Nowoczesna edukacja – z wizytą w Centrum Symulacji Farmaceutycznej

Symulacja medyczna kojarzy nam się najczęściej z fantomem i nauką pierwszej pomocy. Jednak symulacja to coś znacznie więcej. W całej Polsce powstały nowoczesne Centra Symulacji Medycznej, gdzie adepci sztuki lekarskiej uczą się między innymi procedur operacyjnych, wykonywania zabiegów, rozpoznawania różnych stanów pacjenta czy zbierania z nim wywiadów. Studenci innych kierunków medycznych również doskonalą tam swoje umiejętności, a czy jest w nich miejsce dla studentów farmacji?

Dr hab. n. farm. Magdalena Waszyk-Nowaczyk, Pracownia Farmacji Praktycznej, Katedry i Zakładu Technologii Postaci Leku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Dr n. farm. Łucja Zielińska-Tomczak, Zakład Edukacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Symulacja jest techniką, która pozwala przeżyć odpowiednik prawdziwego zdarzenia i może być przeprowadzana na kilka różnych sposobów. Jednym z nich jest trening zadaniowy w zakresie ćwiczenia kluczowych elementów procedury lub umiejętności. Wykorzystuje się między innymi tzw. Standaryzowanego Pacjenta, który jest osobą wyszkoloną do odgrywania roli pacjenta. Podczas realizowania scenariusza symulacyjnego, Standaryzowany Pacjent (aktor) przyjmuje rolę postaci, więc nie tylko jej historię, ale także język ciała, wygląd zewnętrzny oraz cechy emocjonalne i osobowościowe.

Co dzieje się w Symulowanych Aptekach?

W Centrum Symulacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu miejscem szczególnym dla farmacji jest piętro, gdzie znajdują się Symulowane Apteki i pokoje konsultacji farmaceutycznej. Tam studenci mają możliwość spotkania się sam na sam – w warunkach kontrolowanych – z Symulowanym Pacjentem. Jako prowadzący mamy możliwość obserwowania wszystkiego, co dzieje się w takim pokoju. Zajęcia mają kształtować umiejętności przekładania wiedzy teoretycznej na praktyczną. Zdarza się, że studenci próbują tłumaczyć pacjentom skomplikowane mechanizmy działania leków, których uczą się na innych zajęciach, a pacjenci po prostu mówią im… że tego nie rozumieją.

Studia podyplomowe „Profesjonalne doradztwo i opieka farmaceutyczna w aptece ogólnodostępnej”

Oczywiście inaczej pracuje się na studiach podyplomowych „Profesjonalne doradztwo i opieka farmaceutyczna w aptece ogólnodostępnej”, których uczestnicy – farmaceuci, mają doświadczenie zawodowe. Oni znają już realia kontaktu z pacjentem i dzięki temu możemy skupiać się na szlifowaniu umiejętności, takich jak zbieranie wywiadu farmaceutycznego czy na specyficznych problemach, z którymi farmaceuci spotykają się w swojej codziennej praktyce. Każde zajęcia są inne, a wszystko zależy od dynamiki grupy i od dyskusji, która się wywiązuje. Farmaceuta, który realizuje scenariusz, dostaje informację zwrotną od Symulowanego Pacjenta oraz od grupy uczestniczącej w zajęciach. Podkreślamy to, co jest warte powtarzania i co z tej innej perspektywy zauważyliśmy, a co powinno stać się standardem pracy z pacjentem w aptece ogólnodostępnej.

Czym jest symulacja wysokiej wierności?

W przebiegu zajęć można wykorzystać także tzw. symulację wysokiej wierności (High Fidelity Simulation). Polega ona na wykorzystaniu zaawansowanych manekinów, które w sposób bardzo wierny naśladują zachowania i reakcje fizjologiczne człowieka. Wśród symulatorów wysokiej wierności można wyróżnić trenażery (np. do nauki endoskopii lub laparoskopii) oraz symulatory pacjenta (Human Patient Symulators, HPS), czyli manekiny wiernie oddające fizjologię człowieka. Kolejne szybko rozwijające się techniki to symulacja komputerowa i rzeczywistość wirtualna, gdzie trójwymiarowe metody odwzorowują rzeczywiste sytuacje w opiece zdrowotnej. W takiej formie mogą przykładowo być przygotowywane leki dla pacjentów.

Co dają zajęcia interprofesjonalne?

Bardzo ważne w symulacji są też zajęcia interprofesjonalne, na których spotkają się studenci różnych kierunków, przykładowo lekarskiego, farmacji czy analityki medycznej. W takich bezpiecznych, symulowanych warunkach uczą się współpracy w opiece nad pacjentem. Centrum Symulacji daje unikatową możliwość popełniania błędów bez ryzyka. To komfort, w którym można się bardzo dużo nauczyć. To co daje Centrum Symulacji naszym studentom czy słuchaczom to zawodowy „wiatr w żagle”. Szczególnie na studiach podyplomowych obserwujemy ewolucję uczestników, którzy ze zjazdu na zjazd wdrażają nowe umiejętności są do codziennej pracy z pacjentem.

Mgr Piotr Ziemak, Kierownik Centrum Symulacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Zajęcia dla studentów farmacji w Centrum Symulacji Medycznej stanowią istotną część w ramach współpracy interdyscyplinarnej. Wymiana doświadczeń pomiędzy praktykami z zakresu farmacji, medycyny, pielęgniarstwa czy psychologii doprowadza do zapewnienia pacjentom farmakoterapii na najlepszych warunkach, w bezpiecznej przestrzeni symulacji medycznej, co w przyszłości z pewnością przełoży się na realną praktykę wśród pacjentów.

Magdalena Nowakowska, studentka V roku farmacji, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

W tym roku akademickim miałam okazję uczestniczyć w zajęciach w Centrum Symulacji Medycznej. Symulacja realnego miejsca pracy wiernie odwzorowywała warunki realnej rozmowy z pacjentem. Byłam pod wrażeniem tego, jak szybko zapamiętywałam informacje, w porównaniu z nauką samej teorii. Moim zdaniem, nauka poprzez praktykę daje o wiele lepsze efekty, jeśli chodzi o moją wiedzę – przychodzi mi to łatwiej, szybciej i jestem w stanie przyswoić o wiele więcej informacji. Ponadto, dzięki zajęciom z aktorami i symulowanej porady dla pacjenta, mogłam dowiedzieć się, jak wygląda poprawna konsultacja farmaceutyczna, co powinnam poprawić, jakich słów dobierać, a jakich lepiej unikać. Chciałabym w całej mojej edukacji mieć więcej okazji do udziału w zajęciach takich jak te w Centrum Symulacji Medycznej, ponieważ uważam, że są one przyszłością polskiej edukacji.

Klaudia Orzechowska, studentka V roku farmacji, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Zajęcia w Centrum Symulacji Medycznej umożliwiły mi przetestowanie nabytej wiedzy w praktyce. Początkowo byłam zestresowana, ale przyjazna atmosfera szybko to zniwelowała. Symulacja pozwoliła mi wcielić się w rolę farmaceuty znacznie lepiej, niż tradycyjne dialogi między studentami. Po zajęciach czułam większą pewność siebie i dużą satysfakcję 🙂

Mgr farm. Marzena Skurzyńska- Kasprzak, absolwentka studiów podyplomowych „Profesjonalne doradztwo i opieka farmaceutyczna”

Studia podyplomowe z opieki farmaceutycznej polecam każdemu farmaceucie jako doskonałe narzędzie do poszerzenie swoich kwalifikacji. Możliwość pracy w Centrum Symulacji Medycznej otwiera zupełnie nowy poziom nauki. W kontrolowanych warunkach mogliśmy przetestować swoje kompetencje zawodowe, poznać mocne strony i ocenić, nad czym pracować, aby pomagać pacjentom na najwyższym poziomie. Taka możliwość sprawdzenia się wraz z dyskusją w gronie specjalistów była nie tylko niesamowitą przygodą, ale również bardzo cenną lekcją i ważnym elementem studiów.