Produkty lecznicze mające na celu odzwyczajenie się od palenia tytoniu
Lekarze rodzinni, farmaceuci oraz pielęgniarki są głównymi fachowcami, do których palacze zwracają się z prośbą o profesjonalną pomoc w rzucaniu palenia papierosów, w szczególności w aspekcie farmakoterapii.
Natomiast w ramach terapii zastępczej preparaty z cytyzyną oraz nikotyną są dostępne bez recepty [8]. Natomiast wyłącznie z przepisu lekarz można otrzymać leki zawierające bupropion i wareniklinę.
Nikotynowa Terapia Zastępcza (NTZ)
Wśród preparatów dostępnych w aptekach ogólnodostępnych mających na celu pomoc dla palaczy podczas ich walki z nałogiem możemy wymienić:
- kapsułki,
- tabletki,
- systemy transdermalne (więcej: Systemy terapeutyczne),
- aerozole do stosowania w jamie ustnej,
- tabletki do ssania,
- gumy do żucia,
- pastylki do ssania.
Ich działanie ma na celu odzwyczajenie od palenia tytoniu oraz zmniejszenie głodu nikotynowego u osób chcących zerwać z nałogiem poprzez stopniowe zmniejszenie zależności pomiędzy organizmem a nikotyną, dzięki łagodzeniu objawów występujących na skutek odstawienia. Celem ich stosowania jest trwałe zaprzestanie stosowania produktów nikotynowych.
Preparaty zawierające cytyzynę
Cytyzyna jest alkaloidem roślinnym, którego budowa chemiczna jest zbliżona do budowy nikotyny i wywiera działanie na acetylocholinergiczne receptory nikotynowe. Z racji konkurencji cytyzyny z nikotyną o te same receptory oraz z uwagi na silniejsze wiązanie się z nimi cytyzyny, nikotyna jest stopniowo z nich wypierana. Cytyzyna wykazuje się dużym podobieństwem do nikotyny, lecz słabszym działaniem oraz w mniejszym stopniu przechodzi do ośrodkowego układu nerwowego, a także zapobiega obwodowym objawom wynikającym z odstawienia nikotyny [11].
Producenci przewidują, że opakowanie zawierające 100 tabletek wystarczy na pełną kurację, która zaplanowana jest na 25 dni. Natomiast jeśli chodzi o dawkowanie, należy pamiętać, że jest ono zależne od dnia terapii. Zaleca się aby zacząć od 6 tabletek na dobę i wraz z upływem czasu zmniejszać dawkę, dochodząc do 2 tabletek na dobę w końcowych dniach kuracji. Ważne jest również, aby całkowicie zrezygnować z palenia nie później niż piątego dnia terapii [11].
Produkty lecznicze z nikotyną
W wielu preparatach dostępnych na rynku farmaceutycznym, takich jak systemy transdermalne, aerozole do stosowania w jamie ustnej, tabletki do ssania oraz pastylki do ssania, w roli substancji aktywnej występuje nikotyna. W przypadku gum do żucia nikotyna występuje pod postacią kompleksu 20% żywicy nikotynowej. Producenci oferują leki z różną zawartością nikotyny.
Preparaty charakteryzujące się większą jej zawartością zalecane są na początku terapii. Wraz z upływem czasu, stopniowo należy wybierać te charakteryzujące się niższą zawartością nikotyny, aż do całkowitego zaprzestania przyjmowania ich.
Należy pamiętać, że w celu zwiększenia szansy na powodzenie walki z nałogiem, zalecane jest, aby dodatkowo stosować program wspierający rzucenie palenia.
Bupropion i wareniklina
Mechanizm działania bupropionu w walce z uzależnieniem nie jest dokładnie poznany. Natomiast wareniklina jest substancją leczniczą, która wykazuje powinowactwo i wiąże się selektywnie z neuronalnymi nikotynowymi receptorami cholinergicznymi, na które wykazuje zarówno działanie agonistyczne (przy niższej od nikotyny skuteczności wewnętrznej), jak i antagonistyczne w obecności nikotyny. Związanie się warenikliny ze wspomnianymi receptorami przyczynia się do osłabienia objawów głodu nikotynowego oraz objawów abstynencyjnych. W tym samym czasie dochodzi do zmniejszenia „efektu nagrody oraz wzmocnienia”, wywoływanych przez palenie na skutek zablokowania wiązania się nikotyny z receptorami nikotynowymi [9].
