Prof. dr hab. n. med. Andrzej Mariusz Fal, specjalista chorób wewnętrznych, alergologii i zdrowia publicznego, kierownik Kliniki Alergologii, Chorób Płuc i Chorób Wewnętrznych Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie.
Pomimo, że czynniki etiologiczne odpowiedzialne za infekcje u człowieka należą aż do pięciu grup: wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki i robaki, w praktyce najczęściej mamy do czynienia z różnicowaniem zakażeń bakteryjnych i wirusowych.
Infekcje układu oddechowego należą do najczęstszych przyczyn porad lekarskich. Szacuje się, że stanowią ponad połowę zakażeń obserwowanych w opiece ambulatoryjnej. Zakażenia dróg oddechowych podzielono na podstawie anatomii na zakażenia górnych dróg oddechowych – jama ustna, nos, zatoki, gardło, krtań oraz dolnych – tchawica, oskrzela i płuca. Najistotniejszą przyczyną zakażeń w obrębie górnych dróg oddechowych są wirusy oddechowe powodujące infekcje o samoograniczającym się przebiegu i wymagające leczenia objawowego. Nie ma absolutnie żadnych wskazań do włączania antybiotyku. Zalecane jest leczenie objawowe. Zakażenia wirusowe charakteryzują się bardzo istotną sezonowością ze znacząco zwiększoną liczbą zachorowań wiosną i jesienią. Jedną z powszechnych jednostek chorobowych w tej grupie jest ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych o ściśle wirusowej etiologii – u dzieci powyżej 3 r.ż. zakażenia wirusowe odpowiadają za 70-85%, zaś u dorosłych za 90-95% przypadków. Wirusami najczęściej je powodującymi są: rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, cytomegalowirus (CMV), wirusy Coxsackie, wirusy grypy i paragrypy. Ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych jest najczęstszą przyczyną nadużywania antybiotyków w Polsce.
Objawy ostrego zapalenia błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych obejmują ból, podrażnienie, „drapanie” w gardle i problemy w połykaniu z najczęściej towarzyszącymi „ogólnymi” objawami przeziębieniowymi: kaszlem, gorączką, katarem nosa, oraz umiarkowanym powiększeniem okolicznych węzłów chłonnych. Objawy zapalenia o etiologii wirusowej stopniowo ustępują po 3-4 dniach, podczas gdy rzadsze zakażenie patogenem bakteryjnym trwa zazwyczaj dłużej – do 8-10 dni.
Co rekomendować pacjentom z wirusowym zapaleniem gardła?
Do miejscowego stosowania wskazane są tabletki do ssania, aerozole lub płyny do płukania zawierające NLPZ (flurbiprofen, benzydaminę), leki znieczulające miejscowo, jak również antyseptyki (np. oktenidyna, amylometakrezol).
Artykuł sponsorowany