Parkinsonizm infekcyjny i toksyczny
Objawy parkinsonizmu mogą wywołać również infekcje. Najlepiej poznanym tego przykładem jest zapalenie śpiączkowe mózgu von Economo. Jest to choroba o wirusowej etiologii, która kilkadziesiąt lat temu występowała sezonowo, nawracając każdego roku jako epidemia lub pandemia.
Śmiertelność zapalenia śpiączkowego mózgu von Economo wynosiła wówczas około 40%. Dziś choroba nie występuje już w formie epidemii, ale nadal zdarzają się pojedyncze jej przypadki. Choroba przebiega w dwóch fazach: przewlekłej, z tak zwanymi atakami wejrzeniowymi. Polegają one na napadowym ustawieniu gałek ocznych ku górze i skręcaniu głowy w kierunku spojrzenia, co powoduje upadek w tył.Druga faza przebiega zobjawami parkinsonizmu pośpiączkowego: akinezją, łojotokiem, ślinieniem, łzawieniem, wzmożonym napięciem mięśni, drżeniem, dyskinezjami i zgięciową postawą [3].
Parkinsonizm toksyczny jest natomiast wynikiem zatrucia niektórymi substancjami, np. tlenkiem węgla, związkami ołowiu, toluenem, metanolem czy MPTP. Ostatni z wymienionych jest związkiem chemicznym obecnym w preparatach z niektórymi syntetycznymi opioidami (głównie 3-demetyloprodynie, MPPP), będący zanieczyszczeniem powstającym w procesie ich produkcji.
Encefalopatia bokserska
Przyczyną zespołu parkinsonowskiego mogą być również guzy mózgu oraz uszkodzenia śródmózgowia (szczególnie urazy doświadczane wielokrotnie). Parkinsonizm pourazowy może być powiązany z tzw. encefalopatią bokserską,która występuje najczęściej u osób uprawiających sporty kontaktowe, szczególnie boks. Zwykle rozwija się w wyniku wielokrotne doznawanych urazów głowy.
Encefalopatia bokserska może przebiegać etapami. Na początku obserwuje się rozchwianie emocjonalne, drażliwość, huśtawki nastrojów, od euforii po spadek formy, depresję i apatię, a także napady agresji i słowotok. Pojawiają się drżenia, zaburzenia mowy i koordynacji. Następnie ujawniają się dolegliwości przypominające chorobę Parkinsona, tj. sztywności mięśniowe i bradykinezja, a także zaburzenia pamięci, trudności ze skupieniem uwagi, roztargnienie i spowolnienie procesów myślowych.
Mogą też wystąpić zespoły paranoiczne (chorobliwa podejrzliwość, urojenia, teorie spiskowe). Pacjenci mają trudności z myśleniem abstrakcyjnym i logicznym. W zależności od lokalizacji uszkodzeń mózgowych, mogą pojawić się afazje, napady padaczkowe i zaburzenia świadomości, a także trudności z rozpoznaniem bliskich osób, utrzymywaniem kontaktów uczuciowych czy hiperseksualizm.
Encefalopatia bokserska jest niewyleczalna. Podobnie jak w przypadku innych schorzeń neurodegeneracyjnych, w leczeniu objawowym wykorzystywane są leki stosowane w chorobie Alzheimera czy Parkinsona. Czytaj więcej: Współczesne choroby neurodegeneracyjne.
Parkinsonizm młodzieńczy i atypowy
Kolejną przyczyną parkinsonizmu mogą być czynniki wrodzone, do których należy m.in. dystonia -parkinsonizm o nagłym początku (RDP). To bardzo rzadkie zaburzenie ruchu, które objawia się w dzieciństwie lub młodości nagłym wystąpieniem napadów dystonii (wyginaniem i skręcaniem kończyn) i objawów parkinsonizmu, a także drgawek i mimowolnych odruchów spowodowanych niekontrolowanymi skurczami mięśniowymi.
Najczęściej napad objawów spowodowany jest wysiłkiem fizycznym, gorączką, upałem, porodem, nadmiernym spożyciem alkoholu lub stresem. Choroba często ulega stabilizacji, choć może też dojść do nagłego nasilenia po wielu latach. Mimo, że RDP nie wpływa na długość życia, to jego jakość jest znacznie obniżona. Jej podłożem jest mutacja genetyczna w genie ATP1A3 dziedziczonym autosomalnie dominująco.
Inną dziedziczną postacią parkinsonizmu jest młodzieńczy parkinsonizm,który ujawnia się najczęściej przed 21. rokiem życia. Ta postać jest również rzadka – stanowi około 0,3% przypadków parkinsonizmu. Jej przyczyną jest prawdopodobnie mutacja w zakresie genu parkiny, który dziedziczony jest sposób autosomalny recesywny.
Parkinsonizm atypowy, inaczej „parkinsonizm plus” to określenie dla przypadków, w których kilka schorzeń neurodegeneracyjnych składa się na wystąpienie specyficznych objawów. Do schorzeń, które mogą być przyczyną wystąpienia parkinsonizmu plus należą między innymi postępujące porażenie nadjądrowe, zespoły otępienne, zanik wieloukładowy czy zwyrodnienie korowo-podstawne.
