Jak znaleźć produkt odpowiedni dla skóry?
Trudno znaleźć jeden produkt, który odpowiadałby na wszystkie potrzeby skóry. Przykładowo, cera tłusta potrzebuje zarówno regulacji wydzielania sebum, ale także nawilżenia, ochrony przeciwko czynnikom środowiskowym, działania przeciwzmarszczkowego czy depigmentacyjnego. Kluczem może być tzw. layering, czyli pielęgnacja warstwowa. Świetnym przykładem są Azjatki, które słyną z pięknej cery. Uwarunkowania genetyczne odpowiadają za to tylko w pewnym stopniu, Azjatki lubią dbać o siebie i czynią z tego prawdziwie relaksujący rytuał.
Co warto wiedzieć o pielęgnacji warstwowej?
Podstawą do wprowadzenia pielęgnacji warstwowej jest wiedza i to zarówno o skórze, jej potrzebach, jak i o substancjach aktywnych. Bazą każdej pielęgnacji powinien być dokładny demakijaż i oczyszczanie. Najlepiej stosować oczyszczanie dwuetapowe.
W pierwszym kroku stosuje się mleczko bądź płyn micelarny, który rozpuszcza nam makijaż, zanieczyszczenia i nagromadzone sebum. W drugim używa się żelu bądź pianki w połączeniu z wodą. Następnie przeciera się skórę tonikiem, choć zdania co do konieczności jego użycia są podzielone. Następnie można już nakładać substancje czynne, najlepiej w postaci serum, koncentratu lub boostera. Zawsze zaczyna się od najlżejszej konsystencji, czyli np. serum wodne, silikonowe, olejowe i krem.
Azjatki bardzo dużą wagę przykładają do ochrony przeciwsłonecznej i antyoksydacji, dlatego warto za ich przykładem, uczynić z tego podstawę pielęgnacji naszej skóry. Idealnym kosmetykiem antyoksydacyjnym byłoby serum z witaminami C (15%) i E (1%) oraz kwasem ferulowym (0,5%). Badania wykazały, że skuteczność witaminy C w takim połączeniu jest ośmiokrotnie wyższa. Wpływa na posłoneczne uszkodzenia skóry, zarówno te natychmiastowe, jak i długofalowe. Witamina E i C to przeciwutleniacze synergistyczne. Witamina E usuwa rodniki hydroksylowe, a powstająca jej rodnikowa forma jest regenerowana do pierwotnej formy nierodnikowej przez witaminę C. Reakcja utleniania witaminy C jest odwracalna.
Przy komponowaniu zestawu do pielęgnacji warstwowej warto wziąć pod uwagę pewne niebezpieczeństwa, które mogą wynikać z odmiennego dla poszczególnych substancji optymalnego pH, wzajemnych interakcji np. tworzenia nowych związków, nieaktywnych, szkodliwych lub drażniących i addytywnego działania, ponieważ może dojść do podrażnienia skóry.
Czy pomiędzy substancjami czynnymi kosmetyków może dochodzić do interakcji?
Przykładem takiego niefortunnego połączenia jest niacynamid i witamina C w formie kwasu askorbinowego. Jak już wspomniano powyżej optymalne pH dla AA wynosi 3,5, a dla niacynamidu jest to 4-6. Dlatego łączenie obu substancji w jednej formulacji nie ma sensu, ponieważ w takim kosmetyku może wytworzyć się niacyna. Najwięcej jej powstanie przy pH 3,8, a im dłużej taki produkt będzie przechowywany, tym więcej niacyny powstanie. Drugim niebezpieczeństwem jest powstawanie askorbinianu niacynamidu, który powoduje żółknięcie kosmetyku i wiąże oba związki, zmniejszając ich skuteczność.
Powyższe uwagi dotyczą jednego produktu zawierającego oba związki chemiczne. Nie prowadzono badań w przypadku dwóch osobnych produktów kosmetycznych nakładanych po sobie. Zaleca się rozdzielić stosowanie tych substancji na poranną (AA) i wieczorną (NA) aplikację. Innym rozwiązaniem jest stosowanie pochodnej witaminy C, na przykład tetraizopalmitynianu askorbylu, który nie daje żadnych interakcji. Pochodne witaminy C poleca się też szczególnie przy skórze wrażliwej i naczyniowej.
Nie należy łączyć w jednej rutynie pielęgnacyjnej niacynamidu i kwasów AHA i BHA z powodu różnicy pH. Nie powinno się używać kwasu askorbinowego z innymi kwasami czy retinolem, gdyż jest to za duży potencjał drażniący. Nie łączymy także produktów z AA z tymi zawierającymi peptydy, także peptydy miedziowe. Czytaj więcej: Zima – czas retinolu.
Podsumowanie
Na rynku jest bardzo dużo dermokosmetyków o działaniu przeciwzmarszczkowym. Warto poznać ich dokładny mechanizm działania, rozważnie wybierać nowości i umiejętnie łączyć ze sobą różne substancje. Najważniejsza jest ochrona skóry przed promieniowaniem UV, które jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za objawy starzenia. Antyoksydanty w połączeniu z filtrami UV to najlepsza nieinwazyjna kuracja anti-aging, jaką możemy zafundować naszej skórze.
Piśmiennictwo:
- Baumann, Leslie. Dermatologia estetyczna. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013, 380 s. ISBN 978-83-200-4339-6
- Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013, 380 s. ISBN 978-83-200-4561-1
- Pandey A, Jatana GK, Sonthalia S. Cosmeceuticals. [Updated 2020 Aug 10]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-.Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544223/
- Rattanawiwatpong P, Wanitphakdeedecha R, Bumrungpert A, Maiprasert M. Anti-aging and brightening effects of a topical treatment containing vitamin C, vitamin E, and raspberry leaf cell culture extract: A split-face, randomized controlled trial. J Cosmet Dermatol. 2020;19(3):671-676. doi:10.1111/jocd.13305
- Al-Niaimi F, Chiang NYZ. Topical Vitamin C and the Skin: Mechanisms of Action and Clinical Applications. J Clin Aesthet Dermatol. 2017;10(7):14-17.
- Winkler S., Charakterystyka kwasu askorbinowego w wyrobach kosmetycznych i produktach leczniczych, Kosmetologia estetyczna 6/2019/ vol. 8, 739-741
- Marchewka A., Dąbrowski Z., Żołądź J., Fizjologia starzenia się,. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, 450 s. ISBN 978-83-01-17029-5
- Lamer-Zarawska E., Chwała C., Gwardys A., Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013, 368 s. ISBN 978-83-200-4337-2
- Czerwonka W., Puchalska D., Zarzycka- Bienias R., Lipińska M., Witek R., Habrat A., Południak S., Zastosowanie witaminy E w kosmetologii, Kosmetologia estetyczna 1/2019/ vol.8, 13-16
- Kilian- Pięta E., Witamina C jako niezbędny składnik dla skóry człowieka oraz czynniki determinujące jej wchłanianie, Kosmetologia estetyczna, 1/2019/ vol.8, 25- 30
- Telang PS. Vitamin C in dermatology. Indian Dermatol Online J. 2013;4(2):143-146. doi:10.4103/2229-5178.110593
- Pinnell SR, Yang H, Omar M, Monteiro-Riviere N, DeBuys HV, Walker LC, Wang Y, Levine M. Topical L-ascorbic acid: percutaneous absorption studies. Dermatol Surg. 2001 Feb;27(2):137-42. doi: 10.1046/j.1524-4725.2001.00264.x. PMID: 11207686.
- Pullar JM, Carr AC, Vissers MCM. The Roles of Vitamin C in Skin Health. Nutrients. 2017;9(8):866. Published 2017 Aug 12. doi:10.3390/nu9080866
- Stamford NP. Stability, transdermal penetration, and cutaneous effects of ascorbic acid and its derivatives. J Cosmet Dermatol. 2012 Dec;11(4):310-7. doi: 10.1111/jocd.12006. PMID: 23174055.
- Lin, FH, Lin, JY, Gupta, RD, Tournas, JA, Burch, JA, Selim, MA, Monteiro-Riviere, NA, Grichnik, JM, Zielinski, J & Pinnell, SR 2005, 'Ferulic acid stabilizes a solution of vitamins C and E and doubles its photoprotection of skin’,Journal of Investigative Dermatology, vol. 125, no. 4, pp. 826-832.https://doi.org/10.1111/j.0022-202X.2005.23768.x
- Moliszewska E., (2014), Substancje przeciwstarzeniowe w kosmetykach – znaczenie w przeciwdziałaniu starzenia skóry (researchgate.net)
- Caritá AC, Fonseca-Santos B, Shultz JD, Michniak-Kohn B, Chorilli M, Leonardi GR. Vitamin C: One compound, several uses. Advances for delivery, efficiency and stability. Nanomedicine. 2020 Feb;24:102117. doi: 10.1016/j.nano.2019.102117. Epub 2019 Oct 30. PMID: 31676375.
- Zduńska K, Dana A, Kolodziejczak A, Rotsztejn H: Antioxidant Properties of Ferulic Acid and Its Possible Application. Skin Pharmacol Physiol 2018;31:332-336. doi: 10.1159/000491755
- Grether-Beck S, Marini A, Jaenicke T, Krutmann J. French Maritime Pine Bark Extract (Pycnogenol®) Effects on Human Skin: Clinical and Molecular Evidence. Skin Pharmacol Physiol. 2016;29(1):13-7. doi: 10.1159/000441039. Epub 2015 Oct 23. PMID: 26492562.
- Keen MA, Hassan I. Vitamin E in dermatology. Indian Dermatol Online J. 2016;7(4):311-315. doi:10.4103/2229-5178.185494
- Igielska- Kalwat J., Gościaśka J., Nowak I., Karotenoidy jako naturalne antyoksydanty, Postepy Hig Med Dosw 2015; 69: 418-428
- Korać RR, Khambholja KM. Potential of herbs in skin protection from ultraviolet radiation.,Pharmacogn Rev. 2011;5(10):164-173. doi:10.4103/0973-7847.91114
- Matts, Paul & Oblong, John & Bissett, D.L.. (2002). A Review of the range of effects of niacinamide in human skin. Int Fed Soc Cosmet Chem Mag. 5. 285-289.
- Karpowicz J., Pawłowska M., Miejska pielęgnacja, LNE 133, 6/2020, 110-112
- Molski M., Chemia piękna, Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN SA 2012, 419s, ISBN 978-83-01-15714-2
- Zięba A., Marwicka J., Udział wolnych rodników w procesie starzenia się skóry, Kosmetologia estetyczna 5/2020/vol. 9, 11-14