Choroby układu oddechowego
W przypadku osób chorujących na astmę należy zachować szczególną ostrożność w przypadku leków, które potencjalnie mogą powodować zaburzenia oddychania (duszność) i obkurczać drogi oddechowe.
Inhibitory konwertazy angiotensyny a układ oddechowy
Do leków o takim potencjalnym działaniu należą inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę, których częstym działaniem niepożądanym są napady kaszlu. Innymi lekami są również niesteroidowe leki przeciwzapalne, które mogą indukować pojawienie się astmy aspirynowej, co wynika z mechanizmu ich działania – hamowania syntezy prostaglandyn, które odpowiadają za rozszerzanie oskrzeli [17].
Ryzyko duszności podczas stosowania leków przeciwko nadciśnieniu
Również leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym z grupy beta-adrenolityków, mogą powodować skurcz oskrzeli i zwiększać ryzyko duszności. Choć w tym przypadku tych ostatnich, wyniki najnowszych badań obserwacyjnych wskazują, że leki z grupy beta-adrenolityków nie zwiększają ryzyko wystąpienia i/lub zaostrzenia objawów astmy [18].
Choroby skóry i tkanki łącznej
Jak pokazują badania, najczęściej występującymi schorzeniami indukowanymi po podaniu leków są choroby skóry i tkanki łącznej. Toczeń rumieniowaty może być wywołany lekami pochodzącymi z różnych grup terapeutycznych (m.in. leki arytmiczne, hipotensyjne, przeciwdrgawkowe, diuretyki, przeciwgrzybicze, antybiotyki, statyny, leki biologiczne) [19].
Zapalenie skórno-mięśniowe odnotowano u pacjentów stosujących przewlekle hydroksymocznik i inne cytostatyki. Leki przeciwnowotworowe (np. bleomycyna) mogą indukować powstawanie stwardnień skóry.
Raportowano również pojawienie się twardziny skórnej na skutek stosowania witaminy K, czy pentozycyny. Należy jednak pamiętać, że w większości przypadków zmiany ustępowały po przerwaniu terapii.
Piśmiennictwo:
1 Tamura BK, Bell CL, Inaba M, Masaki KH. Outcomes of polypharmacy in nursing home residents. Clin. Geriatr. Med. 2012;28:217–236.
2 Lindblad CI, Hanlon JT, Gross CR, et al. Clinically important drug-disease interactions and their prevalence in older adults. Clin Ther. 2006;28(8):1133-1143.
3 Lau MHM, Tenney JW. Evaluation of Drug-Disease Interactions and Their Association with Unplanned Hospital Readmission Utilizing STOPP Version 2 Criteria. Geriatrics (Basel). 2017;2(4):33.
4 https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51919,przewlekla-niewydolnosc-nerek
5 Hartmann B, Czock D, Keller F. Drug therapy in patients with chronic renal failure. Dtsch Arztebl Int. 2010;107(37):647-656.
6 Weber E, Badurek S, Muszytowski M. Leczenie farmakologiczne cukrzycy u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Forum Nefrologiczne; 2017, tom 10, nr 4, 289–296
7 Korzeniewska-Rybicka I. Niesteroidowe leki przeciwzapalne a choroby układu krążenia. Medycyna po Dyplomie. 2012; 12.
8 https://www.termedia.pl/reumatologia/Nie-ma-bezpiecznych-NLPZ-dla-serca,26410.html
9 Cheng D, Gao H, Li W. Long-term risk of rosiglitazone on cardiovascular events — a systematic review and meta-analysis. Endokrynologia Polska 2018;69(4):381-394.
10 Feenstra J, Grobbee DE, Remme WJ, Stricker BH. Drug-induced heart failure. J Am Coll Cardiol. 1999;33(5):1152-1162.
11 Page RL 2nd, O’Bryant CL, Cheng D, et al. Drugs That May Cause or Exacerbate Heart Failure: A Scientific Statement From the American Heart Association [published correction appears in Circulation. 2016 Sep 20;134(12):e261]. Circulation. 2016;134(6):e32-e69.
12 Samborski W, Filipiak K, Kaczmarczyk J, Tykarski A. Niesteroidowe leki przeciwzapalne a powikłania sercowo-naczyniowe i gastroenterologiczne — algorytm wyboru. Choroby Serca i Naczyń 2016, tom 13, nr 4, 257–264.
13 Björnsson ES. Drug-induced liver injury due to antibiotics. Scand J Gastroenterol. 2017;52(6-7):617-623.
14 Chlebus E. Izotretynoina a depresja. Wiadomości dermatologiczne; 2018; NR 1 (Grudzień 2018)
15 Tango RC Psychiatric side effects of medications prescribed in internal medicine. Dialogues Clin Neurosci. 2003 Jun; 5(2): 155–165.
16 Lewis DA., Smith RE. Steroid-induced psychiatric syndromesa report of 14 cases and a review of the literature. J Affect Disord. 1983;5:319–332.
17 Lo P-Ch, Tsai YT, Lin S-K, Lai JN. Risk of asthma exacerbation associated with nonsteroidal anti-inflammatory drugs in childhood asthma. Medicine (Baltimore). 2016 Oct; 95(41): e5109.
18 Morales DR, Guthrie B, Lipworth BJ, Donnan PT, Jackson C. Prescribing of β-adrenoceptor antagonists in asthma: an observational study. Thorax. 2011;66(6):502-507.
19 Błaszczyk M. Leki jako czynnik prowokujący choroby tkanki łącznej. Przegl Dermatol 2010, 97, 159–170.