagający antybiotykoterapii. Ciężkie zapalenie płuc wywołane bakterią Legionella pneumophila określa się mianem choroby legionistów. Ta nazwa pochodzi od ogniska masowego zachorowania na ostre zapalenie płuc, do którego doszło w 1976 roku na spotkaniu amerykańskich weteranów.

Legionelozowe zapalenie płuc może przebiegać niespecyficznie z kaszlem, gorączką i zmienionym obrazem rtg płuc, jednak w najgorszym razie może doprowadzić nawet do niewydolności oddechowych i zgonu. U części chorych występują także objawy ze strony układu nerwowego i pokarmowego.

Legionella wywołuje atypowe zapalenie płuc, dlatego skuteczne są te antybiotyki, które penetrują do wnętrza komórki, takie jak makrolidy (np. azytromycyna) czy fluorochinolony (lewofloksacyna).

Źródła:

Dorota Maziarka, Renata Matuszewska Bożena Krogulska: Zagrożenia zdrowotne związane z występowaniem bakterii Legionella w instalacjach wodnych zakładów opieki zdrowotnej. Interpretacja wyników badań wody oraz przegląd zaleceń i przepisów w wybranych krajach. Warszawa 2016
https://antybiotyki.edu.pl/wp-content/uploads/2021/03/rekomendacje-diagnostyki-terapii_2021.03.02.pdf [dostęp 30.08.2023]
https://www.gov.pl/web/gis/dzialania-panstwowej-inspekcji-sanitarnej-w-zwiazku-z-wystapieniem-przypadkow-legionelozy [dostęp: 30.08.2023]