Receptura pro memoriam.

Sporządzania leków recepturowych uczymy się na studiach i może się wydawać, że zdobyta wiedza i umiejętności całkowicie wystarczą. Niestety dochodzą do tego przepisy prawne regulujące sprawy związanych z recepturą, a tych próżno szukać w jednym dokumencie – stąd pomysł by w tym opracowaniu uporządkować całość zagadnień związanych z lekami recepturowymi.

Ustawa prawo farmaceutyczne [1] określa, że: lekiem recepturowym jest produkt leczniczy sporządzony w aptece na podstawie recepty lekarskiej oraz, że usługę farmaceutyczną stanowi m.in. sporządzanie leków recepturowych, w terminie nie dłuższym niż 48 godzin od złożenia recepty przez pacjenta, a w przypadku recepty na lek recepturowy zawierający środki odurzające lub oznaczonej „wydać natychmiast” („cito”) – w ciągu 4 godzin. [2]

Warunki sporządzania leków recepturowych i aptecznych, w tym w warunkach aseptycznych określa szczegółowo Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 października 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. [3]

Surowce farmaceutyczne przeznaczone do sporządzania leków recepturowych i aptecznych oraz produktów homeopatycznych należy przechowywać w opakowaniach fabrycznych lub w naczyniach odpowiadających ich właściwościom i zabezpieczających je przed szkodliwym wpływem światła, wilgoci oraz kurzu, a także przed przenikaniem do nich obcych zapachów. Należy szczególnie zwracać uwagę na przechowywanie substancji lotnych, sublimujących (kamfora, mentol, jod) lub barwnych (fiolet gencjany, błękit metylenowy).

Surowce muszą być opatrzone czytelnym i trwałym napisem zawierającym następujące dane:

1. nazwę surowca farmaceutycznego;
2. nazwę wytwórcy i podmiotu odpowiedzialnego za wprowadzenie produktu leczniczego na rynek (podmiot odpowiedzialny);
3. numer serii;
4. termin ważności.

Jeżeli surowce przechowujemy w naczyniach niebędących fabrycznymi opakowaniami należy je oznakować w następująco:

1. białym napisem na czarnym tle otoczonym czerwoną obwódką – surowce będące środkami odurzającymi;
2. białym napisem na czarnym tle otoczonym białą obwódką – surowce będące środkami bardzo silnie działającymi;
3. czerwonym napisem na białym tle otoczonym czerwoną obwódką – surowce będące środkami silnie działającymi;
4. czarnym napisem na białym tle otoczonym czarną obwódką – pozostałe surowce.

Leki recepturowe wykonywane są w izbie recepturowej przez osoby uprawnione. Do ich sporządzenia należy stosować surowce farmaceutyczne o potwierdzonej jakości lub leki, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych określone w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. [4]

Opakowanie leku recepturowego musi być zaopatrzone w etykietę apteczną zawierającą następujące dane:

• adres apteki oraz jej nazwę, o ile apteka ją posiada;
• skład leku (z wyjątkiem sytuacji, gdy wystawiający receptę zamieścił adnotację “wydać opis bez składu”);
• sposób użycia leku lub produktu;
• datę sporządzenia leku lub produktu;
• imię i nazwisko osoby, dla której lek jest przeznaczony;
• imię i nazwisko osoby wystawiającej receptę;
• czytelny podpis osoby sporządzającej lek.

W zależności od sposobu użycia etykietę apteczną należy dodatkowo oznakować:

• napisem czarnym na białym tle z dodatkowym oznaczeniem “do użytku wewnętrznego” – dla leków przeznaczonych do użytku wewnętrznego;
• napisem czarnym na pomarańczowym tle z dodatkowym oznaczeniem “do użytku zewnętrznego” – dla leków przeznaczonych do użytku zewnętrznego.
• emblematem oka dla ocznych: leków recepturowych, leków aptecznych i produktów homeopatycznych;
• napisem ostrzegawczym “Trucizna” dla leków i produktów przeznaczonych do użytku zewnętrznego, w których skład wchodzą środki bardzo silnie działające.

Ponadto należy podać:

• dane o szczegółowych warunkach przechowywania;
• dane o sposobie stosowania,

Apteka musi prowadzić ewidencję sporządzanych w aptece leków recepturowych. Rozporządzenie nie określa, w jaki sposób ma być ona tworzona (może to być zeszyt), powinna jednak zawierać następujące dane:

• datę i czas przyjęcia recepty do realizacji;
• datę i czas sporządzenia leku recepturowego;
• numer kontrolny recepty;
• imię, nazwisko i podpis osoby sporządzającej.

Ustawodawca dopuszcza możliwość prowadzenia ewidencji w formie elektronicznej zabezpieczonej przed dostępem osób nieuprawnionych.

To, jak powinna zostać wyposażona izba recepturowa apteki ogólnodostępnej określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. [5]

Muszą się tam znajdować urządzenia umożliwiające sporządzanie leków w postaciach farmaceutycznych wykonywanych w aptekach. Podstawowe wyposażenie apteki ogólnodostępnej stanowią w zakresie receptury:

• loża recepturowa kryta tworzywem łatwo zmywalnym, odpornym na chemikalia;
• wagi wielozakresowe, których parametry określają odrębne przepisy;
• stół kryty tworzywem łatwo zmywalnym, odpornym na chemikalia;
• aparat do otrzymywania wody oczyszczonej z odpowiednio zabezpieczonym odbieralnikiem, jeżeli apteka wytwarza wodę oczyszczoną;
• szkło do przygotowywania leków recepturowych;
• odpowiednio oznakowane naczynia i utensylia recepturowe do przygotowywania leków recepturowych, z wydzieleniem naczyń i utensyliów dla środków z grupy bardzo silnie działających;
• termometry i higrometry w pomieszczeniach, w których przechowuje się surowce lub sporządza leki recepturowe.

Surowce termolabilne powinny być przechowywane w lodówkach zaopatrzonych w termometry.

Surowce farmaceutyczne będące środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi, prekursorami kategorii 1 przechowywane muszą być w aptece w sposób zabezpieczający je przed kradzieżą, podmianą oraz zniszczeniem. Środki odurzające grup I-N i II-N, substancje psychotropowe grupy II-P należy przechowywać w odpowiednio zabezpieczonych pomieszczeniach, w zamkniętych metalowych szafach lub kasetach przymocowanych trwale do ścian lub podłóg pomieszczenia, w miejscu niedostępnym dla pacjentów. [6]

Oddzielnie przechowuje się również surowce bardzo silnie działające (wykaz A w Farmakopei Polskiej X).

Jeżeli apteka sporządza leki w warunkach aseptycznych, to podstawowe jej wyposażenie stanowią ponadto:

• loża z nawiewem laminarnym do przygotowywania leków w warunkach aseptycznych, umieszczona w oddzielnym pomieszczeniu lub izbie recepturowej;
• sterylizator.

Pomieszczenia apteki przeznaczone na izbę recepturową i zmywalnię muszą posiadać odpowiednie urządzenia wentylacyjne zapewniające minimum 2-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

W lokalu apteki ogólnodostępnej należy zapewnić możliwość korzystania z obowiązującej Farmakopei Polskiej oraz niezbędnej literatury fachowej.

Wagi wielozakresowe powinny mieć aktualne legalizacje. Potwierdzeniem legalizacji jest naklejona cecha: cyframi rzymskimi określony jest miesiąc, a arabskimi dwie ostatnie cyfry roku, w którym dokonano pomiarów zgodności. Legalizacja nowych wag ważna jest 3 lata, licząc od 1 stycznia następnego roku po dacie produkcji wagi. Ponowna legalizacja wagi ważna jest przez okres 25 miesięcy od daty na naklejce legalizacyjnej, jeżeli na wadze są cechy. Każde uszkodzenie cech zabezpieczających lub legalizacyjnych oznacza utratę legalizacji. Świadectwo legalizacji w formie pisemnej może być, ale nie musi. Nikt nie ma prawa zakwestionować ważności legalizacji na podstawie jego braku. Świadectwo jest tylko dodatkowym dokumentem potwierdzającym  legalizację, a o samej legalizacji świadczą cechy legalizacyjne na wadze. [7]

Leki recepturowe sporządzane są w aptece na podstawie recepty lekarskiej lub odpisu recepty lekarskiej.

Dane dotyczące przepisanego leku recepturowego obejmują jego skład lub nazwę mieszaniny składników używaną zwyczajowo w praktyce farmaceutycznej, a także sposób dawkowania w przypadku przepisania leku recepturowego zawierającego w swoim składzie środek odurzający, substancję psychotropową w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii [8] lub substancję zaliczoną do wykazu A, bardzo silnie działających określoną w Farmakopei Polskiej.

Ilość leku recepturowego oraz surowca farmaceutycznego przeznaczonego do jego sporządzenia określa się cyframi arabskimi lub słownie, a ilość surowca farmaceutycznego przeznaczonego do sporządzenia leku recepturowego będącego środkiem obojętnym, przeznaczonym do nadania odpowiedniej postaci leku, można również określić wyrazami „ilość odpowiednia”, „quantum satis” lub skrótem „q.s.”.

Na recepcie wystawionej na preparaty zawierające środki odurzające lub substancje psychotropowe podaje się dodatkowo sumaryczną ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej wyrażoną słownie.    Na jednej recepcie można przepisać jeden lek recepturowy.

Osoba uprawniona do wystawiania recept lekarskich [9] jednorazowo może:

• przepisać dziesięciokrotną ilość leku recepturowego, ustaloną zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych [10], w przypadku produktów leczniczych w postaci mazideł, maści, kremów, żeli, past do stosowania na skórę i wystawić do 16 takich recept niezbędnych pacjentowi do maksymalnie łącznie 120-dniowego okresu stosowania;
• jednorazowo może przepisać podwójną ilość leku recepturowego ustaloną zgodnie z tym rozporządzeniem w przypadku pozostałych postaci leków recepturowych.

Jeżeli ilość leku recepturowego przepisanego na recepcie przekracza te ilości osoba wykonująca zmniejsza ją do określonej powyżej. Uwaga: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich [11] uściśliło, że w wypadku przekroczenia dziesięciokrotnej ilości leków recepturowych w postaci maści, kremów, mazideł, past lub żeli do stosowania na skórę osoba realizująca receptę ma obowiązek zmniejszyć ją do tej ilości.

Ilość leku recepturowego, którego dotyczy odpłatność ryczałtowa, w poniższych postaciach wynosi:

• proszki dzielone – do 20 sztuk;
• proszki niedzielone (proste i złożone) – do 80 gramów;
• czopki, globulki i pręciki – do 12 sztuk;
• roztwory, mikstury, zawiesiny oraz emulsje do użytku wewnętrznego – do 250 gramów;
• płynne leków do stosowania zewnętrznego (jeżeli zawierają spirytus, ilość spirytusu w przeliczeniu na spirytus 95% nie może przekroczyć 100 gramów) – do 500 gramów;
• maści, kremy, mazidła, pasty oraz żele – do 100 gramów;
• krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego – do 40 gramów;
• mieszanki ziołowe – do 100 gramów;
• pigułki – do 30 sztuk;
• kleiny – do 500 gramów;
• krople do oczu, uszu i nosa oraz maści do oczu, uszu i nosa, sporządzane w warunkach aseptycznych – do 10 gramów.

Leki recepturowe przygotowane z surowców farmaceutycznych lub z leków gotowych, dla których została wydana decyzja administracyjna o objęciu refundacją, są wydawane pacjentowi za odpłatnością ryczałtową, pod warunkiem, że przepisana dawka leku recepturowego jest mniejsza od najmniejszej dawki leku gotowego w formie stałej stosowanej doustnie.

Osobami uprawnionymi do sporządzania leków recepturowych w aptece są wyłącznie farmaceuci i technicy farmaceutyczni (w granicach ich uprawnień zawodowych). [12]

Osoba sporządzająca lek recepturowy:

1. Powinna stosować surowce farmaceutyczne niezbędne do przygotowania danej postaci leku recepturowego, przy czym jeżeli na recepcie wymieniony został ‒ jako wchodzący w skład leku recepturowego ‒ surowiec farmaceutyczny występujący w kilku stężeniach, a stężenie tego surowca nie zostało określone, powinna użyć surowiec o najniższym stężeniu. Surowce farmaceutyczne i postać leku recepturowego muszą spełniać wymagania określone w Farmakopei Polskiej lub Farmakopei Europejskiej, lub innych odpowiednich farmakopeach uznawanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

2. Dokonuje korekty składu leku recepturowego, jeżeli ten podany na recepcie może tworzyć niezgodność chemiczną lub fizyczną zmieniającą działanie leku lub jego wygląd, przez:

• dodanie surowca farmaceutycznego ułatwiającego prawidłowe przygotowanie postaci leku recepturowego lub pozwalającego na uzyskanie jednolitego dawkowania;
• prawidłowy dobór surowców farmaceutycznych, zapewniający rozpuszczenie wszystkich składników leku recepturowego w celu uzyskania jego właściwej postaci;
• zmianę postaci surowca farmaceutycznego z rozpuszczalnej na nierozpuszczalną lub odwrotnie, z uwzględnieniem koniecznej różnicy w ilości surowca.

3. Zobowiązana jest zmniejszyć ilość surowca farmaceutycznego w składzie leku recepturowego do wielkości określonej przez dawkę maksymalną, jeżeli dawka maksymalna jest dla tego surowca ustalona lub ze składu oraz sposobu użycia podanego w recepcie wynika, że nastąpiło przekroczenie dawki maksymalnej, a wystawiający receptę nie uczynił adnotacji o konieczności zastosowania dawki wskazanej w składzie leku;

4. Musi umieścić na recepcie lekarskiej adnotację o dacie i czasie sporządzenia leku recepturowego oraz złożyć swój podpis i przybić pieczątkę.

Dokonanie innych zmiany niż wymienione wyżej jest możliwe jedynie po porozumieniu się z osobą, która receptę wystawiła. Pracownik fachowy apteki sporządzający lek recepturowy odnotowuje na odwrocie recepty wprowadzenie zmian oraz umieszcza swój podpis i pieczątkę.

Lek recepturowy może być sporządzony i wydany w tej samej aptece, na podstawie odpisu recepty lekarskiej, jeżeli nie zawiera on w swoim składzie surowców farmaceutycznych będących środkami bardzo silnie działającymi, silnie działającymi, środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi lub prekursorami grupy kategorii 1, a osoba, która wystawiła receptę, umieściła na niej adnotację dotyczącą tego ile razy wykonanie leku ma być powtórzone. Dopuszcza się sporządzenie i wydanie na podstawie odpisu recepty leku recepturowego zawierającego w swym składzie surowiec farmaceutyczny silnie działający, jeżeli przepisana dawka dzienna lub jednorazowa nie przekracza maksymalnej dawki dziennej lub jednorazowej.

Apteka wraz z lekiem recepturowym zawierającym środek odurzający, substancję psychotropową lub prekursor kategorii 1, wydaje opis recepty. Opis ten może nie zawierać składu leku recepturowego, jeżeli na recepcie zamieszczono adnotację „wydać opis bez składu”.

Koszt sporządzenia leku recepturowego obejmuje:

• wartość użytych surowców farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym leków gotowych wymienionych w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych lub wartość innych leków niż określone powyżej, a zamieszczonych w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych spe­cjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, pod warunkiem, że przepisana dawka leku recepturowego jest mniejsza od najmniejszej zarejestrowa­nej dawki leku gotowego w postaci stałej stosowanej doustnie;
• wartość opakowań;
• koszt wykonania leku recepturowego (taksa laborum).

Marża detaliczna dla leku recepturowego wynosi 25% kosztu jego sporządzenia. Wartość użytych surowców farmaceutycznych i opakowań ustala się na podstawie ceny hurtowej. Jeżeli surowcem do wykonania leku recepturowego jest lek gotowy wymieniony w załączniku do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. za cenę surowca uważa się cenę hurtową tego leku z tym, że liczy się wartość użytej ilości leku, a w odniesieniu do ampułek – wartość całkowitej ilości jednostek zawartych w ampułce.

Jeżeli surowcem do wykonania leku recepturowego jest lek gotowy zamieszczony w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, za cenę surowca uważa się cenę hurtową tego leku, lecz liczy się wartość użytej jednostki dawkowania.

Do wartości użytych surowców farmaceutycznych nie wlicza się kosztów przygotowanej w aptece wody wchodzącej w skład leków recepturowych. Do wartości opakowania nie wlicza się kosztów etykiet, korków oraz podkładek.

Koszt wykonania leku recepturowego (taksa laborum) jest ustalany w zależności od postaci leku i wynosi:

• 12,33 zł – dla postaci leków niejałowych: proszki dzielone i niedzielone (proste i złożone), czopki, globulki, pręciki, roztwory, mikstury, zawiesiny, emulsje do użytku wewnętrznego, płynne leki do stosowania zewnętrznego, maści, kremy, mazidła, pasty, żele, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, mieszanki ziołowe, pigułki i kleiny [13];
• 24,66 zł – dla postaci leków jałowych wykonanych w warunkach aseptycznych, przewidzianych wymogami Farmakopei Polskiej, zgodnie z zamieszczonym na recepcie wskazaniem lub zawierających antybiotyk: krople i maści do oczu, uszu i nosa, proszki dzielone, czopki, globulki, pręciki, roztwory, mikstury, zawiesiny i emulsje do użytku wewnętrznego, płynne postaci leków do stosowania zewnętrznego, maści, kremy, mazidła, pasty, żele. [14]

Odpłatność ryczałtowa dla leków recepturowych wynosi 0,50% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę [15], z zaokrągleniem do pierwszego miejsca po przecinku. Od dnia 1 stycznia 2017 r. wobec ustalenia minimalnego wynagrodzenia za pracę na kwotę 2.000,00 PLN [16], kwota ryczałtu za lek recepturowy  wynosi 10,00 zł.

Surowce farmaceutyczne będące środkami odurzającymi, psychotropowymi lub prekursorami podlegają ewidencjonowaniu analogicznie do produktów leczniczych zawierających w swoim składzie te substancje. [17]

Farmaceuta lub technik farmaceutyczny mogą odmówić wydania leku recepturowego, jeżeli:

• zachodzi konieczność dokonania zmian składu leku recepturowego, w recepcie, do których farmaceuta albo technik farmaceutyczny nie posiada uprawnień, i nie ma możliwości porozumienia się z osobą uprawnioną do wystawiania recept;
• od dnia sporządzenia leku recepturowego na podstawie recepty lub etykiety aptecznej upłynęło co najmniej 6 dni;
• osoba która przedstawiła receptę do realizacji, nie ukończyła 13 roku życia;
• zachodzi uzasadnione podejrzenie co do autentyczności recepty;
• zachodzi uzasadnione podejrzenie co do wieku osoby, dla której została wystawiona recepta.

Jakość leków recepturowych, sposób i miejsce przechowywania surowców farmaceutycznych stosowanych do receptury, sprawność wyposażenia, naczynia i utensylia, a także ewidencje jakie apteka ma obowiązek prowadzić w związku z wykonywaniem leków recepturowych (w tym leków zawierających w swym składzie środek odurzający, substancję psychotropową lub prekursor kategorii 1) podlegają kontroli inspekcji farmaceutycznej. Przypominam też, że jeżeli analiza leku recepturowego jest negatywna apteka musi pokryć koszt przeprowadzonej analizy.

Prawidłowość realizacji recept w tym otaksowania recept, ilości sporządzonych leków recepturowych oraz przestrzeganie terminów realizacji recept podlegają kontroli Narodowego Funduszu Zdrowia.

Wykaz aktów prawnych, w których znajdują się odniesienia do leków recepturowych lub wydano na ich podstawie akty wykonawcze:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2002 r. w sprawie danych wymaganych w opisie technicznym lokalu przeznaczonego na aptekę ogólnodostępną. Dz.U. 2002 nr 161 poz. 1337;
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2002 r. w sprawie wykazu pomieszczeń wchodzących w skład powierzchni podstawowej i pomocniczej apteki. Dz.U. 2002 nr 161 poz. 1338;
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 października 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki (Dz.U. 2002 nr 187 poz. 1565);
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 października 2002 r. w sprawie wydawania z apteki produktów leczniczych i wyrobów medycznych (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 493);
5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakimi powinien odpowiadać lokal apteki (Dz.U. 2002 nr 171 poz. 1395);
6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2006 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (tekst jednolity Dz.U. 2015 poz. 1889);
7. Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie określenia wzorów dokumentów związanych z przeprowadzaniem kontroli i inspekcji przez Państwową Inspekcję Farmaceutyczną oraz wzoru orzeczenia o wyniku badań jakościowych pobranych próbek (Dz.U. 2009 nr 129 poz. 1069);
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 62 ze zmianami);
9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych (Dz. U. 2012 r poz.1259);
10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 sierpnia 2016 zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich (Dz.U. 2016 poz.1261);
11. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz.U. 2008 nr 45 poz. 271 ze zmianami);
12. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 224);
13. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (tekst jednolity Dz.U. 2015 poz. 345).

mgr farm Elżbieta Rząsa-Duran

 Redakcja Aptekarza Polskiego dziękuje Autorce za wyrażenie zgody na przedruk artykułu, który był opublikowany w dwóch częściach w biuletynie “Farmacja Krakowska”. 

Przypisy:

[1] Ustawa prawo farmaceutyczne z dnia 6 września tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze zmianami zwana dalej u.p.f.

[2] Art. 86 ust 2 pkt2 u.p.f.

[3] Dz.U.2002 nr.187, poz. 1565.

[4] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych Dz.U.2012, poz. 1259.

[5] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki. Dz. U. 2002 r. nr 171, poz. 1395.

[6] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2006 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje. Dz.U.2015, poz. 1889.

[7] Legalizacja wag, http://www.ostwag.pl/legalizacja-wag-pm-8.html – data dostępu 15.05.2016.

[8] Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 224.

[9] Lekarz, lekarz dentysta, felczer lub starszy felczer.

[10] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych (Dz.U. z 2012 r. poz 1259).

[11] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1261).

[12] Technik farmaceutyczny z dwuletnią praktyką w aptece w pełnym wymiarze czasu pracy, może wykonywać w aptece czynności fachowe polegające na sporządzaniu, wytwarzaniu, wydawaniu produktów leczniczych i wyrobów medycznych, z wyjątkiem produktów leczniczych mających w swoim składzie substancje bardzo silnie działające, substancje odurzające i substancje psychotropowe grupy I-P oraz II-P (art 91 ust.1 ustawy PF).

[13] Wymienionych w § 3 ust. 1 pkt 1–10 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012. Dz. U. 2012 r poz.1259.

[14] Wymienionych w § 3 ust. 1 pkt 11 i ust. 2 Rozporządzeni Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. Dz. U. 2012 r. poz.1259.

[15] Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tj. Dz. U. 2015r. poz 2008.

[16] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 września 2016 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. (Dz.U. 2016 poz. 1456).

[17] Szczegółowe zasady prowadzenia ewidencji określa §3 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2006 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje; tekst jednolity Dz.U. 2015 poz. 1889).