Jak rozłożyć dawkowanie leków w ciągu dnia?
Na wyżej wymienionych przykładach wyraźnie widać, że inhibitory pompy protonowej stanowią podstawę każdego schematu eradykacji H. pylori. Zaleca się, aby leki z tej grupy stosowane były dwa razy dziennie (esomeprazol w dawce 20 mg, lanzoprazol 30 mg, omeprazol 20 mg, pantoprazol 40 mg lub rabeprazol 20 mg). Ogólną zasadą w przypadku IPP jest ich zażywanie godzinę przed jedzeniem.
W leczeniu wspomagającym mogą być również wykorzystane leki zobojętniające, które zawierają w składzie wodorotlenek glinu, magnezu, węglan wapnia czy wodorowęglan sodu. Ich zastosowanie jednak jest ograniczone ze względu na konieczność częstego zażywania – zwykle godzinę po każdym posiłku i przed snem, w dużych dawkach.
Chemioterapeutyki czy antybiotyki w zależności od dobranego schematu leczenia stosowane są 2 lub 3 razy dziennie, w odpowiednich dawkach. Większość z nich może być przyjmowana niezależnie od pokarmu (amoksycylina, metronidazol, tynidazol i klarytromycyna), wyjątek stanowi tetracyklina. Lek ten należy przyjmować między posiłkami (co najmniej 1 godzinę przed lub 2 godziny po posiłku), ponieważ pokarm osłabia jego wchłanianie. Szczególną uwagę należy tutaj zwrócić na produkty zawierające dużą ilość wapnia (mleko i jego przetwory), który tworzy słabo wchłanialne chelaty, a tym samym osłabia działanie antybiotyku i skuteczność całej terapii. Zmniejszenie wchłaniania może nastąpić również przy podwyższonym pH środowiska, dlatego lek ten warto stosować razem z IPP, zanim dojdzie do zahamowania przez nie wydzielania kwasu solnego.
Cytrynian bizmutu w eradykacji H. pylori najczęściej jest stosowany 3 – 4 razy dziennie. Nie należy jeść ani pić w ciągu pół godziny przed przyjęciem leku lub po jego przyjęciu. Najskuteczniejsze działanie będzie więc wykazywał na czczo, dlatego można go stosować np. razem z IPP. Wyjątek stanowi tutaj sytuacja, w której pacjent ma zaleconą terapię z bizmutem i omeprazolem. Lek ten nasila wchłanianie bizmutu, dlatego zaleca się przyjmowanie obu tych leków razem z pokarmem (w celu zmniejszenia wchłaniania bizmutu).
Preparat trójskładnikowy ułatwieniem dla chorych
Dużym ułatwieniem w leczeniu choroby wrzodowej jest zastosowanie leku trójskładnikowego, który zawiera w jednej kapsułce 140 mg cytrynianu bizmutu, 125 mg tetracykliny i 125 mg metronidazolu. Producent zaleca przyjmowanie 3 kapsułek po śniadaniu, 3 kapsułek po obiedzie, 3 kapsułek po kolacji oraz 3 kapsułek przed snem (najlepiej również po posiłku). W sumie pacjent powinien przyjmować 12 kapsułek na dobę przez 10 dni. Stosując ten lek, dodatkowo należy przyjmować inhibitor pompy protonowej (najczęściej omeprazol 20 mg) dwa razy na dobę. Aby ograniczyć interakcję bizmutu z omeprazolem, zaleca się stosowanie obu preparatów po posiłku.
Możliwe problemy lekowe w trakcie leczenia choroby wrzodowej
W trakcie leczenia choroby wrzodowej, w żołądku dochodzi do podwyższenia pH (za sprawą IPP). Może to nasilać wchłanianie między innymi digoksyny i antagonistów witaminy K, prowadząc do osiągania przez nie toksycznych stężeń i nasilenia skutków ubocznych. Podwyższone pH może również osłabiać wchłanianie, a tym samym działanie niektórych leków, na przykład przeciwgrzybiczych (ketokonazol, itrakonazol, pozakonazol).
Sole bizmutu mogą wpływać na działanie fenytoiny, ketokonazolu i cyprofloksacyny, zmniejszając ich wchłanianie.
Spośród najbardziej znaczących interakcji amoksycyliny, wymienia się jej wpływ na działanie probenecydu, allopurynolu, leków przeciwzakrzepowych i metotreksatu.
Tetracyklina zmniejsza aktywność protrombiny we krwi (rozpoczynając jej stosowanie, należy często kontrolować przebieg leczenia przeciwzakrzepowego, dostosowując odpowiednio dawkę leku przeciwzakrzepowego). Stosowana z retinoidami może powodować łagodne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, dlatego w czasie przyjmowania tetracykliny należy przerwać leczenie retinoidami. Wchłanianie tetracykliny jest spowolniane przez leki zobojętniające zawierające glin, wapń lub magnez, preparaty zawierające żelazo, cynk lub wodorowęglan sodu oraz produkty mleczne.
Metronidazol natomiast może nasilać toksyczność litu, ponadto wchodzi w podobną do disulfiramu reakcję z alkoholem (skurcze brzucha, nudności, wymioty, ból głowy, uderzenia gorąca, a nawet reakcje psychotyczne). Nasila działanie przeciwzakrzepowe warfaryny i innych doustnych przeciwzakrzepowych pochodnych kumaryny, powodując wydłużenie czasu protrombinowego (należy kontrolować czas protrombinowy i odpowiednio dostosować dawki leku przeciwzakrzepowego). Metronidazol zwiększa również stężenie cyklosporyny i busulfanu we krwi. Leki indukujące enzymy wątrobowe (takie jak fenytoina, fenobarbital) mogą przyspieszać wydalanie metronidazolu, zmniejszając jego stężenie we krwi.
Warto pamiętać, że nie wszystkie wymienione interakcje są istotne klinicznie. Należy jednak być ich świadomym i w razie niepokojących połączeń z innymi lekami, zalecić ostrożność lub kontakt z lekarzem.