Dieta lekkostrawna – uniwersalna pomoc i towarzysz w stanie chorobowym
Powyżej omówiliśmy zarówno typowe, jak i te mniej oczywiste zastosowania lekkostrawności diety. Na koniec niniejszego artykułu odnotujmy również, że dietę lekkostrawną warto zastosować jeszcze w bardzo wielu innych chorobach, jako uniwersalne narzędzie służące we wszystkich stanach osłabienia i zaburzeń w funkcjach organizmu. I to właśnie zalecenie stosowania diety lekkostrawnej musi być wpisane w naszą codzienną pracę i opiekę farmaceutyczną. Z jednej strony powinno ono dotyczyć najczęstszych problemów zdrowotnych naszych pacjentów, z drugiej zaś – adresowane może być do grupy wiekowej bywającej w aptekach najczęściej. Którym zatem pacjentom możemy najwydatniej pomóc w szybszym powrocie do zdrowia, zalecając dietę lekkostrawną?
Dieta lekkostrawna jako standard w przypadku wybranych schorzeń
W artykule „Wiosenna dieta oczami farmaceuty” wspominaliśmy, że dieta lekkostrawna jest złotym standardem w przebiegu migreny. To jednak nie wszystko: znakomicie sprawdza się w nerwicach, szczególnie zaś w nerwicy serca. Dzięki zastosowaniu diety lekkostrawnej pacjenci mogą uniknąć niemiłego uczucia kołatania serca i związanego z nim niepokoju po spożyciu obfitych, ciężkostrawnych posiłków. Posiłki niewielkie, jadane częściej i lekkostrawne takich objawów już nie wywołają.
Pacjenci z sezonowymi infekcjami górnych dróg oddechowych to najczęstsi pacjenci aptek w okresie jesienno-zimowym, którym proponujemy klasyczne, objawowe leczenie, łagodzące symptomy takie jak katar, kaszel, przeziębienie. Rzadko niestety pamiętamy o tym, aby dołączyć do wydawanego leku zalecenie stosowania diety lekkostrawnej, którą powinno się stosować w przypadku każdej choroby przebiegającej z gorączką.
Żywienie seniorów a wybór diety
Duża część pacjentów aptek to oczywiście osoby starsze. Bardzo często zapominają one, że w związku z postępującym wraz z wiekiem całkowicie naturalnym spadkiem wydolności układu pokarmowego powinna zostać obligatoryjnie wdrożona dieta lekkostrawna. Co jednak należy podkreślić, w związku z również naturalnie występującym słabszym wyczuwaniem smaku i zapachu, potrawy powinny być wzbogacone przyprawami ziołowymi i korzennymi, które pobudzają apetyt i regulują pracę jelit.
Dieta lekkostrawna w oficjalnych zaleceniach
Korzystne cechy diety lekkostrawnej powodują, że jej zasady stają się powoli częścią oficjalnych zaleceń, już nie dietetycznych, a żywieniowych, adresowanych nie tylko do osób chorych, ale do całej populacji! Wyrazem tego jest chociażby „talerz zdrowego żywienia” ogłoszony przez Państwowy Zakład Higieny w październiku 2020 roku. Zasady żywienia w nim uwzględnione przytaczaliśmy na łamach „Aptekarza Polskiego” już kilkukrotnie.
Czytaj także: Poradnictwo żywieniowe i dietetyczne w praktyce aptecznej. Wiosenna dieta oczami farmaceuty.
Jak wygląda nowoczesny model odżywiania?
W artykule o diecie lekkostrawnej zacytujmy natomiast kolejne: zamieniaj smażenie, grillowanie na gotowanie na parze, duszenie lub pieczenie; zamieniaj produkty mleczne na niskotłuszczowe (mleko, jogurt, kefir, maślanka, biały ser); zamieniaj tłuszcze zwierzęce na tłuszcze roślinne. To zalecenia typowe dla diety lekkostrawnej, której wybrane elementy – jak widzimy – stają się częścią nowoczesnego modelu odżywiania. Nie dziwmy się zatem, że dieta lekkostrawna, a raczej powiedzielibyśmy: lekkostrawny sposób odżywiania, pojawia się jako element zaleceń żywieniowych np. dla kobiet w ciąży, a nawet wskazywany jest do stosowania… codziennie, w godzinach popołudniowych i wieczornych!
Gotowanie na parze? Warto!
Co więcej: typowy sposób przygotowywania posiłków lekkostrawnych, czyli gotowanie na parze, staje się obecnie jednym z najpopularniejszych sposobów obróbki termicznej żywności, nie tylko gwarantującym unikalne doznania smakowe, ale także zachowującym w najwyższym stopniu wartość odżywczą. W szczególny sposób dotyczy to warzyw i zawartych w nich składników mineralnych, elektrolitów oraz witamin, które nie są ekstrahowane do wody, w której zazwyczaj gotujemy.
Podsumowanie
Dieta lekkostrawna to potężne narzędzie dietetyczne o bardzo wielu możliwych zastosowaniach. Dotyczą one nie tylko schorzeń przewodu pokarmowego, ale praktycznie wszystkich stanów chorobowych przebiegających z osłabieniem organizmu i upośledzeniem jego funkcji. Dietę lekkostrawną powinno stosować się również w czasie rekonwalescencji. Gwarantujemy w ten sposób pacjentowi lepsze rokowania na szybkie i trwałe odzyskanie zdrowia. Dzięki stosowaniu diety lekkostrawnej codzienne posiłki nie obciążają ustroju i nie stanowią dla organizmu wyzwania, któremu w trudach walki z chorobą należy dodatkowo sprostać. Dieta lekkostrawna jest przy tym pełnowartościowa i gwarantuje realizację norm żywienia.
W niniejszym artykule, omawiającym dietę lekkostrawną, zasygnalizowaliśmy tylko tak ważne dla codziennej pracy w aptece zagadnienia, jak postępowanie dietetyczne w nagłych stanach chorobowych (gorączka oraz zatrucia pokarmowe), żywienie w chorobach nowotworowych oraz w schorzeniach układu sercowo-naczyniowego. We wszystkich tych przypadkach aptekarskie porady dietetyczne mogą mieć ogromne znaczenie dla ratowania ludzkiego zdrowia i życia, zajmiemy się zatem nimi szczegółowo w kolejnych odcinkach cyklu!
Piśmiennictwo:
- 5 Narodowy Kongres Żywieniowy. Dieta dla zdrowia i planety. Jaka powinna być dieta przyszłości? kongres-zywieniowy.waw.pl/wp-content/uploads/2020/11/Steszczenie-nowe-min.pdf
- Bilek M. Przyprawy, które leczą, przyprawy, które szkodzą… Część 1. „Farmacja Krakowska. Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie” 2018, nr 1, ss. 48-51.
- Bilek M. Dietetyka – wybrane zagadnienia. Dieta lekkostrawna. „Farmacja Krakowska. Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie” 2014, 4, ss. 40-45.
- Bilek M. Przyprawy, które leczą, przyprawy, które szkodzą… Część 2. „Farmacja Krakowska. Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie” 2018, nr 1, ss. 51-57.
- Bilek M. Przyprawy, które leczą, przyprawy, które szkodzą… Część 3. „Farmacja Krakowska. Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie” 2018, nr 3, ss. 38-45.
- Bilek M. Przyprawy, które leczą, przyprawy, które szkodzą… Część 4. „Farmacja Krakowska. Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie” 2018, nr 4, ss. 38-41.
- Bilek M., Typek J., Pasternakiewicz A. Dietetyka. Wybrane zagadnienia. Rzeszów 2014.
- Bujko J. (red.). Podstawy dietetyki. Warszawa 2008.
- Ciborowska H., Rudnicka A. Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa 2010.
- Gawęcki J., Hasik J. Żywienie człowieka – zdrowego i chorego. Warszawa 2005.
- Gawęcki J., Hryniewiecki L. Żywienie człowieka, t. 1. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa 2006.
- Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T. Kompendium wiedzy o żywności i żywieniu. Warszawa 2006.
- Gawęcki J., Roszkowski W. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Warszawa 2009.
- Gertig H., Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Warszawa 2010.
- Grzymisławski M., Gawęcki J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa 2011.
- Hasik J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa 2000.
- Jarosz M. (red.). Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych. Warszawa 2012.
- Nawojek L. Ciągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach. Warszawa 2012.
- Nagel P. Dieta lekkostrawna. Portal Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-lekkostrawna
- Wolańska D. Dieta lekkostrawna z ograniczeniem tłuszczu. Portal Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/82486,dieta-lekkostrawna-z-ograniczeniem-tluszczu