W czerwcu 2021 r. Komisja Europejska w ramach procedury centralnej wydała 8 decyzji o dopuszczeniu do obrotu nowych produktów leczniczych przeznaczonych do stosowania u ludzi. Dotyczą one 4 nowych substancji czynnych (ewinakumab, satralizumab – oznaczony jako lek sierocy, selumetynib – oznaczony jako lek sierocy, tralokinumab) i 4 substancji czynnych już stosowanych w medycynie.
Produkty omówiono w ramach klasy ATC według WHO oraz substancji czynnej z uwzględnieniem wskazań i mechanizmu działania według Charakterystyki Produktu Leczniczego, pomijając inne szczegóły, które można znaleźć w witrynie internetowej Europejskiej Agencji Produktów Leczniczych (https://www.ema.europa.eu).
C – Układ sercowo-naczyniowy
C10 – Środki wpływające na stężenie lipidów; C10A – Środki wpływające na stężenie lipidów, leki proste; C10AX – Inne środki wpływające na stężenie lipidów
Evinacumab: Evkeeza (Regeneron) jest wskazany do stosowania jako środek wspomagający do diety oraz innych metod terapeutycznych obniżających stężenie cholesterolu frakcji lipoprotein o małej gęstości (ang. low-density lipoprotein-cholesterol, LDL-C) w leczeniu dorosłych i młodzieży w wieku 12 lat i starszych z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną (HoFH, ang. homozygous familial hypercholesterolaemia).
Ewinakumab jest rekombinowanym ludzkim przeciwciałem monoklonalnym wytwarzanym w komórkach jajnika chomika chińskiego (ang. Chinese Hamster Ovary, CHO) metodą rekombinacji DNA, które wiąże się oraz hamuje aktywność ANGPTL3 (ang. angiopoietin-like 3). ANGPTL3 należy do rodziny białek podobnych do angiopoetyny, których ekspresja ma miejsce głównie w wątrobie i odgrywa rolę w regulowaniu metabolizmu lipidów, hamując lipazę lipoproteinową (LPL, ang. lipoprotein lipase) oraz lipazę endotelialną (EL, ang. endothelial lipase). Blokowanie aktywności ANGPTL3 przez ewinakumab obniża stężenie trójglicerydów oraz HDL-C (ang. high-density lipoprotein-cholesterol), uwalniając odpowiednio czynność LPL oraz EL z hamowania przez ANGPTL3. Ewinakumab zmniejsza stężenie LDL-C niezależnie od obecności receptora LDL (LDLR), promując przetwarzanie lipoproteiny o bardzo małej gęstości (VLDL, ang. very low-density lipoprotein) oraz klirens resztkowych VLDL przed tworzeniem LDL poprzez mechanizm zależny od EL.
D – Leki stosowane w dermatologii
D11/D11A – Inne preparaty dermatologiczne; D11AX – Różne preparaty dermatologiczne
Tralokinumab: Adtralza (Leo) jest wskazany do stosowania w leczeniu atopowego zapalenia skóry o nasileniu od umiarkowanego do ciężkiego u dorosłych pacjentów, którzy są odpowiednimi kandydatami do leczenia ogólnoustrojowego.
Tralokinumab to w pełni ludzkie przeciwciało monoklonalne IgG4, wytwarzane techniką rekombinacji DNA w komórkach szpiczaka myszy, które wiąże się swoiście z należącą do cytokin typu 2 interleukiną 13 (IL-13) i hamuje jej oddziaływanie z receptorami IL-13. Neutralizuje aktywność biologiczną IL-13 poprzez blokowanie jej oddziaływania z kompleksem receptorowym IL-13Rα1/IL-4Rα. IL-13 jest główną przyczyną występowania choroby zapalnej typu 2 u ludzi, takiej jak atopowe zapalenie skóry, a hamowanie szlaku IL-13 ogranicza działanie wielu mediatorów stanu zapalnego typu 2.
L – Leki przeciwnowotworowe i wpływające na układ odpornościowy
L01 – Leki przeciwnowotworowe;
L01B – Antymetabolity; L01BC – Analogi pirymidyny
Azacitidine: Onureg (Bristol-Myers Squibb) to 8. zarejestrowana marka azacytydyny, a pierwsza marka doustna. Do sprzedaży wprowadzono 2 marki: Vidaza (Bristol-Myers Squibb; do 22 grudnia 2018 miał status leku sierocego) i od listopada 2020 Azacitidine Accord (Accord Healthcare).
Nie pojawiły się jeszcze na rynku: Azacitidine Betapharm, Azacitidine Mylan, Azacitidine Pharmascience, Azacitidine Sandoz, Zassida (Zentiva).
L01E – Inhibitory kinazy białkowej; L01EE – Inhibitory kinazy białkowej aktywowanej mitogenami (MEK)
Selumetinib: Koselugo (AstraZeneca) jest wskazany do stosowania w leczeniu objawowych, nieoperacyjnych nerwiakowłókniaków splotowatych (ang. plexiform neurofibromas, PN) u dzieci i młodzieży w wieku 3 lat i starszych z neurofibromatozą typu 1 (ang. neurofibromatosis type 1, NF1).
Selumetynib jest selektywnym inhibitorem kinazy białkowej aktywowanej mitogenami 1 i 2 (MEK 1/2). Selumetynib blokuje działanie MEK i hamuje wzrost linii komórkowych z aktywacją szlaku RAF-MEK-ERK (rapidly accelerated fibrosarcoma, RAF; mitogen-activated extracellular signal-regulated kinase, MEK; extracellular signal-regulated kinase, ERK). W związku z tym zahamowanie MEK może zablokować proliferację i przeżycie komórek nowotworowych z aktywacją szlaku RAF-MEK-ERK.
Decyzją Komisji Europejskiej z 31 lipca 2018 selumetynib został oznaczony jako sierocy produkt leczniczy w podanym wskazaniu, a w okresie od 19 czerwca 2021 ma zagwarantowaną 10‑letnią wyłączność rynkową.
L02 – Leczenie związane z wydzielaniem wewnętrznym; L02B – Antagoniści hormonów i środki o zbliżonym działaniu; L02BX – Inni antagoniści hormonów i środki o zbliżonym działaniu
Abiraterone: Abiraterone Krka to 3. zarejestrowana marka abirateronu. Lek oryginalny Zytiga (Janssen-Cilag) pojawił się na rynku w Polsce od marca 2012. Nie wprowadzono jeszcze do sprzedaży: Abiraterone Accord (Accord Healthcare).
L04/L04A – Leki hamujące układ odpornościowy;
L04AC – Inhibitory interleukiny
Satralizumab: Enspryng (Roche) jest wskazany do stosowania w monoterapii lub w skojarzeniu z terapią immunosupresyjną (IS) w leczeniu chorób ze spektrum zapalenia nerwów wzrokowych oraz rdzenia kręgowego (ang. neuromyelitis optica spectrum disorders, NMOSD) u pacjentów dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 12 lat, u których występują przeciwciała IgG przeciwko akwaporynie-4 (AQP4-IgG).
Satralizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym (ang. monoclonal antibody, mAb) z klasy immunoglobuliny G2 (IgG2), wytwarzanym w komórkach jajnika chomika chińskiego z użyciem technologii rekombinacji DNA, które wiąże się z rozpuszczalnym i związanym z błoną komórkową ludzkim receptorem interleukiny 6 (IL-6R), zapobiegając w ten sposób dalszej sygnalizacji IL-6 za pośrednictwem tych receptorów. Stężenie IL-6 w płynie mózgowo-rdzeniowym i surowicy jest podwyższone w okresach aktywności choroby u pacjentów z NMO i NMOSD. Funkcje IL-6 są związane z patogenezą NMO i NMOSD, np. z aktywacją limfocytów B, różnicowaniem limfocytów B do plazmoblastów i produkcją patologicznych autoprzeciwciał np. przeciwko AQP4 – białku kanału wodnego, ulegającym ekspresji w OUN głównie na astrocytach, aktywacją i różnicowaniem limfocytów Th17, hamowaniem limfocytów T regulatorowych i zmianami przepuszczalności bariery krew-mózg.
Decyzją Komisji Europejskiej z 27 czerwca 2016 satralizumab został oznaczony jako sierocy produkt leczniczy w podanym wskazaniu i w okresie od 29 czerwca 2021 ma zagwarantowaną 10‑letnią wyłączność rynkową.
L04AX – Inne leki hamujące układ odpornościowy
Azathioprine: Jayempi (Nova Laboratories) to 3. zarejestrowana marka azatiopryny, a pierwsza w postaci wielodawkowej (zawiesina). Do obrotu wprowadzono 2 marki: Azathioprine Vis oraz Imuran (Aspen).
Ostatnio skreślono z Rejestru: Atioprin (Bausch Health).
V – Preparaty różne
V09 – Radiofarmaceutyki diagnostyczne; V09A – Ośrodkowy układ nerwowy; V09AB – Związki zawierające jod [123I]
Iodine ioflupane [123I]: Celsunax (Pinax Pharma) to 3. zarejestrowany środek zawierający joflupan [123I]. Do sprzedaży wprowadzono Datscan (GE Healthcare). Nie pojawił się jeszcze na rynku w Polsce Striascan (Cis bio).
Niektóre decyzje porejestracyjne Komisji Europejskiej:
- decyzja z 21 VI 2021 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Teva) z 24 V 2021, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Pioglitazone Teva Pharma, zarejestrowanego 26 III 2012 – substancja czynna: pioglitazone, klasa: A10BG;
- decyzja z 21 VI 2021 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Mylan) z 26 V 2021, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Lextemy, zarejestrowanego 21 IV 2021 – substancja czynna: bevacizumab, klasa: L01XC;
- decyzja z 21 VI 2021 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Celltrion) z 1 VI 2021, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Ritemvia, zarejestrowanego 13 VII 2017 – substancja czynna: rituximab, klasa: L01XC;
- decyzja z 22 VI 2021 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Teva) z 14 IV 2021, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Ribavirin Teva Pharma B.V., zarejestrowanego 1 VII 2009 – substancja czynna: ribavirin, klasa: J05AP;
- decyzja z 22 VI 2021 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Teva) z 8 IV 2021, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Ribavirin Teva, zarejestrowanego 31 III 2009 – substancja czynna: ribavirin, klasa: J05AP.
Opracowanie: dr n. farm. Jarosław Filipek
Kierownik Działu Informacji o Produktach
Administrator Farmaceutycznej Bazy Danych BAZYL
IQVIA
2021-07-23
Źródła:
– klasyfikacja ATC i nomenklatura nazw substancji czynnych na podstawie opracowania WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology (“Guidelines for ATC Classification and DDD assignment 2021”, Oslo 2020; “ATC Index with DDDs 2021”, Oslo 2020), ze zmianami i uzupełnieniami mającymi zastosowanie w roku 2021 – tłumaczenie własne;
– informacje rejestracyjne: “Union Register of medicinal products for human use”; “Union Register of not active medicinal products for human use”;
– informacje o wprowadzeniu produktu na rynek w Polsce: dane IQVIA;
– opisy wskazań i mechanizmów działania: Charakterystyki Produktów Leczniczych;
– pozostałe opinie i komentarze: autorskie.