Choroby wirusowe wieku dziecięcego – trzydniówka oraz choroba dłoni, stóp i jamy ustnej

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej – HFMD

Kolejną powszechnie występującą chorobą zakaźną jest choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD, ang. hand, foot and mouth disease), która wywoływana jest głównie przez enterowirusa 71 (EV-71) oraz wirusa Coxsackie A16 (CV-A16). Zaobserwowano jednak, że wzrasta liczba przypadków, które wywoływane są przez wirusy CV-A6 oraz CV-A10. Należą one do rodzaju Enteroviruses i rodziny Picornaviridae [12,13,14]. W trakcie trwania tej choroby występujące objawy mogą być zbliżone do tych występujących podczas gorączki trzydniowej.

Jakie są objawy HFMD?

Wśród objawów charakterystycznych dla choroby dłoni, stóp i jamy ustnej wymienia się m.in. gorączkę u dzieci oraz wysypkę skórną, z możliwością pojawienia się również owrzodzeń w jamie ustnej, w miejscach takich jak dziąsła lub wewnętrzna powierzchnia policzków. Zmiany skórne mogą także obejmować podniebienie oraz gardło [13-15].

Do objawów klinicznych HFMD możemy również zaliczyć między innymi nagłe drgawki, wymioty, mioklonie oraz ból głowy [16].

W praktyce czasem zdarzają się sytuacje, gdy na początku dziecko zgłasza odczuwane dolegliwości ze strony zmian owrzodzeniowych pojawiających się w jamie ustnej, a następnie – dzień bądź dwa dni później – pojawiają się zmiany skórne na dłoniach oraz podeszwach stóp [14].

Charakter oraz miejsce występowania wysypki

Owrzodzenia w obrębie jamy ustnej to nie jedyne zmiany obserwowane na skórze. Pojawiająca się wysypka ma zazwyczaj charakter grudkowo-pęcherzykowy i występuje na podeszwach stóp lub na dłoniach, bądź też w obu tych miejscach jednocześnie. W niektórych przypadkach wysypka może być typu grudkowo-plamistego, pozbawiona obecności pęcherzyków i może wystąpić także w miejscach takich jak łokcie, kolana czy pośladki, co ma miejsce zwłaszcza w przypadku niemowląt oraz młodszych dzieci [13-15].

Jakie są drogi zakażenia HFMD?

Ludzie stanowią rezerwuar choroby dłoni, stóp i jamy ustnej, co wiąże się z tym, że  przenoszenie jej pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny stanowi główne źródło jej rozprzestrzeniania [15].

Enterowirusy mogą być przenoszone różnymi drogami, w tym między innymi oralno-oralną, fekalno-oralną, a także drogą oddechową. Kontakt z rękami na których znajduje się wirus, z zabawkami czy też naczyniami, może stanowić źródło zakażenia. Styczność z płynem pochodzącym z pęcherzy osoby chorej również może stać się przyczyną zakażenia, co warto mieć na uwadze i należy zachować ostrożność [12,15,17].

Okres inkubacji zazwyczaj wynosi od 3 do 6 dni. Wirus może być wydalany wraz z kałem przez około 4 do 8 tygodni po wystąpieniu choroby, natomiast obecność wirusa w ślinie jest wykrywana przez krótszy czas [15].

Kto jest narażony na zachorowanie HFMD? Czy tylko dzieci?

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej jest dosyć popularną chorobą wieku dziecięcego, najczęściej występując u dzieci w wieku poniżej 10. roku życia. Odporność osób dorosłych najprawdopodobniej wiąże się z pamięcią immunologiczną na skutek przebytej infekcji w dzieciństwie. Dorośli zazwyczaj wykazują odporność na tę chorobę z uwagi na przeciwciała obecne w organizmie, pomimo, że znaczna część osób jest narażona na wirusa [15,18].

Większość osób dorosłych nie wykazuje żadnych objawów w trakcie zakażenia. Dzieci jednak stanowią wiodącą grupę w przypadku zakażeń, gdyż 80% zainfekowanych to dzieci poniżej 5. roku życia [18].

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej dosyć często występuje na terenie Azji, w okolicach Chin, Japonii, Korei Południowej, Tajwanu, Wietnamu oraz Malezji. Uzyskane dane wskazują, że częściej z tym schorzeniem zmagali się chłopcy aniżeli dziewczynki [15]. 

Czytaj także: Opieka farmaceutyczna w pediatrii.