Substancje nootropowe – „bezpieczne” psychostymulanty?

Nootropy (substancje nootropowe) zwane dziś „inteligentnymi lekami”, to grupa związków chemicznych poprawiających nastrój, pamięć, zdolność skupienia się i logicznego myślenia. Te właściwości zostały wykorzystane w leczeniu wielu chorób, m.in. depresji, ADHD, choroby Alzheimera i Parkinsona.

W ostatnich latach substancje nootropowe zyskują jednak popularność wśród zdrowych osób jako używki. To zjawisko wywołuje wiele obaw w środowisku medycznym ze względu na wątpliwe bezpieczeństwo ich stosowania i brak rzetelnych badań. W związku z wzrostem zainteresowania związkami nootropowymi w aptekach, warto wiedzieć o nich nieco więcej. Więcej: Leki poprawiające komfort życia. Aspekty lecznicze i społeczne.

Czym są leki nootropowe?

Określenie „substancje nootropowe” wywodzi się z greckich słów nous (rozum) i trepein (nagiąć, skręcać). Po raz pierwszy zostało użyte w 1972 roku przez rumuńskiego psychologa i chemika, Corneliu E. Giurgea.

Nootropy – „boostery mózgu”

Leki nootropowe, dawniej nazywane prokognitywnymi, to związki chemiczne poprawiające funkcje poznawcze. Należą do nich np. zapamiętywanie, logiczne myślenie, zdolność koncentracji, jasność umysłu i kreatywność. Wśród związków nootropowych znajdziemy zarówno leki przepisywane na receptę, jak i suplementy diety bazujące na ekstraktach roślinnych. Obie grupy, określane dziś jako smart drugs (ang. inteligentne leki) lub „boostery mózgu”, w ostatnich latach mocno zyskują na popularności nie tylko w lecznictwie.

Rekreacyjne wykorzystanie substancji nootropowych

Celem ich rekreacyjnego stosowania jest poprawa nastroju, zwiększenie witalności, zdolności do koncentracji i zapamiętywania, a także redukcja stresu i zmęczenia. Związki nootropowe zyskały więc szczególną popularność wśród studentów, w celu efektywniejszej nauki, sportowców w celu poprawienia wyników, ale również wśród innych grup społecznych, w celu poprawy nastroju, zwiększenia kreatywności i efektywności pracy.

Inteligentne substancje

Nie bez przyczyny nootropy nazywane są „substancjami inteligentnymi”.Oddziałują one na nasz mózg w sposób wielokierunkowy: poprzez regulowanie poziomu neuroprzekaźników (np. dopaminy lub serotoniny), normalizację połączenia między poszczególnymi partiami mózgu i zwiększenie przepływu krwi przez mózg. Nie należy również zapominać o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwutleniających i neuroprotekcyjnych, które wykazują nootropy.

Poza zwiększeniem kondycji umysłowej, chronią one nasz mózg przed niesprzyjającymi czynnikami, takimi jak stres oksydacyjny, starzenie, niedotlenienie czy toksyny. Jednocześnie aktywizują pracę organu, zapewniając nam wyższą sprawność intelektualną i lepszą formę psychiczną. Tak brzmi wersja optymistyczna. Jak jednak działają nootropy w rzeczywistości i dlaczego istnieje wokół nich tyle kontrowersji?