Rola płynoterapii podczas uszkodzenia nerek
Ostre uszkodzenie nerek jest jednym z najczęstszych powikłań rabdomiolizy i niestety powiązane jest z dosyć słabymi rokowaniami, zwłaszcza w przypadku współistniejącej niewydolności wielonarządowej. Z tego też względu dożylne podawanie płynów mające na celu utrzymanie czynności nerek stanowi ważny element w trakcie procesu leczenia rabdomiolizy.
Rolę szybkiego rozpoczęcia dożylnej płynoterapii udokumentował po raz pierwszy Ron wraz ze swoimi współpracownikami w 1984 roku. U żadnego spośród siedmiu pacjentów, u których niezwłocznie wdrożono płynoterapię, nie doszło do rozwinięcia ostrego uszkodzenia nerek. Obserwacja ta znalazła potwierdzenie w badaniach dodatkowych sugerujących, że szybkie dożylne podanie płynów wiąże się z uzyskaniem lepszych wyników przeprowadzanego leczenia [8].
Kto znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka?
Wyróżnia się kilka grup osób, które mogą być objęte potencjalnie podwyższonym ryzykiem wystąpienia rabdomiolizy. Wyróżniono tu m.in. pacjentów po operacjach, osoby z dużą otyłością, a także długoterminowo przyjmujące leki mające na celu obniżenie poziomu lipidów we krwi [8].
Zauważono również, że rabdomioliza częściej występuje u mężczyzn aniżeli ma to miejsce w przypadku kobiet. Natomiast na podstawie przeprowadzonych badań odnotowano, że większy odsetek kobiet niż mężczyzn doświadczył znacznej utraty siły bezpośrednio po intensywnym, nietypowym wysiłku fizycznym. Natomiast mężczyźni w porównaniu do kobiet wykazywali większy średni wzrost poziomu CK [7].
Podsumowując, zaobserwowano, że rabdomioliza występuje częściej u:
- mężczyzn,
- Afroamerykanów,
- pacjentów w wieku <10 oraz >60 roku życia,
- osób z indeksem masy ciała (BMI) powyżej 40 kg/m2 [8].
Jakie są potencjalne przyczyny rozpadu mięśni?
Istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do wystąpienia rabdomiolizy. Jednakże jako najczęstszą przyczynę wymienia się bezpośrednie uszkodzenie mięśni, do którego może dojść na skutek m.in. uderzenia, urazów elektrycznych, ukąszeń, zgnieceń bądź nietypowych lub też błędnie wykonywanych ćwiczeń fizycznych. Również takie procesy jak niedokrwienie lub niedotlenienie sprzyjają wystąpieniu miopatii, która może być następstwem m.in. urazów, oparzeń, hipotermii, hipertermii, unieruchomienia, nieprawidłowego założenia opaski uciskowej, drgawek oraz zaburzeń równowagi elektrolitowej (hiponatremia, hipokaliemia) [1,2,7].
Do innych czynników mogących przyczynić się do zainicjowania procesu rabdomiolizy możemy również zaliczyć problemy z tarczycą, zaburzenia o podłożu genetycznym jak dystrofia mięśniowa lub miopatie metaboliczne, infekcje (wirusowe zapalenie mięśni, martwicze zapalenie powięzi), leki (statyny), alkohol, środki odurzające oraz toksyny [7]. Czytaj więcej: Badania farmakogenetyczne w indywidualizacji terapii chorób cywilizacyjnych.
Wśród najczęstszych przyczyn prowadzących do wystąpienia rabdomiolizy możemy wyróżnić jednak urazy, wysiłek fizyczny, choroby układowe, leki [4].
Etiologia rabdomiolizy może się różnić w zależności od wieku pacjenta. Wśród osób dorosłych najczęstszymi przyczynami są urazy oraz przyjmowane leki, natomiast w grupie pacjentów pediatrycznych infekcje stanowią przyczynę ok. 1/3 przypadków [12].