Czy farmaceuci są zagrożeni zespołem stresu pourazowego?
Farmaceuci dosyć mocno wpisują się w grupę zagrożoną wystąpieniem zespołu stresu pourazowego, ze względu na niemal wszystkie opisane powyżej czynniki ryzyka. Strach przed zarażeniem jako reakcja adaptacyjno-ochronna przed niebezpieczeństwem może przekształcić się w zaburzenie o podłożu lękowym, gdy będzie w niewłaściwy sposób regulowany. Może również przyczynić się do powstania i utrzymywania zaburzeń depresyjnych.
Biorąc pod uwagę szybkość rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, jego długi okres inkubacji, a także rosnącą ilość zachorowań, należy spodziewać się, że ten czynnik stresowy będzie utrzymywał się.
Interwencje związane ze zdrowiem psychicznym w czasie pandemii
Na każdym etapie pandemii oraz tuż po jej zakończeniu, konieczne jest wspomaganie i edukacja z zakresu regulacji emocji i technik relaksacyjnych, a także szybka interwencja psychologiczna i psychiatryczna. Niezbędne jest także systemowe zaplanowanie doraźnych i długoterminowych usług psychologicznych dla grup najbardziej narażonych na zakażenie i osób mieszkających w najbardziej dotkniętych obszarach.
Potrzeba wsparcia a własne zasoby radzenia sobie ze stresem
Należy jednak wyraźnie zaznaczyć – co jest dobrą informacją – że nie każda osoba skonfrontowana z pandemią będzie odczuwać objawy traumatyczne i potraumatyczne, a co za tym idzie nie każdy będzie potrzebował terapii czy wsparcia. Większość osób poradzi sobie samodzielnie dzięki wypracowanym wcześniej zasobom radzenia sobie w sytuacjach trudnych.
Rola psychologów, interwentów i terapeutów
Bardzo skutecznym oddziaływaniem psychoterapeutycznym i najbardziej przebadanym od strony jej skuteczności jest psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) skoncentrowana na przebytym urazie oraz desensytyzację za pomocą ruchu gałek ocznych (EMDR).
Interwencje psychologiczne edukujące czy zmniejszające strach przed pandemią mogą skutecznie wspierać odporność emocjonalną u osób narażonych na wystąpienie zespołu stresu pourazowego czy depresji w wyniku trwania pandemii.
Piśmiennictwo:
- Kryteria diagnostyczne Z DSM-5 Desk Referencje, American Psychiatric Association, Edra Urban & Partner 2013
- „Sytuacje ekstremalne i ich wpływ na stan psychiczny człowieka” Bogusław Borys, Katedra Psychiatrii i Zakład Psychologii Klinicznej Akademii Medycznej w Gdańsku, Psychiatria, tom 1, nr 2, 97–105, Copyright 2004 Via Medica, ISSN 1732–9841
- Holmes T.H., Rahe R.H. The Social Readjustment Scale. J. Psychosom., Res. 1967; 11: 213–218.
- World Health Organization. The ICD-10 classification of mental and behavioral disorders: Clinical descriptions and guidelines, Geneva 1992.
- Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Kraków–Warszawa 1997.
- Weisaeth L. Psychological and psychiatric aspects of technological disasters. W: Ursano R.J., McCaughey B.G., Fullerton C.S. (red.). Individual and community responses to trauma and disaster. University Press, Cambridge 2001; 72–102.
- Rosenhan D.L., Seligman M.E.P. Psychopatologia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 1994; 255–267.
- Raport „Uwarunkowania objawów depresji i lęku uogólnionego u dorosłych Polaków w trakcie epidemii Covid-19 – raport z pierwszej fali badania podłużnego” – dr hab. Małgorzata Gambina, dr Marcin Sękowskib, dr Małgorzata Woźniak-Prusb, dr Andrzej Cudoc, dr Karolina Hansena, mgr Joanna Gorgola, dr hab. Mirosława Huflejt-Łukasika, dr hab. Grażyna Kmitaa, Karolina Kubickaa, mgr Agnieszka Ewa Łyśa, prof. dr hab. Dominika Maisona, dr Tomasz Oleksya, dr Anna Wnukd; Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski, Instytut Psychologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej im Marii Grzegorzewskiej, Wydział Nauk Społecznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca, Uniwersytet Warszawski, 4-8 maja 2020
- NFZ – 09 Zespół stresu pourazowego – jak zadbać o swoją przyszłość https://www.youtube.com/watch?v=1N_LK4BlaZQ&list=PLZ2X-9LnwIVGKMYST9rzCs5KqLiPy1q17&index=10
- Prevalence and correlates of PTSD and depressive symptoms one month after the outbreak of the COVID-19 epidemic in a sample of home-quarantined Chinese university students, Journal of Affective Disorders Volume 274, 1 September 2020, Pages 1-7, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S016503272030879X
- Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne, Impact of COVID-19 pandemic on mental health, Janusz Heitzman, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Klinika Psychiatrii Sądowej; Psychiatr. Pol. 2020; 54(2): 187–198 PL ISSN 0033-2674 (PRINT), ISSN 2391-5854 (ONLINE), DOI: https://doi.org/10.12740/PP/120373