07.2022 – nowe dopuszczenia w ramach procedury centralnej

W lipcu 2022 r. Komisja Europejska w ramach procedury centralnej wydała 8 decyzji o dopuszczeniu do obrotu nowych produktów leczniczych przeznaczonych do stosowania u ludzi. Dotyczą one 3 nowych substancji czynnych (eksuparwowek eladokagenu – oznaczony jako lek sierocy, eptakog beta, lonafarnib – oznaczony jako lek sierocy) i 6 substancji czynnych już stosowanych w medycynie, w tym 1 substancji czynnej zarejestrowanej w nowym wskazaniu (budezonid – oznaczony jako lek sierocy).

Produkty omówiono w ramach klasy ATC według WHO oraz substancji czynnej z uwzględnieniem wskazań i mechanizmu działania według Charakterystyki Produktu Leczniczego, pomijając inne szczegóły, które można znaleźć w witrynie internetowej Europejskiej Agencji Produktów Leczniczych (https://www.ema.europa.eu).

A – Przewód pokarmowy i metabolizm

A07 – Leki przeciwbiegunkowe, leki o działaniu przeciwzapalnym/przeciwzakaźnym stosowane w chorobach jelit; A07E – Leki przeciwzapalne stosowane w chorobach jelit; A07EA – Kortykosteroidy stosowane miejscowo

Budesonide: Kinpeygo (Calliditas Therapeutics) w postaci kapsułek twardych o zmodyfikowanym uwalnianiu w nowej dawce 4 mg to 5. zarejestrowana w tej klasie marka budezonidu. Do sprzedaży wprowadzono 3 leki: Budenofalk (Dr. Falk) w postaci pianki doodbytniczej, Entocort (Tillotts) kapsułki o przedłużonym uwalnianiu i od września 2014 CortimentMMX (Ferring) w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu.

Na rynku w Polsce nie pojawił się jeszcze lek sierocy Jorveza (Dr. Falk) wskazany do stosowania u dorosłych (w wieku powyżej 18 lat) w leczeniu eozynofilowego zapalenia przełyku (ang. eosinophilic esophagitis, EoE).

Kinpeygo jest wskazany do stosowania w leczeniu pierwotnej nefropatii IgA (IgAN) u osób dorosłych, u których istnieje ryzyko szybkiej progresji choroby, a stosunek stężenia białka do kreatyniny w moczu (UPCR) wynosi ≥1,5 g/gram.

Zakładane działanie produktu leczniczego Kinpeygo polega na supresji śluzówkowych limfocytów B znajdujących się w kępkach Peyera w jelicie krętym oraz zahamowaniu ich proliferacji i różnicowania w komórki plazmatyczne wytwarzające przeciwciała należące do klasy ubogiej w galaktozę IgA1 (Gd-IgA1) w błonie śluzowej. W związku z tym przewiduje się, że zahamowane zostanie pojawianie się przeciwciał Gd-IgA1 i powstawanie kompleksów immunologicznych w krążeniu układowym, co zapobiegnie późniejszym skutkom odkładania się kompleksów immunologicznych zawierających Gd-IgA1 w mezangium kłębuszków nerkowych objawiającym się jako kłębuszkowe zapalenie nerek i niewydolność nerek. Produkt Kinpeygo jest doustną postacią użytkową budezonidu w kapsułkach twardych o zmodyfikowanym uwalnianiu, która łączy w sobie takie właściwości, jak opóźniony rozpad kapsułki i przedłużony czas uwalniania budezonidu w jelicie krętym. Ponieważ budezonid uwalniany jest w jelicie krętym, gdzie występuje duże zagęszczenie kępek Peyera, zakłada się, że jego działanie farmakologiczne będzie miejscowe.

Decyzją Komisji Europejskiej z 18 listopada 2016 budezonid jako Kinpeygo został oznaczony jako sierocy produkt leczniczy w podanym wskazaniu i w okresie do 18 lipca 2032 ma zagwarantowaną 10‑letnią wyłączność rynkową.

A10 – Leki stosowane w cukrzycy; A10B – Leki obniżające poziom glukozy we krwi, z wyłączeniem insulin; A10BD – Preparaty złożone doustnych leków obniżających poziom glukozy we krwi; A10BD07 – Metformina i sitagliptyna

Metformin+sitagliptin: Sitagliptin/Metformin hydrochloride Accord (Accord Healthcare) to 19. zarejestrowana marka leków o podanym składzie. Do sprzedaży wprowadzono 2 marki: od czerwca 2014 Janumet (Merck Sharp & Dohme) i od października 2014 Ristfor (Merck Sharp & Dohme). Również w lipcu 2022 zostały zarejestrowane w Polsce: Metformax SR Combi (Teva) oraz odpowiednio jako 16., 17. 18., 20. i 21. marka leki: Depepsit Met (Adamed), Sitagliptin + Metformin hydrochloride APC (APC Instytut), Co-Fineria (Medical Pharmaquality Pharmaceuticals), Fordiab (Stada) i Sitagliptin + Metformin hydrochloride Grindeks.

Nie pojawiły się jeszcze na rynku w Polsce: Efficib (Merck Sharp & Dohme), Eprocliv (Sandoz), Jamesi (Zentiva), Juzimette (Gedeon Richter Polska), Maymetsi (Krka), Metformax Combi (Teva), Metsigletic (Polpharma), Sademlip (Sandoz), Sitagliptyna/Chlorowodorek metforminy Polpharma, Sitagliptin/Metformin hydrochloride Mylan, Sitagliptin + Metformin hydrochloride Sandoz i Velmetia (Merck Sharp & Dohme).

A16/A16A – Pozostałe produkty działające na przewód pokarmowy i metabolizm;

A16AB – Enzymy

Eladocagene exuparvovec: Upstaza (PTC Therapeutics) jest wskazany w leczeniu pacjentów w wieku 18 miesięcy i starszych z klinicznie, molekularnie i genetycznie potwierdzonym rozpoznaniem niedoboru dekarboksylazy L-aminokwasów aromatycznych (AADC) z ciężkim fenotypem.

Eksuparwowek eladokagenu, wytwarzany w ludzkich embrionalnych komórkach nerki za pomocą technologii rekombinacji DNA, jest produktem leczniczym terapii genowej, który powoduje ekspresję ludzkiego enzymu – dekarboksylazy L‑aminokwasów aromatycznych (hAADC). Jest niereplikującym się, rekombinowanym wektorem wirusowym związanym z adenowirusami serotypu 2 (AAV2), zawierającym cDNA ludzkiego genu DDC kodującego enzym DOPA‑dekarboksylazy (DDC) pod kontrolą promotora genów natychmiastowych wczesnych cytomegalowirusa.

Niedobór AADC to wrodzony błąd biosyntezy neuroprzekaźnika z dziedziczeniem autosomalnym recesywnym w genie dekarboksylazy dopa (DDC). Gen DDC koduje enzym AADC, który przekształca L-3,4-dihydroksyfenyloalaninę (L-DOPA) w dopaminę. Mutacje w genie DDC powodują zmniejszenie lub brak aktywności enzymu AADC, co skutkuje zmniejszeniem poziomu dopaminy i brak osiągnięcia etapów rozwoju przez większość pacjentów z niedoborem AADC. Po infuzji do skorupy mózgu produkt prowadzi do ekspresji enzymu AADC, a następnie wytwarzania dopaminy i w konsekwencji rozwoju funkcji motorycznych u leczonych pacjentów z niedoborem AADC.

Decyzją Komisji Europejskiej z 18 listopada 2016 eksuparwowek eladokagenu został oznaczony jako sierocy produkt leczniczy w podanym wskazaniu i w okresie do 22 lipca 2032 ma zagwarantowaną 10‑letnią wyłączność rynkową.

A16AX – Różne środki działające na przewód pokarmowy i metabolizm

Lonafarnib: Zokinvy (EigerBio) jest wskazany do stosowania w leczeniu pacjentów w wieku 12 miesięcy i starszych z genetycznie potwierdzonym rozpoznaniem zespołu progerii Hutchinsona-Gilforda lub progeroidowej laminopatii z wadliwą obróbką pre-lamin (ang. processing-deficient progeroid laminopathy), które są związane z heterozygotyczną mutacją genu LMNA z gromadzeniem białka podobnego do progeryny lub z homozygotyczną albo złożoną heterozygotyczną mutacją genu ZMPSTE24.

Lonafarnib jest lekiem modyfikującym przebieg choroby, który zapobiega farnezylacji, a tym samym ogranicza gromadzenie się nieprawidłowej progeryny i białek podobnych do progeryny w wewnętrznej błonie jądrowej komórki. Dzięki temu zachowana zostaje integralność i prawidłowa funkcja komórek. Kumulacja progeryny i białek podobnych do progeryny w komórkach w obrębie ścian dużych naczyń krwionośnych powoduje stan zapalny i włóknienie.

Decyzją Komisji Europejskiej z 14 grudnia 2018 lonafarnib został oznaczony jako sierocy produkt leczniczy w podanym wskazaniu i w okresie do 19 lipca 2032 ma zagwarantowaną 10‑letnią wyłączność rynkową.

B – Krew i układ krwiotwórczy

B02 – Leki przeciwkrwotoczne; B02B – Witamina K i inne hemostatyki; B02BD – Czynniki krzepnięcia krwi

Coagulation factor VIIa (eptacog beta): Cevenfacta (LFB Biotechnologies) to 2. zarejestrowana marka ludzkiego czynnika VIIa krzepnięcia krwi, w tym 2. rodzaj oraz 2. marka rekombinowanych ludzkich czynników VIIa.

Do sprzedaży wprowadzono od kwietnia 2001 inny rodzaj rekombinowanego ludzkiego czynnika VIIa krzepnięcia krwi:

– eptacog alfa (1 marka): NovoSeven (Novo Nordisk).

Cevenfacta jest wskazany do stosowania u osób dorosłych i młodzieży (w wieku 12 lat i starszych) w leczeniu epizodów krwawienia i do stosowania w zapobieganiu krwawienia w przypadku zabiegu chirurgicznego lub procedury o charakterze inwazyjnym u następujących grup pacjentów: z wrodzoną hemofilią z wysokimi mianami inhibitorów czynników krzepnięcia VIII lub IX (tj. ≥5 jednostek Bethesda [j.B.]); z wrodzoną hemofilią z niskimi mianami inhibitorów (<5 j.B.), ale u których oczekuje się wystąpienia silnej odpowiedzi anamnestycznej na podanie czynników VIII lub IX lub u których występuje oporność na leczenie wzrastającymi dawkami FVIII lub FIX.

Eptakog beta (aktywowany) to rekombinowany czynnik krzepnięcia VIIa (rFVIIa) o masie cząsteczkowej wynoszącej około 50000 daltonów, wytwarzany z mleka króliczego techniką rekombinacji DNA.

W normalnych warunkach FVIIa jest czynnikiem inicjującym koagulację po zajściu oddziaływania z tromboplastyną tkankową (czynnikiem tkankowym, TF) obecną na powierzchni komórki. Po utworzeniu kompleksu prowadzi on do aktywacji czynników X i IX z utworzeniem czynników Xa i IXa. Aktywacja czynnika X z utworzeniem Xa daje początek głównemu szlakowi kaskady koagulacyjnej, w której protrombina po aktywacji ulega przekształceniu do trombiny, a następnie w której fibrynogen ulega przekształceniu w fibrynę tworzącą skrzep, co prowadzi do utworzenia skrzepliny w miejscu krwotoku (mechanizm hemostazy). Reakcja ta ulega kilkukrotnemu wzmocnieniu w obecności czynników VIII oraz IX. U pacjentów z hemofilią A albo B cząsteczki czynników VIII i IX nie występują lub nie działają prawidłowo, co uniemożliwia poprawę krzepnięcia. Prowadzi to do wycieńczających krwotoków, które mogą czasami zagrażać życiu. U takich pacjentów FVIIa aktywuje koagulację za pośrednictwem naturalnego, zależnego od TF mechanizmu. Jednak dawki terapeutyczne FVIIa niezbędne do uzyskania hemostazy są o wiele wyższe od prawidłowych stężeń FVII(a) w krwiobiegu. Obecność FVIIa w takim wyższym od prawidłowego stężeniu indukuje dodatkowe dwa szlaki koagulacji. Drugi szlak koagulacji, niezależny od TF, prowadzi — podobnie jak zależna od TF aktywacja — do wytworzenia FXa na powierzchni aktywowanych płytek, bez konieczności łączenia się TF z FVIIa na powierzchni komórki i zachodzenia modyfikacji strukturalnej. Ponadto zastosowanie wysokich dawek FVIIa znosi także występującą naturalnie, stałą inhibicję FVIIa przez proenzym FVII. W trzecim szlaku FVIIa konkuruje z aktywowanym białkiem C (aPC) w wiązaniu śródbłonkowego receptora białka C (EPCR). FVIIa odpowiada więc za modulację w dół działania antykoagulacyjnego, ograniczając cięcie czynnika Va, koczynnika FXa, przez aPC. Połączenie tych trzech szlaków pozwala FVIIa na ominięcie konieczności uczestnictwa FVIIIa lub FIXa w przywróceniu hemostazy w przypadku ich braku, a nawet w przypadku obecności inhibitorów.

Zawierający eptakog alfa NovoSeven jest wskazany w leczeniu krwawień i zapobieganiu krwawieniom w trakcie zabiegów chirurgicznych lub zabiegów inwazyjnych: u pacjentów z wrodzoną hemofilią z przeciwciałami skierowanymi przeciw czynnikowi krzepnięcia VIII lub IX w mianie powyżej 5 jednostek Bethesda (BU); u pacjentów z wrodzoną hemofilią ze spodziewaną silną reakcją anamnestyczną na czynnik VIII lub IX; u pacjentów z nabytą hemofilią; u pacjentów z wrodzonym niedoborem czynnika VII; u pacjentów z trombastenią Glanzmanna, u których obecnie występuje lub została zgłoszona w wywiadzie oporność na przetoczenie płytek krwi lub, gdy płytki krwi są niedostępne.

Eptakog alfa (aktywowany) jest rekombinowanym czynnikiem krzepnięcia VIIa (rFVIIa) o masie cząsteczkowej ok. 50000 daltonów, wytwarzanym w komórkach nerek noworodka chomika (komórki BHK) w wyniku rekombinacji genetycznej.

Mechanizm działania eptakogu alfa polega na przyłączaniu się czynnika VIIa do odsłoniętego czynnika tkankowego. Kompleks ten bezpośrednio aktywuje czynnik IX w IXa i X w Xa, prowadząc na wstępie do zamiany niewielkich ilości protrombiny w trombinę. Trombina prowadzi do aktywacji płytek krwi i czynników V i VIII w miejscu uszkodzenia i do powstania skrzepliny poprzez przejście fibrynogenu w fibrynę. Dawki farmakologiczne produktu NovoSeven bezpośrednio aktywują czynnik X na powierzchni aktywowanych płytek krwi w miejscu uszkodzenia niezależnie od czynnika tkankowego. Skutkuje to zmianą protrombiny w duże ilości trombiny niezależnie od czynnika tkankowego.

H – Leki hormonalne działające ogólnie, z wyłączeniem hormonów płciowych i insulin

H01 – Hormony przysadki i podwzgórza oraz ich analogi; H01C – Hormony podwzgórza; H01CC – Hormony hamujące uwalnianie gonadotropiny

Ganirelix: Ganirelix Gedeon Richter to 3. zarejestrowana marka ganireliksu. Do sprzedaży wprowadzono lek oryginalny Orgalutran (Organon). Nie pojawił się jeszcze na rynku Fyremadel (Sun Pharmaceutical Industries).

Ganireliks jest syntetycznym dekapeptydem o silnym antagonistycznym działaniu w stosunku do naturalnie występującego hormonu uwalniającego gonadotropinę (ang. GnRH, gonadotrophin releasing hormone).

J – Leki przeciwzakaźne działające ogólnie

J01 – Leki przeciwbakteryjne działające ogólnie; J01D – Inne beta-laktamowe leki przeciwbakteryjne; J01DH – Karbapenemy

Ertapenem: Ertapenem Sun (Sun Pharmaceutical Industries) to 5. zarejestrowana marka ertapenemu. Do sprzedaży wprowadzono 3 marki: Invanz (Merck Sharp & Dohme; lek oryginalny), od marca 2020 Ertapenem Fresenius Kabi i od lipca 2021 Ertapenem Aurovitas. Nie pojawił się jeszcze na rynku Ertapenem AptaPharma (Apta Medica).

V – Preparaty różne

V03/V03A – Pozostałe środki stosowane w lecznictwie; V03AB – Środki odtruwające

Sugammadex: Sugammadex Fresenius Kabi to 7. zarejestrowana marka sugammadeksu. Do sprzedaży od kwietnia 2009 wprowadzono lek oryginalny Bridion (Merck Sharp & Dohme). Nie pojawiły się jeszcze na rynku: Sugammadex Delfarma, Sugammadex Mylan, Sugammadex Ranbaxy, Sugammadex Sandoz, Sugammadex Zentiva.

Niektóre decyzje porejestracyjne Komisji Europejskiej:

• decyzja z 1 VII 2022 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Servier) z 31 V 2022, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Thymanax, zarejestrowanego 19 II 2009 – substancja czynna: agomelatine, klasa: N06AX.

Opracowanie: dr n. farm. Jarosław Filipek

Kierownik Działu Informacji o Produktach

Administrator Farmaceutycznej Bazy Danych BAZYL

IQVIA

2022-09-03

Źródła:

• klasyfikacja ATC i nomenklatura nazw substancji czynnych na podstawie opracowania WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology (“Guidelines for ATC Classification and DDD assignment 2022”, Oslo 2021; “ATC Index with DDDs 2022”, Oslo 2021), ze zmianami i uzupełnieniami mającymi zastosowanie w roku 2022 – tłumaczenie własne;
• informacje rejestracyjne: “Union Register of medicinal products for human use”; “Union Register of not active medicinal products for human use”;
• informacje o wprowadzeniu produktu na rynek w Polsce: dane IQVIA;
• opisy wskazań i mechanizmów działania: Charakterystyki Produktów Leczniczych;
• pozostałe opinie i komentarze: autorskie.