Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Wiedza

Recepturowe substancje dezynfekujące i odkażające w świetle obecnej sytuacji epidemiologicznej

mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalskamgr farm. Dorota CzechowskaAutormgr farm. Barbara Pandyra-Kowalskaimgr farm. Dorota Czechowska
12/09/2023
Recepturowe substancje dezynfekujące i odkażające w świetle obecnej sytuacji epidemiologicznej

Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w dniu 11 marca 2020 roku wprowadził do Farmakopei Polskiej narodową monografię Solutio antiseptica spirituosa ad usum dermicum.

Jest to etanolowy roztwór antyseptyczny do stosowania na skórę, o składzie:
Glycerolum (85 per centum) 16,7 mL
Hydrogenii peroxidum 3 per centum 41,7 mL
Ethanolum (96 per centum) 833,3 mL
Aqua purificata ad 1000,0 mL

Główny Inspektor Sanitarny w komunikacie z 4 marca 2020 informuje: „Należy pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem, a jeśli nie ma takiej możliwości dezynfekować je płynami/żelami na bazie alkoholu (min. 60%). Wirus osłonięty jest cienką warstwą tłuszczową, którą niszczą detergenty, mydło, środki dezynfekcyjne, promienie UV. Mycie rąk z użyciem wody z mydłem zabija wirusa, jeśli znajduje się on na rękach.” [1]

W związku z licznymi zapytaniami farmaceutów, przypominamy dostępne w recepturze aptecznej substancje, które mogą służyć do dezynfekcji skóry rąk.

Alkohol etylowy

Etanol dostępny jest jako surowiec do receptury w stężeniach 96% i 70%. Jest podstawowym składnikiem preparatów do dezynfekcji rąk, skóry, a także do dezynfekcji małych powierzchni roboczych odpornych na jego działanie. W stężeniu 60%-80% działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo.

Najsilniejsze działanie odkażające wykazuje w stężeniu 70%. Działa szybko, w ciągu 2 minut zmniejsza liczbę drobnoustrojów o 90%. Do etanolu można dodać substancje nawilżające i zmiękczające, które chronią skórę przed wysuszeniem, jak na przykład glicerol czy witamina E.

Aby zwiększyć skuteczność odkażania rąk należy mieć krótko obcięte, naturalne paznokcie. Powinno się zdjąć biżuterię, pierścionki, obrączki, bransoletki.

Zazwyczaj używa się jednorazowo około 5 ml płynu, który należy wetrzeć w suchą skórę rąk.

Przykłady recepturowych spirytusów z olejkami eterycznymi oraz dodatkiem gliceryny.

Spirytus lawendowy
Rp.:
Ol. Lavandulae 0,5
Ethanoli 96% 66,5
Glyceroli 5,0
Aquae ad 100,0

Olejek lawendowy ma wiele zastosowań. Zawiera ponad 150 aktywnych składników, m.in. octan linalilu, linalol i terpinen-4-ol. Posiada także działanie przeciwdrobnoustrojowe, antyseptyczne, które możemy wykorzystać w preparatach do odkażania.

Spirytus mentolowy
Rp.:
Mentholi 0,1-0,5
Ethanoli 96% 66,5
Glyceroli 5,0
Aquae ad 100,0

Mentol jest alkoholem należącym do terpenów. Wchodzi w skład olejku miętowego naturalnego lub otrzymywany jest syntetycznie. Mentol po zastosowaniu na skórę działa chłodząco, przeciwbólowo oraz posiada działanie antyseptyczne.

Spirytus eukaliptusowy
Rp.:
Ol. Eucalypti 0,1
Ethanoli 96% 66,5
Glyceroli 5,0
Aquae ad 100,0

Olejek eukaliptusowy otrzymywany jest z drzewa eukaliptusowego. Jego główny składnik to eukaliptol – związek organiczny należący do terpenów. Olejek posiada aktywność przeciwwirusową, przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą, dlatego jest stosowany do inhalacji i odkażania powietrza w pomieszczeniach w razie wystąpienia infekcji lub choroby zakaźnej. Olejek eukaliptusowy w powyższej recepcie wzmacnia działanie dezynfekujące etanolu.

Spirytus Saponis kalini (zmodyfikowany)
Rp.:
Ol. Eucalypti 1,0
Sapo kalinus
Ethanoli 96% aa 50,0

Chlorheksydyna


W recepturze dostępna w postaci diglukonianu (roztwór 20%) lub dioctanu (proszek). W zależności od stężenia chlorheksydyna wykazuje in vitro działanie bakteriobójcze lub bakteriostatyczne wobec bakterii Gram(+), nieco słabsze wobec Gram(-) oraz wobec niektórych wirusów i grzybów.

Rp.:
Chlorhexidini gluconatis sol. 20% 2,5
Ethanoli 96% 66,5
Aquae ad 100,0

Rp.:
Chlorhexidini diacetatis 0,5
Ethanoli 96% 66,5
Aquae ad 100,0

mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska
Apteka Szpitala Uniwersyteckiego CMUJ w Krakowie,
mgr farm. Dorota Czechowska, Kraków

Literatura:

  1. Załącznik do Informacji Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 11 marca 2020 roku w sprawie wprowadzenia do Farmakopei Polskiej narodowej monografii Solutio antiseptica spirituosa ad usum dermicum http://www.urpl.gov.pl
  2. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie potwierdzonego przypadku koronawirusa https://gis.gov.pl 04.03.2020
  3. Farmakopea Polska XI. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Warszawa 2017.
  4. Chlorhexidine–pharmaco-biological activity and application. Karpiński TM, Szkaradkiewicz AK. European Review for Medical And Pharmacological Sciences 2016;19(7):1321–1326.
  5. Chemia leków, A. Zejc, M. Gorczyca, PZWL 1999
  6. Porównanie efektywności bakteriobójczego wpływu środków dezynfekcyjnych na mikroorganizmy izolowane z naskórka Aleksandra ZIEMBIŃSKA, Marta SZPINDOR – Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Politechnika Śląska. CHEMIK 2013, 67, 2.
UdostępnijPodziel się

Chcesz otrzymywać powiadomienia o najważniejszych aktualnościach?

WYŁĄCZ
mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska

mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska

Specjalista farmacji szpitalnej, Kierownik Sekcji Receptury Apteki. Apteka Szpitalna Uniwersyteckiego CMUJ, Kraków.

mgr farm. Dorota Czechowska

mgr farm. Dorota Czechowska

Specjalista ds. produktów i innowacji Fagron

Powiązane artykuły

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

Zaledwie już kilka surowców zielarskich wystarczy, aby uzmysłowić sobie, jak ogromne i wszechstronne są możliwości roślinnych produktów leczniczych!

Czytaj więcejDetails

Szansa na sukces – farmacja kliniczna w psychiatrii

Szansa na sukces – farmacja kliniczna w psychiatrii
Autormgr farm. Beata Swatowska

Farmacja kliniczna staje się coraz bardziej obecnym tematem w polskich mediach, w szpitalach i poradniach zdrowia. Wśród najczęściej podejmowanych obszarów...

Czytaj więcejDetails
Następny wpis
Preparaty odkażające w stanie zagrożenia koronawirusem SARS-CoV-2

Preparaty odkażające w stanie zagrożenia koronawirusem SARS-CoV-2

Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego

Przeczytaj również

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”

Szansa na sukces – farmacja kliniczna w psychiatrii

Szansa na sukces – farmacja kliniczna w psychiatrii

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Znajdź nas na Facebooku!

Subskrybuj powiadomienia

Nie przegap nowych wpisów - zapisz się na powiadomienia!

Zapisz się na powiadomienia
  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu i Polityka Prywatności
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu Serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aptekarz Polski
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 223 (201e)
  • Akademia Aptekarza Polskiego – szkolenie [punkty edukacyjne]
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Receptura
  • Trendy
  • Prawo
  • Farmacja szpitalna
  • WIDEO
  • Podcasty
  • WYWIADY
  • Opinie ekspertów

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Ta strona korzysta z plików cookies. Kontynuując korzystanie z tej witryny, wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Zapoznaj się z naszą Regulaminem serwisu i Polityką Prywatności.