Jak działa terapia CAR-T?
CAR-T jest rodzajem terapii genowej, w której od chorego pobierane są limfocyty T, które są następnie modyfikowane genetycznie, namnażane i podawane mu z powrotem. Cały ten proces to skomplikowane logistycznie przedsięwzięcie, które trwa kilka tygodni. Modyfikacja, jakiej poddawane są limfocyty powoduje, że rozpoznają one antygen CD19, CD20 lub CD30 istotnie wyrażone w wypadku chorób hematologicznych bądź inny, obecny w konkretnym typie komórek nowotworowych.
Modyfikowane limfocyty rozpoznają antygen komórek rakowych i wiążą się z nim, co prowadzi do uwolnienia cytotoksycznej perforyny i granzymu, a ostatecznie polaryzacji makrofagów i strawienia intruza. Terapia jest skuteczna u prawie 40-70% pacjentów, którzy nie odpowiedzieli na klasyczną chemioterapię. CAR-T daje nadzieje przypadkom beznadziejnym, ma jednak wiele ograniczeń i nie jest pozbawiona poważnych działań ubocznych. Dlatego trwają prace nad udoskonalaniem CAR-T.
Próbuje się uzbrajać limfocyty w możliwość uwalniania prozapalnych cytokin czy modulację ich aktywności w zależności od parametrów terapii. Platforma Obsidian CytoDRIVE pozwala na dodanie do CAR-T domeny reagującej na lek. Prace koncentrują się na zastosowaniu acetazolamidu jako niskocząsteczkowego leku, którego podanie pozwalałoby na odwracalne związanie z CAR-T i jego częściowe wyciszenie. Taka modulacja pozwoliłaby na kontrolowanie poziomu cytotoksyczności terapii. Ta technologia jest młoda, ale daje nadzieję.
Czytaj także: 100 mln na leczenie nowotworów terapią CAR-T cells.
Rozwój krajowej terapii CAR-T
W Polsce Agencja Badań Medycznych przeznaczyła 100 milionów złotych na opracowanie krajowej terapii CAR-T. Szacuje się, że pozwoli to dziesięciokrotnie obniżyć jej koszty. Komercyjna CAR-T to jednostkowy wydatek ponad 1,5 miliona złotych. 7 grudnia 2020 roku ogłoszono, że grant otrzyma konsorcjum, którego liderem jest Warszawski Uniwersytet Medyczny. Pozostały skład obejmuje: Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej Curie, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Instytut Hematologii i Transfuzjologii, Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. Antoniego Jurasza, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie oraz Uniwersytet Medyczny w Łodzi.
CAR-T jest prowadzona już w kilku ośrodkach w Polsce, ale jej rozwój ograniczał koszt i skomplikowany proces logistyczny. ABM zakłada, że rozwój polskiej terapii CAR-T pozwoliłby na organizację kilkudziesięciu placówek oferujących ten rodzaj leczenia.
Czytaj także: Metoda CAR-T: “ostatnia nadzieja dla pacjentów bez nadziei”.
Kroki milowe onkologii
Każda nowa metoda leczenia budzi wiele nadziei i oczekiwań. Patrząc na kamienie milowe terapii onkologicznej, które przyniosły ich autorom Nagrodę Nobla, obejmują one metody hormonalnego leczenia raka prostaty (Huggins, 1966), chemioterapię (Elion i Hitchings, 1988) oraz przeszczep szpiku kostnego w przypadku białaczki (Thomas 1990). Jednak zaawansowany rak pozostaje niezmiernie trudny do leczenia i rozpaczliwie potrzebne są nowe strategie terapeutyczne. Niezmiennie ważna pozostaje profilaktyka i wczesna diagnoza. Aby była możliwa musimy wspólnie budować świadomość, że rak wcześnie wykryty może być uleczalny.
Podsumowanie
Immunoonkologia daje możliwości, o jakich jeszcze kilkanaście lat temu nikomu się nie śniło. To dynamiczna i prężna gałąź medycyny. Bardzo różnorodne metody terapeutyczne nie byłyby możliwe bez technik edycji genów. Dziś potrafimy precyzyjnie wstawiać i wycinać konkretne geny z komórek układu odpornościowego. To z kolei pozwala na wykorzystanie naszego własnego układu immunologicznego do zwalczania raka.
Piśmiennictwo:
- https://www.nature.com/articles/s41467-020-17670-y
- http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-ogolem-2
- https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/na-jakie-nowotwory-najczesciej-choruja-polacy
- https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2018/press-release
- https://science.sciencemag.org/content/343/6168/301.long
- https://ashpublications.org/blood/article/127/26/3312/35352/CD19-targeted-CAR-T-cell-therapeutics-for
- https://abm.gov.pl/pl/aktualnosci/404,ABM-przekaze-100-mln-na-leczenie-nowotworow-przelomowa-terapia-CAR-T-cells.html
- https://abm.gov.pl/pl/aktualnosci/709,Wyniki-konkursu-na-opracowanie-polskiej-terapii-adoptywnej-CARCAR-T.html
- https://obsidiantx.com/our-science
