Refluks żołądkowo-przełykowy jest procesem fizjologicznym definiowanym jako mimowolny przepływ treści żołądkowej z powrotem do przełyku. Choroba refluksowa przełyku (GERD, ang. gastroesophageal reflux disease) jest schorzeniem przewlekłym i pojawia się, gdy refluks przyczynia się do występowania uciążliwych objawów oraz powikłań.
Zarzucanie do przełyku treści żołądkowej o charakterze kwaśnym (pH < 4) bądź też zasadowym (pH > 4), skutkuje występowaniem uciążliwych dolegliwości oraz potencjalnych powikłań z nimi związanych, które wpływają w sposób negatywny na jakość życia pacjenta [1,2].
Choroba refluksowa przełyku jest bardzo powszechnym schorzeniem w gastroenterologii, które dotyka miliony osób na całym świecie. Szacuje się, że częstość jej występowania waha się w granicach pomiędzy 8 a 33% oraz że liczby te wraz z upływem czasu będą wzrastać. W zależności od braku bądź występowania uszkodzeń błony śluzowej przełyku, możemy wyróżnić dwie postaci choroby refluksowej, a mianowicie typ nienadżerkowy (NERD, non-erosive reflux disease) oraz nadżerkowy (ERD, erosive reflux disease) [3,4].
Czytaj także: Choroba refluksowa przełyku i objawy towarzyszące.
Fizjologiczna ochrona oraz patomechanizm refluksu
Istnieje kilka mechanizmów mających na celu ochronę przed refluksem, wśród których możemy wymienić barierę antyrefluksową, klirens przełykowy oraz działanie ochronne błony śluzowej przełyku [1].
Bariera antyrefluksowa składa się z dolnego zwieracza przełyku i włókien przepony, kąta Hisa, odcinka brzusznego przełyku oraz więzadła połączenia żołądkowo – przełykowego. Dolny zwieracz przełyku (LES, ang. lower esophageal sphincter) utrzymuje ciśnienie na poziomie umożliwiającym zapobieganie cofaniu się treści żołądkowej do dalszej części przełyku. Odpowiedni klirens przełykowy przyczynia się do ograniczenia czasu kontaktu treści żołądkowej z nabłonkiem przełyku, natomiast działanie ochronne błony śluzowej przełyku sprawdza się w przypadku przedłużonego kontaktu z kwasem [1].
Do rozwoju choroby refluksowej dochodzi w sytuacji, gdy działanie czynników szkodliwych względem przełyku przekracza wymienione uprzednio mechanizmy ochronne, których zadaniem jest utrzymywanie stanu równowagi fizjologicznej, a także na skutek czynników anatomicznych, takich jak przepuklina rozworu przełykowego przepony lub otyłość [5].
Chrypka i kaszel, czyli nietypowe objawy choroby refluksowej przełyku
Choroba refluksowa przełyku może objawiać się wieloma różnymi symptomami. Wśród typowych objawów, najbardziej charakterystycznych dla tej przypadłości, możemy wymienić zgagę oraz niekontrolowane cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, czyli regurgitację. Do mniej typowych objawów możemy zaliczyć między innymi chrypkę, przewlekły kaszel, ból w klatce piersiowej, ból w nadbrzuszu, uczucie pełności w nadbrzuszu, dysfagię, odbijanie, nudności, wzdęcia, przewlekłe zapalenie krtani, astmę czy też niestrawność. Objawy są bardziej nasilone po spożyciu posiłku, a także charakter ich zaostrza się w momencie, gdy pacjent znajduje się w pozycji leżącej, czego należy unikać po zakończeniu jedzenia [3-5].
Chrypka, czyli jeden z mniej charakterystycznych objawów choroby refluksowej, najczęściej występuje rano, w wyniku podrażnienia strun głosowych przez zarzucaną treść żołądkową. Kaszel natomiast może pojawić się jako następstwo aspiracji treści żołądka do drzewa oskrzelowego lub też skurczu oskrzeli na skutek drażnienia dolnej części przełyku [6].
Czytaj także: Jak pokonać ból gardła?
