Leki w nadwadze i otyłości – jakie i dla kogo?

Jak działa orlistat?

Orlistat – tetrahydrolipostatyna (na polskim rynku pod nazwą Orlistat) jest lekiem o zupełnie innym mechanizmie działania, niż połączenie bupropionu i naltreksonu. Lek ten hamuje aktywność lipaz (żołądkowej, trzustkowej i jelitowej), przez co hamuje trawienie tłuszczów i ich wchłanianie w jelicie. Xenical (Orlistat) stosowany w dawce 60-120 mg 3 razy dziennie, zmniejsza wchłanianie około 1/3 przyjętych z pożywieniem tłuszczów.

W leczeniu otyłości zaleca się, aby spożycie tłuszczów, węglowodanów i białek było rozłożone na 3 główne posiłki i to właśnie przed tymi posiłkami należy przyjmować orlistat. Jeśli pacjent nie spożywa posiłku lub gdy posiłek nie zawiera tłuszczu, dawkę należy pominąć.

Lek nie posiada działania ośrodkowego, dlatego nie wpływa na odczuwanie głodu, sytości i apetytu. Informacja, że hamuje on wchłanianie tłuszczów, może sugerować pacjentom, że nie ma konieczności ograniczania ich ilości w diecie. Nic bardziej mylnego. Nieprzestrzeganie zaleceń dietetycznych podczas leczenia orlistatem może skutkować nasilonymi działaniami niepożądanymi ze strony przewodu pokarmowego, takimi jak wzdęcia, ból brzucha, nietrzymanie stolca, biegunki tłuszczowe czy wyciek tłuszczu z odbytnicy, co może nawet spowodować konieczność przerwania leczenia.

Wśród innych, częstych skutków ubocznych orlistatu wymienia się: hipoglikemię u chorych na cukrzycę typu 2, ból głowy, zakażenia górnych, rzadziej dolnych dróg oddechowych (w tym grypę), lęk, a także ból i dyskomfort w obrębie odbytu. Ze względu na brak wpływu na OUN, orlistat ma znacznie mniej przeciwwskazań do stosowania. Nie jest jednak zalecany osobom z przewlekłym zespołem złego wchłaniania, a także osobom, u których zdiagnozowano cholestazę.

Interakcje lekowe orlistatu na poziomie wchłaniania

W związku z modyfikacją wchłaniania tłuszczów przez orlistat, lek ten może potencjalnie zaburzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E oraz K). Badania nie wskazują jednoznacznie na występowanie takich niedoborów u badanych pacjentów, ale mimo to w trakcie terapii zaleca się profilaktyczne stosowanie przed snem preparatów wielowitaminowych. Orlistatu nie należy stosować w ciąży i w trakcie karmienia piersią. W związku z tym, że lek ten modyfikuje trawienie i wchłanianie jelitowe, może znacząco wpływać na wchłanianie innych leków. W największym stopniu dotyczy to:

• cyklosporyny,
• warfaryny i innych leków przeciwzakrzepowych,
• soli jodu i lewotyroksyny,
• amiodaronu,
• leków stosowanych w leczeniu HIV,
• leków stosowanych w leczeniu depresji, zaburzeń psychicznych lub lękowych,
• leków przeciwpadaczkowych,
• akarbozy.

Jeżeli lekarz zdecyduje się wprowadzić terapię pomimo stosowania wyżej wymienionych leków, należy monitorować ich poziom we krwi i w razie konieczności – dostosować dawkę leku lub zmienić porę dnia, w której dany lek jest zażywany.

Czytaj także: Otyłość – choroba nierozumiana.

Liraglutyd w terapii otyłości

Liraglutyd (rejestrację w terapii nadmiernej masy ciała ma produkt leczniczy Saxenda) jest endogennym analogiem hormonu inkretynowego GLP-1. Jego działanie polega na regulacji stężenia glukozy we krwi. W przypadku hiperglikemii – nasila wydzielanie insuliny z komórek β trzustki, zmniejszając jednocześnie sekrecję glukagonu, natomiast w przypadku hipoglikemii – zmniejsza wydzielanie insuliny bez wpływu na wydzielanie glukagonu.

Liraglutyd poza tym, że obniża glikemię, opóźnia opróżnianie żołądka, zmniejsza uczucie głodu i zwiększa uczucie sytości, co znacznie ułatwia redukcję masy ciała. Według niektórych badań terapia wysokimi dawkami tej substancji w leczeniu otyłości i nadwagi jest efektywniejsza niż stosowanie orlistatu.

Liraglutyd, redukując masę ciała, łagodzi również przebieg chorób towarzyszących nadwadze. W jednym z badań, leczenie liraglutydem obniżyło częstość występowania stanu przedcukrzycowego o 84-96% (w zależności od dawki), a co więcej – we wszystkich zastosowanych dawkach znamiennie obniżało ciśnienie tętnicze u pacjentów. Lek dostępny jest na receptę w postaci roztworu do podawania podskórnie raz dziennie. Dawka początkowa liraglutydu wynosi 0,6 mg i jest stopniowo zwiększana (o 0,6 mg w odstępach przynajmniej tygodnia) do docelowej dawki 3,0 mg. Jeżeli po 12 tygodniach przyjmowania leku w najwyższej dawce nie stwierdza się redukcji masy ciała o przynajmniej 5% początkowej, należy przerwać leczenie.

Wśród najczęstszych działań niepożądanych, które odczuwają pacjenci w czasie stosowania liraglutydu, wymienia się nudności, wymioty, biegunkę i zaparcia, ale również hipoglikemię, zawroty głowy, zaburzenia smaku, bezsenność, suchość w jamie ustnej czy odbijanie się i wzdęcia.

Czytaj także: Rola bakterii probiotycznych w profilaktyce oraz terapii nadwagi i otyłości.