Jak postępować w przypadku wysokiego poziomu cholesterolu?

Poziom cholesterolu przekraczający ustalone normy jest powszechnie występującym problemem, który dotyczy wielu osób bez względu na wiek i płeć. O skali problemu świadczą informacje o tym, że ponad połowa osób w dużych krajach europejskich (Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Francja), w wieku powyżej 25 lat ma poziom cholesterolu przekraczający wartość 193 mg/dl [1].

Nie należy bagatelizować wysokiego poziomu lipidów, gdyż jest to jeden z głównych czynników ryzyka wystąpienia choroby sercowo – naczyniowej (CVD, cardiovascular disease). Obniżenie stężenia cholesterolu poprzez zmianę stylu życia i odpowiednie leczenie farmakologiczne ma na celu ograniczenie występowania wspomnianych chorób, co pozwala na wydłużenie życia wielu pacjentów [2,3].

Czym jest dyslipidemia?

Mianem dyslipidemii określa się stan, w którym poziom lipidów i/lub lipoprotein w osoczu odbiega od uznanych za odpowiednie wartości, które z kolei zależą od całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjenta [4]. 

W praktyce klinicznej w obrębie dyslipidemii wyróżnia się następujące zaburzenia lipidowe:

• hipercholesterolemię,
• dyslipidemię aterogenną,
• ciężką triglicerydemię [4].

Na czym polega hipercholesterolemia?

Stan ten charakteryzuje się poziomem cholesterolu całkowitego (TC, total cholesterol) w osoczu wynoszącym 190 mg/dl bądź więcej (≥ 5 mmol/l) lub zakresem stężenia cholesterolu frakcji lipoprotein o małej gęstości (LDL-C, low-density lipoprotein cholesterol), przewyższającego zalecany poziom w danej grupie ryzyka sercowo-naczyniowego [5].

U osób zdrowych można przyjąć za nieprawidłowy poziom stężenia LDL-C w osoczu/surowicy w sytuacji przekroczenia wartości 115 mg/dl (3 mmol/l). W wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC, European Society of Cardiology) oraz Europejskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą (EAS, European Atherosclerosis Society) nie zostały sprecyzowane konkretne wartości, które by definiowały hipercholesterolemię [4].

Hipercholesterolemię możemy podzielić na:

• pierwotną – wielogenową (najczęściej występującą, dużą rolę odgrywają czynniki środowiskowe np. nieprawidłowa dieta); monogenową (rzadziej występującą, zaliczamy tutaj hipercholesterolemię rodzinną (FH, familial hypercholesterolemia);
• wtórną – w przewlekłej niewydolności nerek, zespole Cushinga, niedoczynności tarczycy, zespole nerczycowym, chorobach wątroby z cholestazą, a także jako potencjalne następstwo przyjmowanych leków takich jak glikokortykosteroidy, progestageny czy też inhibitory proteazy [4,5].

Czytaj także: U 60% Polaków występuje hipercholesterolemia: rusza kampania #WeźSięZbadaj.

Czy charakteryzuje się dyslipidemia aterogenna?

Ten rodzaj dyslipidemii charakteryzuje się współistnieniem:

• podwyższonego stężenia triglicerydów (TG) w osoczu na poziomie równym bądź przewyższającym wartość 150 mg/dl (≥ 1,7 mmol/l) do wartości 500 mg/dl (5,6 mmol/l),
• niskiego stężenia cholesterolu frakcji lipoprotein o dużej gęstości (HDL-C, high-density lipoprotein cholesterol), utrzymującym się w przypadku mężczyzn na poziomie poniżej 40 mg/dl (< 1 mmol/l), natomiast u kobiet < 48 mg/dl (< 1,2 mmol/l)),
• małych, gęstych LDL czyli nieprawidłowych cząsteczek LDL w surowicy [4,5].

W przypadku dyslipidemii aterogennej stężenie LDL-C może utrzymywać się na prawidłowym poziomie bądź podwyższonym, co określane jest wówczas mianem dyslipidemii aterogennej mieszanej [5].

W celu rozpoznania dyslipidemii aterogennej przeprowadzane są badania w celu sprawdzenia stężenia TG oraz HDL-C. W praktyce klinicznej nie sprawdza się małych, gęstych LDL [4].

Hipertriglicerydemia

Hipertriglicerydemia charakteryzuje się wysokim stężeniem triglicerydów w osoczu, przekraczającym wartość 150 mg/dl (> 1,7 mmol/l). Poziom LDL-C utrzymuje się na prawidłowym poziomie. W przypadku ciężkiej hipertriglicerydemii stężenie TG sięga lub nawet przekracza wartość 800 mg/dl (≥ 9 mmol/l) [5].

Czytaj także: Poradnictwo żywieniowe i dietetyczne w praktyce aptecznej. Jak bezpiecznie obniżać masę ciała?