Rosacea – metody leczenia miejscowego
Iwermektyna
Iwermektyna dostępna jest w aptekach ogólnodostępnych w postaci kremu do stosowania na skórę twarzy o stężeniu 1% i ma status Rx. Substancja ta została zatwierdzona przez FDA (Food and Drug Administration, Agencja Żywności i Leków) do leczenia trądziku różowatego w 2014 roku. Iwermektyna jest pochodną awermektyny, która charakteryzuje się właściwościami przeciwzapalnymi na skutek redukcji indukowanej lipopolisacharydem produkcji zapalnych cytokin. Ponadto, substancja ta wpływa także na śmierć pasożytów, co wynika z selektywnego wiązania oraz dużego powinowactwa względem kanałów chlorkowych bramkowanych glutaminianem, które znajdują się w komórkach mięśniowych oraz nerwowych bezkręgowców [7,8].
Mechanizm działania iwermektyny może wiązać się z jej właściwościami przeciwzapalnymi oraz faktem, że substancja ta może przyczyniać się do śmierci drobnoustrojów z rodzaju nużeńców (Demodex), które są wymieniane jako jeden z czynników wywołujących stan zapalny skóry. Zaleca się stosowanie kremu zawierającego w składzie iwermektynę raz na dobę, do 4 miesięcy, przy czym cykl leczenia można powtórzyć. W sytuacji gdy nie występuje poprawa, należy przerwać jej stosowanie [8].
Iwermektyna występuje również w postaci tabletek doustnych w dawce 3 mg. Wśród jej wskazań do stosowania nie ma wymienionej demodekozy (nużycy), jednakże poza miejscowo stosowaną iwermektyną, niekiedy wykorzystywane są również jej preparaty doustne w walce z zakażeniem Demodex spp. [9].
Brymonidyna i oksymetazolina
Brymonidyna jest agonistą receptora alfa-2 adrenergicznego, której działanie jest ukierunkowane na dysregulację naczyniową w patogenezie trądziku różowatego, co wpływa na złagodzenie objawów (zaczerwienienia) u pacjentów. Brymonidyna występuje w postaci żelu o stężeniu 0,33%, który został zaakceptowany przez FDA w 2013 roku do leczenia objawowego rumienia skóry twarzy u dorosłych z trądzikiem różowatym.
FDA zatwierdziło również jako lek do stosowania miejscowego u osób dorosłych chlorowodorek oksymetazoliny w postaci kremu o stężeniu 1% (w Polsce niedostępny). Uważa się, że poprzez zwężenie naczyń przyczynia się do złagodzenia rumienia występującego na twarzy. Zarówno brymonidyna, jak i chlorowodorek oksymetazoliny znalazły zastosowanie w leczeniu trądziku różowatego u dorosłych stosunkowo niedawno [7,10].
Metronidazol
W leczeniu zmian skórnych w przebiegu trądziku różowatego wykorzystywany jest również metronidazol, który występuje na rynku farmaceutycznym w postaci kremu, żelu oraz emulsji na skórę w stężeniu 0,75%. Zaleca się stosowanie preparatów z metronidazolem dwa razy na dobę, rano oraz wieczorem. Mechanizm działania tej substancji leczniczej nie jest dokładnie poznany, jednak uważa się, że jej skuteczność może być związana z właściwościami przeciwzapalnymi oraz przeciwbakteryjnym metronidazolu. Nie zaobserwowano istotnych różnic w skuteczności działania metronidazolu z uwagi na postać leku, w której występuje [11].
Przeprowadzono badanie mające na celu porównanie skuteczności działania iwermektyny w postaci kremu o stężeniu 1% (stosowana raz dziennie) z 0,75% kremem z metronidazolem (stosowany dwa razy dziennie). Wyniki sugerowały większą efektywność w łagodzeniu zmian skórnych w przypadku stosowania iwermektyny [12].
Kwas azelainowy
Kwas azelainowy jest substancją leczniczą występującą w postaci żelu o stężeniu 15% i 20%. Preparaty te są dostępne bez recepty. W przeprowadzonych badaniach z wykorzystaniem kwasu azelainowego zaobserwowano, że u pacjentów z postacią grudkowo-krostkową trądziku różowatego, w zakresie rumienia oraz redukcji zapalnych krost, wystąpiła poprawa u prawie połowy osób uczestniczących w badaniu. Kwas azelainowy wykazuje działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne. Wpływa również na hamowanie działania tyrozynazy, który to enzym pełni istotną rolę w procesie melanogenezy, przez co zapobiega oraz zmniejsza pozapalne przebarwienia [12,13].
Antybiotyki
Z grupy antybiotyków w miejscowej terapii trądziku różowatego poleca się stosowanie klindamycyny (stężenie 1-2,5%) wykazującej działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne oraz erytromycyny (stężenie 0,5-2,5%) działającej bakteriostatycznie, przeciwpierwotniakowo, a także przeciwgrzybiczo. W porównaniu do preparatów z kwasem azelainowym lub retinoidów, antybiotyki nie powodują działań niepożądanych w postaci ewentualnych podrażnień w miejscu ich stosowania lub mają one łagodniejszy charakter [12,14].
Śródskórne iniekcje toksyny botulinowej
Zaobserwowano, że iniekcje toksyny botulinowej mogą sprzyjać złagodzeniu zaczerwienień na skórze twarzy, jednak jej mechanizm działania nie został dotychczas dokładnie poznany. Uważa się, że toksyna botulinowa blokuje uwalnianie acetylocholiny, która powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych [7].
Czytaj także: Peptydy w kosmetykach.