Nadwaga i otyłość prowadzą do wielu poważnych chorób, inwalidztwa i skrócenia czasu życia, ale również do ogromnego przeciążenia systemu opieki zdrowotnej. W leczeniu tych schorzeń poza oczywistymi metodami, takimi jak dieta i aktywność fizyczna, wykorzystywane są również leki. Kiedy i komu są one zalecane, jakie są wskazania i przeciwwskazania do ich wdrożenia, jaka jest ich skuteczność i z jakimi skutkami wiąże się taka terapia? W związku z ciągle rosnącym wskaźnikiem otyłości na świecie istnieje coraz większa szansa, że z takimi pytaniami będą się spotykać między innymi farmaceuci.
Tragiczne skutki nadwagi i otyłości
Otyłość i nadwaga w krajach rozwiniętych i rozwijających się jest uznawana za największy problem zdrowotny, ponieważ ciągnie za sobą tragiczne skutki. W samych krajach europejskich te zjawiska są odpowiedzialne za występowanie 80% przypadków cukrzycy typu 2, 35% przypadków choroby niedokrwiennej serca i 55% przypadków nadciśnienia. Inne, drastyczne dane mówią, że ponad połowa Europejczyków ma nadwagę, a 1 na 13 zgonów wiąże się z nadmierną masą ciała.
Ze względu na nowoczesny styl życia problem ten z roku na rok widocznie narasta. W ciągu ostatnich 20 lat, wskaźnik otyłości w Europie wzrósł aż trzykrotnie. Te dane przekładają się na obciążenie systemu opieki zdrowotnej. Szacuje się, że bezpośrednie koszty, jakie generuje otyłość i nadwaga w Europie stanowią ponad 7% całkowitych kosztów opieki zdrowotnej.
Podstawą jest dieta, ale czy to wystarczy?
Pierwszym i najważniejszym krokiem do zrzucenia zbędnych kilogramów jest oczywiście dieta i aktywność fizyczna. Leczenie niefarmakologiczne w przypadku nadwagi najczęściej w zupełności wystarcza. Niestety w przypadku otyłości sama dieta odchudzająca i zwiększona dawka ruchu mogą być niewystarczająco skuteczne. Efekty zmiany stylu życia u pacjentów chorujących na otyłość to zwykle 3-5% utraty wyjściowej masy ciała i często wynik ten nie jest utrzymany w czasie. Z drugiej strony, żadna inna metoda leczenia nadwagi i otyłości, nie będzie skuteczna bez odpowiedniej diety i aktywności fizycznej. Dlatego pozostają one w dalszym ciągu – niezmiennie – jednym z filarów terapii otyłości.
Zalecenia dietetyczne u osób z nadwagą lub otyłością powinny zachęcać przede wszystkim do wyeliminowania wysokokalorycznych produktów i zwiększenia spożycia ziaren, produktów zbożowych i innych zawierających błonnik, takich jak warzywa i owoce, oraz zastąpienia niskotłuszczowym nabiałem i mięsem produktów wysokotłuszczowych. Poza odpowiednim doborem składników diety, kluczowe znaczenie ma też przestrzeganie ogólnych zasad żywienia, takich jak spożywanie mniejszych porcji posiłków o regularnych porach dnia (4-5 posiłków co 3-4 godziny), unikanie podjadania między posiłkami, nieopuszczanie śniadania oraz unikanie jedzenia w nocy, czy spożywanie minimum 1,5 litra płynów dziennie. Posiłki powinny być komponowane tak, aby przynajmniej połowę talerza podczas śniadania, obiadu i kolacji zajmowały warzywa.
Czytaj także: Raport NIK: otyłość i nadwaga u dzieci to coraz większy problem.