Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aktualności
  • Eksperci
  • SZKOLENIA
  • Wiedza
  • Receptura
  • Prawo
  • Trendy
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • Aktualności
  • Eksperci
  • SZKOLENIA
  • Wiedza
  • Receptura
  • Prawo
  • Trendy
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Wiedza

Doping z apteki, czyli leki zakazane w sporcie

mgr farm. Aleksandra MroczkowskaAutormgr farm. Aleksandra Mroczkowska
22/11/2021
Doping z apteki, czyli leki zakazane w sporcie

fot. Canva.com

Zwiększenie tolerancji na wysiłek – mniej popularna właściwość GKS

Glikokortykosteroidy (GKS) wykazują działanie przeciwzapalne, dlatego są stosowane m.in. w leczeniu stanów zapalnych dróg oddechowych, jak np. astma czy POChP. Mniej znanym działaniem tej grupy leków jest wydłużenie czasu, po którym pojawia się zmęczenie pod wpływem intensywnego wysiłku fizycznego.

Z tego względu leki takie jak betametazon, budezonid, deksametazon, metyloprednizolon, prednizolon czy flutikazon bywają stosowane przez sportowców jako doping. Co ciekawe, GKS są zakazane w trakcie zawodów tylko jeśli podawane są doustnie, domięśniowo lub doodbytniczo. Dozwolona jest natomiast ich aplikacja miejscowa, np. w postaci maści czy płynów do stosowania na skórę. Dzięki lipofilowej budowie GKS, pewna część podanej w ten sposób dawki przenika do krążenia. Zastosowanie maści ze sterydem mogłoby więc dawać pozytywny wynik związany z dopingiem, dlatego WADA przyjęła próg określający minimalne, dopuszczalne stężenie tych związków. Pozwala to na stosowanie GKS miejscowo i jednocześnie zapobiega nadużyciom.

Leki zabronione tylko w niektórych dyscyplinach

β-blokery to grupa leków, które powodują obniżenie częstości skurczów serca, jego pojemności minutowej oraz ciśnienia krwi. Są więc stosowane w kardiologii, np. w leczeniu niewydolność serca, choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, czy arytmii, ale również w jaskrze. Wśród przedstawicieli tej grupy związków znajdują się leki takie jak bisoprolol, propranolol, metoprolol, sotalol, karwedilol, tymolol, czy metoprolol.

Zwolnienie akcji serca wywołuje słaby efekt odprężający bez towarzyszącej utraty czułości zmysłów, co jest częstym skutkiem ubocznym leków uspokajających. Z tego względu β-blokery są stosowane w przeciwdziałaniu tremie scenicznej czy niwelowaniu części objawów zespołu stresu pourazowego. Łagodne właściwości uspokajające tej grupy leków sprawiają, że zahamowane zostaje drżenie rąk, co zostało docenione również przez sportowców.

β-blokery są popularne głównie w dyscyplinach wymagających szczególnej precyzji, takich jak strzelectwo i łucznictwo, a także w sportach motorowych, narciarstwie, golfie, bilardzie, rzutkach i nurkowaniu. Niestety ich stosowanie przez zdrowe osoby wiąże się z zaburzeniami kardiologicznymi, takimi jak bradykardia (zwolnienie akcji serca), nadmierne obniżenie ciśnienia krwi, zaburzenia snu, halucynacje słuchowe, skurcze oskrzeli, depresja czy zmęczenie.

Czytaj także: Sterydoterapia i „sterydofobia”. Wskazania oraz działania niepożądane.

Leki OTC a doping

Substancje dopingujące to nie tylko nielegalne preparaty sprzedawane na czarnym rynku i leki na receptę, ale również powszechne, łatwo dostępne leki OTC. Wśród nich wymienić można popularny składnik leków na katar – pseudoefedrynę, substancję o działaniu stymulującym. Ze względu na szeroką dostępność tego związku, za złamanie przepisów antydopingowych uznawane jest tylko jej stężenie w moczu przekraczające 150 µg/mL. Takie stężenie występuje po spożyciu około 5-8 tabletek (zawierających najwyższą dostępną bez recepty dawkę 120 mg) na raz.

Kolejnym przykładem leku OTC stosowanego jako doping jest niketamid, który pobudza ośrodek oddechowy w OUN i zwiększa częstość pracy serca. Złą sławą w sporcie cieszy się również kodeina – składnik tabletek i syropów przeciwkaszlowych. Związek ten w pewnym stopniu jest metabolizowany w organizmie do morfiny i hydrokodonu, w związku z czym zastosowanie takiego preparatu może być przyczyną fałszywie dodatniego wyniku kontroli antydopingowej.

Czytaj także: Rola farmaceuty w obliczu zmiany kategorii dostępności leków.

Suplementy źródłem substancji dopingowych

Ze względu na niedostateczne badania składu (a nawet ich całkowity brak), nie można również wykluczyć obecności zakazanych związków w suplementach diety sprzedawanych zarówno w internecie, jak i aptekach. Niestety one również, podobnie jak odżywki dla kulturystów, stanowiły już w przeszłości źródło pozytywnych wyników kontroli antydopingowych u sportowców.

Wątpliwy skład preparatów dla sportowców przedstawia jedna z ciekawych analiz przeprowadzona na zlecenie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w roku 2002. Spośród przebadanych suplementów diety (odżywek), substancje dopingujące wykryto aż w 26% produktów dostępnych na terenie Holandii, czy 19% produktach dostępnych w USA i Wielkiej Brytanii. Większość z niedeklarowanych przez producentów składników dopingujących wykrywanych w suplementach dla sportowców, to sterydy.

Piśmiennictwo:

  1. Sobczak Ł. , Goryński K. Leki z apteki a doping w sporcie. Farmacja Polska 2018; 74(4): 199-205.
  2. Pokrywka A. Modulatory metabolizmu zabronione w sporcie. Medical Tribune 2016; 5: 71-75.
  3. Manicka Z., Strzelecki W. Świadomość niepożądanych efektów zdrowotnych stosowania dopingu przez sportowców wśród uczniów szkół średnich. Pielęg. Pol. 2010; 38: 173-180.
  4. Piłkowski S., Pokrywka A., Mamcarz A. Niedozwolone wspomaganie farmakologiczne w sporcie a układ sercowo-naczyniowy. Kardiologia Polska 2008; 66 (1): 91-98.
  5. Mędraś M., Jóźwik P. Zastosowanie testosteronu i sterydów anaboliczno-androgennych w sporcie 2009; 60 (3): 204; 206.
Strona 4 z 4
Poprzedni1...34
Tagi: anabolikidopingmedycyna sportowanielegalny dopingsubstancje dopingujące
UdostępnijPodziel się
mgr farm. Aleksandra Mroczkowska

mgr farm. Aleksandra Mroczkowska

Powiązane artykuły

Uzależnienie – natura i mechanizm powstawania zjawiska

Uzależnienie - natura i mechanizm powstawania zjawiska
Autormgr farm. Szymon Kuracki

Uzależnieniem nazywamy każdy nabyty stan zaburzenia zdrowia psychicznego i fizycznego przebiegający z okresowym lub stałym przymusem wykonywania określonej czynności lub...

Czytaj więcej

Oreksyny – rola w organizmie i możliwość wykorzystania w terapii niektórych chorób

Oreksyny - rola w organizmie i możliwość wykorzystania w terapii niektórych chorób
Autormgr farm. Natalia Kaznowska

Oreksyny A (OxA) i B (OxB) - inaczej hipokretyny 1 (Hcrt1) i 2 (Hcrt2) - są to neuropeptydy, którym początkowo...

Czytaj więcej
Następny wpis
MZ: bezpłatne szczepienia przeciw grypie dla wszystkich pełnoletnich

MZ: bezpłatne szczepienia przeciw grypie dla wszystkich pełnoletnich

Przeczytaj również

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 189 (167e)

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 189 (167e)

Ranking kryteriów wyboru terapii w stwardnieniu rozsianym według pacjentów

Ranking kryteriów wyboru terapii w stwardnieniu rozsianym według pacjentów

Personalizowane terapie HIV a potrzeby psychospołeczne pacjentów

Personalizowane terapie HIV a potrzeby psychospołeczne pacjentów

Trastuzumab derukstekan: rewolucja w leczeniu raka piersi

Trastuzumab derukstekan: rewolucja w leczeniu raka piersi

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o zawodzie farmaceuty i ustawy Prawo farmaceutyczne

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o zawodzie farmaceuty i ustawy Prawo farmaceutyczne

Facebook

  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 188 (166e)
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Trendy
  • Farmacja szpitalna
  • Aptekarz Polski

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Jak pomóc Ukrainie?
SPRAWDŹ
Jak pomóc Ukrainie?
SPRAWDŹ
Ta strona używa plików cookies. Pozostając na tej stronie zgadzasz się na ich użycie. ☒ Zgadzam się